ازدواج ایرانی در سال‌های دور چگونه بود؟ /زنان صیغه‌ای چه خصوصیاتی داشتند؟
سرویس تاریخ «انتخاب»: سفرنامه کازما، سفرنامه خاطرات آکی ئوکازما، نخستین وزیرمختار ژاپن در ایران است. ایران خاطرات از سال ۱۳۰۸ تا ۱۳۱۱ ادامه دارد. کتاب فوق با ترمه دکتر هاشم رجب‌زاده، از سوی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی در سال ۱۳۸۰ به چاپ رسیده است.
ازدواج موقت (متعه)
پیشتر‌ها مرد آزادانه می‌توانست زن را طلاق بدهد. در این کار فقط ادای نقد و مالی تعهد شده که مهریه نام دارد لازم بود. پس زنانی که در ۱۰ سالگی عروس و در ۱۱ سالگی مطلقه می‌شدند زیاد بودند. این زنان بیشتر مردمی بی کس و بی حامی و خویشاوند بودند و پس از ر‌ها و رانده شدن از سوی شوهر راهی جز افلاس و آوارگی نداشتند.
شهر‌های قدیم دروازه داشت و کنار دروازه بنای قلعه مانندی همچون یو کاکو ژاپن بود اینجا مکانی اسرار آمیر می نمود و در آن کسانی مانند این خودفروشان کم سال زیاد بودند. البته در دوره پادشاه کنونی وضع رفته رفته بهبود پیدا می‌کند، اما نتوانسه‌اند این پدیده و فساد را ریشه کن کنند.
در نظام زناشویی ایرانیان تأسیسی که نزد مسلمان‌های سنی شناخته نمی‌شود هست. در این نظام مرد می‌تواند زن موقت افزون بر زنان دایمی بگیرد. این زن را «صیغه» می‌نامند این رابطه زناشویی را صیغات می‌گویند. مثلاً مأمور دولت که باید زن و بچه‌اش را در تهران بگذارد و تنها به شیراز برود در طول اقامتش در شیراز می‌تواند زن موقت یا غیردائم بگیرد اصل این است که این زن به ازدواج مدت دار راضی می‌شود و در اعانه‌ای مهر که در آخر مدت می‌تواند بگیرد توافق می‌کند و صیغه عقد به طور رسمی و شرعی به وسیله آخوند جاری می‌شود. این ازدواج را به عربی "متعه" می‌گویند وضع زن موقت و رفتار با او جز در مدت دار بودن ازدواج تفاوتی با زن رسمی دائم ندارد.
گاهی زن صیغه نیز همراه شوهر به محل کار و مأموریت متعدد او می‌رود، ایرانیان به این نظام مباهات نمی‌کنند و این صرفاً رهیافتی برای دلبستگی عاطفی انسان است و نظام بخشیدن به آن مردم اروپا و امریکا پاکی اخلاق را به لفظ تحسین می کنند، اما پنهانی به گناه و بی عفتی می‌پردازند. پس این نظام شرعی و قانونی عالی است بچه حرامزاده میان مسلمانان سراغ نمی‌شود کودکان بیگناه در پناه قانونند بدرفتاری با طفل نامشروع از فکر مسیحیت آمده است.
تمدن اروپا با تأکیدی که بر پاکیزگی و دوام و ناگسستنی بودن پیوند زناشویی دارد زندگی در سایه تاریک ادامه زندگی زناشویی ناخواستنی و داشتن رابطه نامشروع را رواج داده است طبع ایرانی این را نمی‌پسندد. اخیراً قانون اصلاح شد و طلاق معلق به مشاوره و دادرسی است. مرد نمی‌تواند به دلخواه زن را طلاق بدهد. شاید که نظام زن اضافی (متعه) هم از میان برود.
عروسی ایرانی
همانند هر کشور دیگر جهان در ایران هم عروسی در هر ناحیه آداب دیگر دارد. البته مشرکان = غیر مسلمانان نمی‌توانند در مراسم عقد و عروسی مسلمان‌ها حضور پیدا کنند و فقط از برگزار شدن آیین عقد می‌توانند از دور شاهد پس مهمانی عروسی. باشند در اینجا به تجربه شخصی و با برگرفتن وصفی که در کتاب نوردن آمده است آداب و رسوم عروسی در ناحیه بوشهر را که یکی از معمرین ایرانی روایت کرده است مرور می‌کنم و به معرفی این آیین نادیده می‌پردازم.
در ناحیه بوشهر پسر که چهارده سالش، شد دیگر وقت زن گرفتنش است. چون اینجا ناحیه جنوبی است گرمسیر است و پسر زود رسیده و بالغ می‌شود. او در این سن و سال به ملاحظه تناسب وضع و موقع خودش تا حد امکان دختری از خانواده‌ای پولدار را در نظر می‌گیرد. اگر پدر و مادرش انتخاب او را بپسندند، برای گفت‌و‌گو پیش پدر و مادر دختر می‌روند و پس از آنکه اینها روی موافق نشان دادند این پسر همان نوجوان چهارده یا پانزده ساله - پایش به خانه دختر باز می‌شود و مرتب به آنجا می‌رود و خودش را آماده خدمت به پدرزن نشان می‌دهد و هدایایی برای آنها می‌برد پس از چندی او برای نامزدش رخت و لباس مرسوم، انگشتر و یک جفت کفش هدیه می‌فرستد این هدیه عقد است و پسر و دختر از این روز با هم رسماً نامزد می‌شوند و این رابطه را در ایران چنین می‌میگویند که. "الف" دختر "ب" را متعلق به خودش می‌شناسد و به اصطلاح مرد او می‌شود. این بیان به راستی مناسب وضع است و شوق و شور و نیز ملاحظه و احتیاط را می‌رساند.
پسر ساعت می‌بینند و وقت مساعدی را انتخاب می‌کنند و با گفت‌و‌گو و تبادل نظر با دوستان و خویشاوندان قرار و ترتیب مراسم عروسی داده می‌شود. در این هنگام پسر به خانه دختر شیرب‌ها و شیرینی می‌فرستد. این بازمانده رسـم قـدیـم دادوستد گونه است. عروسی مراسم ازدواج در وصف درست و دقیق آن شامل مجلس عقد و جشن است. مراسم عقد درخانه دختر برگزار می‌شود و آخوند محل و دوستان داماد جز خانواده عروس هم به خانه پدر عروس دعوت می‌شوند.
