فتق؛ علائم، پیشگیری و درمان با طب سنتی و گیاهان دارویی

به گزارش سرویس طب سنتی و گیاهان دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، فتق یا همان "باد فتق" اصطلاحی عامیانه است که مردم برای توصیف بیرونزدگی کشاله ران به کار میبرند، اما در واقع، فتق میتواند در هر نقطه از بدن رخ دهد. به زبان ساده، فتق به جابجایی اعضای بدن از جایگاه طبیعی خود اطلاق میشود. اگرچه فتقهای روده، جدار شکم یا حتی فتق مغزی نیز وجود دارند، اما فتقهای کشاله ران و ناف از شناختهشدهترین انواع آن هستند. در این مقاله به طور خاص به فتق کشاله ران و ناف و همچنین راهکارهای طبیعی و خانگی برای تسکین علائم آن میپردازیم.
فتق جدار شکم: انواع و علل
فتقهای جدار شکم انواع مختلفی دارند که شایعترین آنها فتق اینگوینال (مغبنی) یا فتق کشاله ران است که عمدتاً در سمت راست دیده میشود. این فتقها میتوانند در نقاط مختلفی از جدار شکم و با نامهای گوناگون ظاهر شوند.
علل بروز فتق: مادرزادی یا اکتسابی؟
به طور کلی، فتقهای جدار شکم به دو دسته اصلی مادرزادی و اکتسابی تقسیم میشوند:
علل مادرزادی: این نوع فتقها اغلب به دلیل نقص ژنتیکی در تشکیل مسیر آناتومیکی بیضهها ایجاد میشوند و حتی ممکن است در نوزادان هنگام تولد نیز مشاهده شوند. در برخی موارد، این فتقها میتوانند حاوی مایع نیز باشند.
علل اکتسابی: فتقهای اکتسابی بیشتر در سنین بالاتر بروز میکنند و عوامل متعددی در ایجاد آنها نقش دارند، از جمله:
سیگار کشیدن
فعالیتهای سنگین
مشکلات ریوی و سرفههای مزمن
مشکلات عضلانی
سابقه جراحی در ناحیه
البته، برخی فتقهایی که در سنین جوانی ظاهر میشوند نیز ممکن است ریشهی مادرزادی داشته باشند.
محتویات فتق و اهمیت جراحی
نکته حائز اهمیت در مورد فتقها، محتویات درون آنها است. فتقهای جدار شکم عمدتاً شامل ارگانهای داخل شکم مانند روده و امنتوم (چادرینه) هستند که نیاز به دقت و توجه ویژه دارند. صرف نظر از علت ایجاد فتق، در هر صورت باید تحت جراحی قرار گیرد.
راهکارهای خانگی برای تسکین علائم فتق (باد فتق)
در کنار درمانهای پزشکی، برخی راهکارهای خانگی میتوانند به تسکین علائم و ناراحتیهای ناشی از فتق کمک کنند. البته توجه داشته باشید که این روشها صرفاً برای تسکین علائم هستند و جایگزین درمان اصلی (جراحی) نمیشوند.
1. چای دارچین: آرامشبخش طبیعی
دارچین یک آنتیاکسیدان طبیعی با خواص ضدالتهابی است که میتواند به آرامش پوشش داخلی معده کمک کرده و از نفخ و درد شدید شکم ناشی از فتق بکاهد. همچنین، دارچین به کاهش درد پس از غذا و به عنوان ضدگاز و آنتیاسید طبیعی عمل میکند.
روش تهیه و مصرف:
1 قاشق چایخوری پودر دارچین را در یک فنجان آب بجوشانید.
10 دقیقه اجازه دهید دم بکشد، سپس صاف کرده و 1 قاشق چایخوری عسل اضافه کنید.
این ترکیب را دو بار در روز و حداقل به مدت یک ماه بنوشید.
2. سرکه سیب (ACV): ضدالتهاب و خنثیکننده اسید
سرکه سیب، با خواص آنتیاکسیدانی و ضدالتهابی قوی، به تسکین سوزش سر دل و اسیدیته ناشی از فتق کمک میکند. این ماده با وجود خاصیت اسیدی، اثر قلیایی بر بدن دارد و اسیدیته ناشی از فتق را خنثی میکند.
روش تهیه و مصرف:
2 قاشق چایخوری سرکه سیب ارگانیک را با یک لیوان آب گرم مخلوط کنید.
یک قاشق چایخوری عسل ارگانیک اضافه کرده و هر روز صبح با معده خالی بنوشید.
مصرف را تا زمان لازم ادامه دهید.
3. چای بابونه: تسکیندهنده معده
بابونه به دلیل خواص ضدالتهابی و آنتیاکسیدانی شناخته شده است و تأثیر آرامشبخش بر معده ملتهب و دردناک دارد. این گیاه دارویی به درمان سوزش سر دل ناشی از فتق کمک کرده و با آرام کردن عضلات دستگاه گوارش، مشکل را برطرف میکند.
روش تهیه و مصرف:
یک قاشق چایخوری پودر بابونه را در یک لیوان آب بجوشانید.
10 دقیقه اجازه دهید دم بکشد، سپس صاف کرده و گرم بنوشید.
این دمنوش را حداقل به مدت یک ماه مصرف کنید.
4. درمان با آب گرم: آرامش عضلات شکم
نوشیدن آب گرم در ابتدای صبح به آرامش عضلات معده کمک کرده و با افزودن وزن به معده، آن را به سمت پایین هل میدهد. کشش بازوها به سمت جلو و بالا نیز به کشش دیافراگم و باز شدن هیاتوس (دهانه دیافراگم) کمک میکند.
روش انجام:
بعد از بیدار شدن، بلافاصله یک لیوان آب گرم بنوشید.
بایستید و دستها را به صورت ضربدری جلوی سینه بکشید.
روی نوک انگشتان پا ایستاده و بدن را به سمت بالا بکشید، همزمان بازوها را بالا آورده و نفسهای کوتاه و سریع بکشید.
این روش را هر روز به مدت 7 تا 10 روز انجام دهید. در طول این دوره، از مصرف چای یا قهوه در صبح خودداری کنید.
5. ماساژ: تقویت عضلات شکم
ماساژ شکمی در اطراف حفره فوقانی شکم میتواند به کاهش درد ناشی از فتق کمک کند. علاوه بر تسکین درد، ماساژ به تقویت عضلات شکم نیز یاری میرساند.
روش انجام:
به پشت دراز بکشید (فقط با شورت).
انگشتان خود را روی جناغ سینه در هر دو طرف قرار دهید.
با فشار ملایم، انگشتان خود را به سمت پایین حرکت دهید.
این ماساژ آرام را 4 تا 5 دقیقه تکرار کنید.
این روش درمانی را دو بار در روز و تا زمان لازم انجام دهید.
6. آساناهای یوگا: تقویت ذهن و بدن
تمرین منظم آساناهای یوگا به تناسب و سلامت جسم و ذهن کمک میکند. برخی از آساناهای یوگا به طور خاص برای تقویت عضلات شکم و جلوگیری از فتق مفید هستند.
آساناهای مفید:
پاوان موکت آسانا (حرکت آزادسازی باد): برای درمان فتق مناسب است.
پادا اوتانا (حرکت بلند کردن پا): به تقویت عضلات شکم و جلوگیری از فتق کمک میکند.
شاوآسانا (حرکت جسد): برای سلامت عمومی و آرامش اعصاب مفید است.
7. جوش شیرین (بی کربنات سدیم): آنتیاسید فوری
جوش شیرین یک آنتیاسید طبیعی قدرتمند است که میتواند به سرعت سوزش سر دل و سایر اختلالات معده را تسکین دهد.
روش تهیه و مصرف:
نصف قاشق چایخوری جوش شیرین را با یک لیوان آب گرم مخلوط کنید.
این ترکیب را یک بار در روز بنوشید و تا زمانی که لازم است ادامه دهید.
8. آب آلوئه ورا: پوشش محافظ برای معده
آلوئه ورا با خواص آنتیاکسیدانی، ضدالتهابی و ضدباکتریایی فوقالعاده، در معده ملایم است و با ایجاد یک پوشش محافظ، به بهبود اسیدیته و سوزش سر دل (از نشانههای اصلی فتق) کمک میکند.
روش تهیه و مصرف:
دو برگ ضخیم آلوئه ورا را بشویید و قسمتهای خاردار آن را جدا کنید.
پوست قسمت منحنی را جدا کرده و ژل بیرنگ داخل برگ را بیرون بیاورید.
ژل را در مخلوطکن آب گرفته و یک فنجان از آن را هر روز با معده خالی بنوشید.
این روش درمانی را تا زمان لازم تکرار کنید.
9. تغییر در رژیم غذایی: پیشگیری و بهبود
رژیم غذایی نقش مهمی در پیشگیری و بهبود فتق دارد. اجتناب از غذاهایی که باعث تحریک سوزش سر دل میشوند و مصرف غذاهای سالم، بسیار مهم است.
نکات رژیم غذایی:
از مصرف شکلات، کافئین، سیر، پیاز و غذاهای سرخ شده که باعث تحریک سوزش سر دل میشوند، پرهیز کنید.
مصرف میوهها و سبزیجات تازه را افزایش دهید.
سالاد تهیه شده از خیار و کرفس میل کنید.
غذاهای تهیه شده از غلات کامل را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
10. تکنیکهای تنفس: اکسیژنرسانی به بدن
تنفس صحیح و کنترل نفس، به ویژه تمرین پرانایاما و تنفس دیافراگمی، میتواند به بهبود عملکرد کلی بدن و همچنین درمان فتق کمک کند. تنفس عمیق و آهسته، اکسیژنرسانی به تمام سلولهای بدن را افزایش میدهد.
روش انجام:
به پشت دراز بکشید در حالی که هر دو زانویتان خم است.
هر دو دست را روی شکم قرار دهید و در حالی که به سمت بالا فشار وارد میکنید، نفس بکشید.
به آرامی نفس خود را بیرون دهید.
این روش را هر روز با معده خالی انجام دهید.
جمع بندی
تمامی این روشها صرفاً برای تسکین علائم و کمک به بهبود کیفیت زندگی هستند و هیچ کدام جایگزین تشخیص و درمان پزشکی، به ویژه جراحی، نیستند. در صورت مشاهده علائم فتق، حتماً با پزشک متخصص مشورت کنید.