چهره‌ای از امام برای زمانه ما
حسین کاظم‌زاده؛ عضو خانه طلاب جوان- در میان موج گسترده آثار تولیدشده درباره امام خمینی(ره)، کتاب روح‌الله نوشته هادی حکیمیان، نمونه‌ای متفاوت، عمیق و درخشان است. کتابی که نه‌تنها با نگاهی خلاقانه و هنرمندانه به زندگی رهبر کبیر انقلاب پرداخته، بلکه موفق شده چهره‌ای زنده، انسانی، و البته معاصر از امام به نمایش بگذارد؛ چهره‌ای که برای نسل امروز نه‌تنها قابل فهم و درک است، بلکه الهام‌بخش و جذاب نیز هست.
این کتاب یک زندگی‌نامه صرف نیست، بلکه نوعی روایت مستند-ادبی است که تلاش دارد مسیر شکل‌گیری شخصیت سیاسی و معنوی امام خمینی را در بستر تحولات اجتماعی و فکری قرن بیستم ایران به تصویر بکشد. نویسنده در ده فصل، با گزینش هوشمندانه‌ای از وقایع مهم زندگی امام – به‌ویژه از دوران مبارزات و تبعید تا بازگشت به ایران – نمایی چندوجهی از ایشان ارائه داده است؛ بدون اینکه بخواهد تصویر کلیشه‌ای، شعاری از او ارائه دهد.
روایت مستند با طعمی ادبی
از نخستین صفحات کتاب پیداست که هادی حکیمیان روایتی داستانی را بر قالب خشک تاریخ‌نویسی ترجیح داده است. هر فصل کتاب مانند صحنه‌ای از یک فیلم خوش‌پرداخت است که خواننده را وارد لحظه‌ای خاص، بحرانی یا سرنوشت‌ساز از زندگی امام می‌کند. مخاطب فقط با یک گزارش تاریخی روبه‌رو نیست، بلکه با روایتی مواجه است که در آن تبعید، تنهایی، عزلت و در عین حال استمرارِ رسالت فکری و مبارزاتی امام حس می‌شود.
زبان کتاب اگرچه ساده است، اما خالی از لطافت ادبی و نثر پخته نیست. نویسنده در بسیاری از بخش‌ها با بهره‌گیری از توصیف‌های دقیق، فضای حسی وقایع را به‌خوبی منتقل می‌کند؛ از سکوت نجف تا شلوغی فرودگاه مهرآباد، از التهاب روزهای انقلاب تا سکوت شب‌های قم. در این میان، انس با متون اصلی امام، از جمله نامه‌ها، سخنرانی‌ها و اعلامیه‌ها، به روایت اعتبار و عمق بیشتری بخشیده است.
تصویر تازه از امام خمینی
نقطه قوت اصلی کتاب روح‌الله اما نه در سبک نگارش یا روایت وقایع، بلکه در تصویری است که از امام ارائه می‌دهد. تصویری که به‌شدت برای نسل امروز قابل درک و ملموس است. برخلاف بسیاری از آثار رسمی که تلاش می‌کنند امام را در هیبت یک شخصیت فراانسانی نشان دهند، حکیمیان امام را انسانی معرفی می‌کند که در عین بزرگی، خاکی و زمینی است؛ رهبری که همزمان اهل تهجد و شب‌زنده‌داری است و اهل ایستادگی در برابر شاه و ابرقدرت‌ها.
در این روایت، امام شخصیتی نیست که فقط از بالای تریبون‌ها سخن گفته باشد، بلکه مردی است که در جریان زندگی، در مواجهه با دردها، تبعید، دوری از خانواده، و شهادت عزیزان، ایستاده و رشد کرده است. شخصیتی که نه‌فقط در صحنه سیاست، که در حوزه اخلاق، عرفان و معنویت نیز نقش محوری دارد. چنین نگاهی، امام را از قاب‌های رسمی بیرون می‌کشد و به دل نسل امروز می‌برد؛ نسلی که تشنه معنا، صداقت و ریشه است.
تحقق یک آرزو؛ ادای دینی به تاریخ و حقیقت
سال‌ها پیش، رهبر معظم انقلاب در یکی از سخنان خود، با اشاره به کتاب «مهاتما گاندی» نوشته رومن رولان، آرزو کرده بودند که روزی کتابی با همان جنس از صداقت، هنرمندی و عمق، درباره امام خمینی (ره) نوشته شود. کتابی که نه در دام کلیشه‌های رسمی گرفتار شود، نه در وادی اسطوره‌سازی بیفتد؛ بلکه شخصیتی همچون امام را با ابعاد واقعی، انسانی، فکری و روحی‌اش برای مخاطب ترسیم کند.
روح‌الله را می‌توان پاسخ و اجابت آن آرزو دانست. نه به این معنا که تمام و کمال همان است، اما قطعاً گامی بلند در همان مسیر است. این کتاب، سراغ روایت ریشه‌دار یک انسان الهی می‌رود؛ انسانی از دل مردم که با ایمان و مبارزه، تاریخ را تغییر داد. همان‌گونه که رولان تلاش کرد گاندی را از قاب سیاست بیرون بکشد و به خواننده‌اش نشان دهد که رهبری او برآمده از تقوا، صداقت و زندگی ساده بود، حکیمیان نیز در روح‌الله، همین نگاه را درباره امام خمینی ارائه می‌دهد؛ بدون زوائد، بدون اغراق، اما پر از احترام و درک.
چرا هنوز باید از امام بنویسیم؟
این پرسش که چرا باید بار دیگر و با زبان تازه از امام بنویسیم، پرسشی جدی و به‌جا در عصر ماست. مگر درباره امام خمینی کم گفته‌اند و کم نوشته‌اند؟ مگر سخنرانی‌ها، کتاب‌ها، اسناد، فیلم‌ها و زندگی‌نامه‌ها کم‌اند؟ پاسخ ساده است: بله، گفته‌اند، اما چگونه گفته‌اند؟
در بسیاری از موارد، امام را در قالبی خشک و دور از دسترس نشان داده‌اند؛ گویی او فقط برای زمان خودش بوده است. حال آنکه امام خمینی، با تمام ویژگی‌های فردی و انقلابی‌اش، متعلق به همه نسل‌هاست. او تنها رهبر انقلاب ۵۷ نبود، بلکه آموزگار مفهومی فراموش‌شده به‌نام «خودباوری» در عصری بود که استعمار، تحقیر و خودکم‌بینی بر سر ملت‌ها سایه افکنده بود.
امروز که نسل جدید با پرسش‌های تازه، زبان متفاوت و ذهنی پیچیده‌تر وارد میدان شده، اگر ما از امام نگوییم، روایت‌های سطحی یا مغرضانه جای آن را خواهند گرفت. ضرورت بازخوانی امام، ضرورتی تاریخی، فرهنگی و حتی اخلاقی است. نه برای بزرگداشت یک فرد، که برای حفظ یک حقیقت.
کتاب روح‌الله با بیانی نو، این مسیر را گشوده است. امید که نویسندگان دیگر نیز با جسارت، دقت و خلاقیت، راه را ادامه دهند؛ چرا که روایت امام، روایت عزت یک ملت است. و ملتی که روایت خود را از دست بدهد، سرنوشتش را هم خواهد باخت.
انتهای پیام/
