ببینید: چرا میرحسین نیامد و خاتمی آمد؟ / گزارشی از روزهای منتهی به انتخابات ۷۶
شاید کمتر کسی تصور می‌کرد جناح راست که توانسته بود به‌طور نسبی حاکمیت را یکدست کند، در شرایطی انتخابات را به سید محمد خاتمی و جناح چپ ببازد که نامزدشان علی‌اکبر ناطق نوری بود؛ فردی که یکی از استوانه‌های راست‌گرایان محسوب می‌شد و از جایگاه ریاست مجلس وارد عرصه ریاست‌جمهوری شده بود. بار‌ها خود اصلاح‌طلبان هم گفته‌اند که وقتی خاتمی را به عنوان نامزد نهایی معرفی کردیم، دو هدف را دنبال می‌کردیم؛ نخست آنکه عرصه انتخابات را ترک نکرده باشیم و دوم آنکه اگر می‌بازیم، دست‌ِکم باختی آبرومندانه را تجربه کرده باشیم، اما ورق به کلی برگشت و نسل تحول‌خواهی که جنگ را از سر گذرانده بود و تمایل به وقع تغییراتی سیاسی-فرهنگی داشت، در ابتدا شاید در نفی ناطق به عنوان نماد جناح راست به خاتمی گرایش پیدا کرد.
