رابطه ۲۰ هزار ساله انسان و دریا: شکارچیان عصر سنگ استخوان نهنگ را به ابزار تبدیل می‌کردند
در عصر سنگ، شکارچی‌گردآورنده‌های باستانی با تکیه بر فرصت‌هایی که طبیعت در اختیارشان می‌گذاشت، مانند به‌گل‌نشستگی نهنگ‌ها، مواد اولیه‌ای مقاوم و بادوام به‌دست می‌آوردند که برای ساخت نیزه و ابزار شکار بسیار مناسب بود. باستان‌شناسان اعلام کرده‌اند که شکارچیان ساکن خلیج بیسکی، در اروپای غربی، حدود ۲۰ تا ۱۴ هزار سال پیش از استخوان نهنگ‌هایی که در سواحل اقیانوس اطلس به گل نشسته بودند، ابزارهای شکار می‌ساختند. کشف تازه، بیانگر قدیمی‌ترین شواهد بهره‌مندی انسان‌ها از استخوان نهنگ برای ساخت ابزار است.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :
حدود ۲۰ هزار سال پیش، انسان‌های عصر سنگی در اروپای غربی، از استخوان نهنگ‌هایی که در سواحل اقیانوس اطلس به‌گل نشسته بودند، ابزار می‌ساختند.
در عصر سنگ، شکارچی‌گردآورنده‌های باستانی با تکیه بر فرصت‌هایی که طبیعت در اختیارشان می‌گذاشت، مانند به‌گل‌نشستگی نهنگ‌ها، مواد اولیه‌ای مقاوم و بادوام به‌دست می‌آوردند که برای ساخت نیزه و ابزار شکار بسیار مناسب بود.
به‌گزارش ساینس‌نیوز، باستان‌شناسان اعلام کرده‌اند که شکارچیان ساکن خلیج بیسکی، در اروپای غربی، حدود ۲۰ تا ۱۴ هزار سال پیش از استخوان نهنگ‌هایی که در سواحل اقیانوس اطلس به گل نشسته بودند، ابزارهای شکار می‌ساختند. کشف تازه، بیانگر قدیمی‌ترین شواهد بهره‌مندی انسان‌ها از استخوان نهنگ برای ساخت ابزار است.
شواهد کشف‌شده در کاوش‌های پیشین غارها و پناهگاه‌های سنگی عصر سنگ در شمال غربی اسپانیا تا جنوب غربی فرانسه، حتی تا شعاع ۳۰۰ کیلومتری از ساحل، نشان می‌دهد که انسان‌های آن دوران از لاشه‌ی نهنگ‌ها، ابزارهایی مانند سر نیزه و دسته‌ی نیزه می‌ساختند.
ژان مارک پتیون، باستان‌شناس در دانشگاه تولوز ژان ژورس در فرانسه، می‌گوید: «قدمت نمونه‌های مشابه در مناطق دیگری چون جزایر جنوب اقیانوس آرام فقط چند هزار سال است، اما یافته‌های اروپایی قدمت بسیار زیادی دارند.»
بررسی‌های باستان‌شناسان نشان می‌دهد که گروه‌های انسانی، استخوان‌های لاشه‌ی دست‌کم پنج گونه نهنگ را که به‌طور طبیعی به ساحل رانده شده بودند، جمع‌آوری می‌کردند. افزون‌بر ابزارهای شکار، در یکی از غارهای ساحلی در شمال اسپانیا، شواهدی از استخوان‌های عمدتاً خردشده‌ی نهنگ وجود دارد که به‌منظور استخراج چربی و تولید روغن مغذی مورد استفاده قرار گرفته‌اند. تحلیل‌های باستان‌شناختی نشان می‌دهد که این استخوان‌ها نیز به دو گونه نهنگ، یکی با قدمتی حدود ۱۵٬۵۰۰ سال و دیگری با قدمتی حدود ۱۵ هزار سال، تعلق دارند.
در دهه‌های اخیر، با بالا‌آمدن سطح دریا، بسیاری از سکونتگاه‌های ساحلی عصر سنگ به زیر آب رفته‌اند. با‌این‌حال، داده‌های رو‌به‌افزایش از نقاط مختلف نشان می‌دهد که انسان خردمند (هومو ساپینس) در آفریقا و نئاندرتال‌ها در اروپا، غذاهای دریایی متنوعی را در رژیم غذایی خود می‌گنجاندند. پتیون اشاره می‌کند: «انسان‌های دوره‌ی پارینه سنگی زبرین، به‌طور منظم به ساحل سر می‌زدند و از منابع دریایی بهره‌برداری می‌کردند.»
گروه پژوهشی پتیون برای اطمینان از طبقه‌بندی یافته‌ها و شناسایی گونه‌های نهنگ و همچنین، منشأ مواد به‌کاررفته در ابزارهای کشف‌شده، توالی‌های پروتئینی اختصاصی گونه‌های جانوری را از ۸۳ ابزار استخوانی مربوط به ۲۶ محوطه‌ی باستانی و ۹۰ قطعه استخوان از یک غار ساحلی، استخراج و تحلیل کردند.
نتایج بررسی نشان داد که ۷۱ ابزار و ۶۰ قطعه استخوان از گونه‌هایی مانند نهنگ عنبر، نهنگ تیغ‌باله، نهنگ آبی، نهنگ خاکستری و یکی از دو گونه‌ی نهنگ صاف یا نهنگ قطبی منشأ گرفته‌اند. البته، داده‌های پروتئینی موجود توانایی تمایز میان دو گونه‌ی اخیر را ندارند.
به‌گفته‌ی پژوهشگران، قدمت ۳۷ نمونه از ابزارها با روش تاریخ‌گذاری رادیوکربنی تعیین شد و تعداد بسیاری از آن‌ها متعلق به بازه‌ی زمانی ۱۷٬۵۰۰ تا ۱۶ هزار سال پیش است. به‌باور پژوهشگران، در این دوره مبادله‌ی منطقه‌ای ابزارهای خاص به اوج خود رسیده بود. ابزارهایی با قدمت بیش از ۱۶ هزار سال پیش، در نمونه‌های بررسی‌شده بسیار اندک بودند.
در نهایت، پتیون معتقد است که اگرچه به‌گل‌نشستن نهنگ‌ها در ساحل رویدادی نادر بوده، حتی گروه‌های کوچک شکارچی‌گردآورنده نیز می‌توانستند به‌سرعت برای بهره‌برداری از این منابع ارزشمند با یکدیگر هماهنگ شوند.
یافته‌ها در نشریه Nature Communications منتشر شده است.
منبع: زومیت
