ناهید سبزیان در گفتگو با خبرنگار مهر با پرداختن به مضامین نورانی سوره مبارکه «فتح» از جز ۲۶ قرآن کریم با اشاره به اینکه این سوره در ادامه سوره محمد (ص) در خصوص جنگ و صلح است، اظهار کرد: در سوره محمد (ص) خداوند جبهه‌ای را به فرماندهی پیامبر (ص) برای قتال با کافران تشکیل می‌دهد و سوره فتح روایت می‌کند که وقتی پیامبر (ص) برای قتال اقدام کردند و لشکر را به سمت مکه حرکت دادند و به این شهر رسیدند، فرمان صلح را صادر کردند.
سبزیان در خصوص آموزه‌های آیه نخست این سوره برای پیروزی بر دشمن، گفت: این سوره تصریح دارد که همه امور به دست خداوند بود و اگر کارمان برای خدا باشد، بی‌تردید پاسخ دشمنان ما را می‌دهد و خداوند گشایش و پیروزی آشکار، نعمت کامل، هدایت و نصرت الهی را نصیب مؤمنان می‌کند.
مدرس تدبر در قرآن در چهارمحال و بختیاری با ذکر اینکه فرمان صلح بعد از اقدام و تدارک پیامبر (ص) برای جنگ باعث سوال و تعجب همگان شد، ادامه داد: این سوره در فضای پاسخ به این شبهات نازل می‌شود و در فراز آغازین از فتح و گشایش آشکار سخن به میان می‌آید.
مفهوم‌شناسی مغفرت
سبزیان با استناد به آیه بعدی «لِیَغْفِرَ لَکَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِکَ وَمَا تَأَخَّرَ» معرفت را هدف فتح و گشایش دانست و افزود: خدا بر طبق این آیه، گناهان قبل و بعد پیامبر (ص) را مورد مغفرت قرار می‌دهد.
وی با تأکید بر اینکه مغفرت در فرهنگ دینی دارای ۲ معناست، توضیح داد: اول مغفرت قبل از گناه و دوم مغفرت بعد از گناه است و همه انسان‌ها همه در معرض گناه هستند اما اگر خداوند میل به گناه را در انسان بپوشاند، از گناه پیشگیری خواهد شد.
سبزیان بیان کرد: انسان وقتی بیمار می‌شود گاهی با درمان خانگی بیماری خود را برطرف می‌کند و گاهی هم باید با مصرف دارو بهبود یابد و از تداوم بیماری پیشگیری کند، انسان همچنین گاهی قبل از گرفتاری به بیماری از ابتلاء پیشگیری می‌کند. گناه هم همین حالت را دارد یعنی انسان گاهی مرتکب گناه می‌شود و سپس طلب مغفرت می‌کند اما گاه خودش را از معرض ابتلاء به گناه مصون می‌دارد و حفظ می‌کند.
وی ادامه داد: مقوله مغفرت در مورد پیامبر (ص) که معصوم است موضوعیت ندارد بلکه مغفرت در مورد گناهان قبل به معنی پیشگیری از گناه است با این توضیح که خدا می‌فرماید ما به تو فتحی دادیم که یکی از آثار آن همین پیشگیری از گناه است یعنی خدا به پیامبر (ص) اجازه گناه چه بعد و چه قبل از معفرت نداده و او را حفظ کرده که این همان معنای عصمت است.
عصمت پیامبر (ص)؛ عامل آرامش مؤمنان
سبزیان تصریح کرد: ممکن است این شبهه ایجاد شود که حفظ پیامبر (ص) از گناه با مقوله اختیار انسان و نیز عدالت خداوند تناقض دارد، پاسخ به این شبهه را در آیه چهارم می‌بینیم که خدا فرمود: «هُوَ الَّذِی أَنْزَلَ السَّکِینَةَ فِی قُلُوبِ الْمُؤْمِنِینَ» فلسفه این فتح که یکی از اهداف و خروجی‌های آن عصمت پیامبر (ص) است، آرامش مؤمنان است یعنی قلوبشان در تبعیت از رسول خدا (ص) آرام می‌گیرد.
وی ادامه داد: در آیه ششم این سوره می‌فرماید منافقان و مشرکان کسانی هستند که این آرامش نصیبشان نمی‌شود زیرا نسبت به خدا و رسولش سوءظن دارند و عصمت او را راحت و بدون تضمین نمی‌پذیرند لذا وجودشان آرام نیست.
سبزیان با تأکید بر اینکه مؤمنان در تبعیت از پیامبر (ص) آرامش‌دارند، توضیح داد: این سوال هم ممکن است پیش بیاید که چرا خدا دیگر انسان‌ها را معصوم قرار نداد تا از گناه در امان باشند و آیا این با عدالت خدا همخوانی دارد. قرآن کریم می‌گوید عصمت پیامبر (ص) به حدی است که انسان‌ها با خیال راحت به او اقتدا کنند و الگو قرار دهند.
عصمت پیامبران در حوزه ارتباط با مؤمنان
وی ادامه داد: در حوزه ارتباط پیامبر (ص) با مؤمنان، عصمت انبیا از جانب خداوند یک موهبت الهی بوده و تا وقتی که پیامبر (ص) هستند امکان ندارد که در حوزه ارتباطی او با مؤمنان گناهی مرتکب بشود.
این مدرس تدبر در قرآن افزود: اما عصمت پیامبر (ص) در ارتباط با خدا موهبت تلقی نمی‌شود بلکه اکتسابی و بسیار دشوار است و اگر ایشان در این حوزه اندک تخلفی کنند، بر طبق داستان حضرت یونس در قرآن از مسیر درست خارج می‌شود.
وی با اشاره به داستان حضرت یونس که خدا بارها پیامبر (ص) را به این داستان ارجاع داده است، گفت: پیامبران الهی در حیطه ارتباط با خدا روی لبه تیزی از بندگی حرکت می‌کنند که کوچک‌ترین تخطی نباید داشته باشند.
سبزیان تأکید کرد: اگر بنا بود عصمت گسترده شود و دایره ارتباط پیامبر با خدا را نیز در بر بگیرد، پیامبر دیگر برای مردم الگو نمی‌شد یعنی پیامبر باید مراقب باشد و گناه نکند تا الگوی سایرین شود بنابراین پیامبران در ارتباطشان با خدا مسئول هستند و امتحانات و ابتلائات بسیار سخت را پشت سر گذاشتند.
وی با بیان اینکه عصمت به معنی ناتوانی بر گناه نیست بلکه معنای نخواستن را دارد، افزود: پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) برای اینکه به گناه مبتلا نشوند همواره استغفار می‌کردند و بیم و مراقبت داشتند.
سبزیان با یادآوری اینکه ساحت ارتباط رسول (ص) با امت ساحتی تضمین شده است و خدا نمی‌گذارد خطایی سر بزند، افزود: اما در ساحت ارتباط ایشان با خدا تضمینی نیست و پیامبر (ص) خودشان باید مراقبت کنند.
