به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، آتش فقط چوب و آهن را نمی‌سوزاند؛ گاهی زیرساخت‌های حیاتی یک کشور را به زانو درمی‌آورد. حادثه دلخراش آتش‌سوزی در بندر شهید رجایی بندرعباس که حالا به سومین روز خود رسیده، تصویری از یک فاجعه ملی را به نمایش گذاشته است؛ فاجعه‌ای که پیامدهای آن، نه فقط استان هرمزگان بلکه سراسر اقتصاد ایران را درگیر خواهد کرد.
مرگ، جراحت و خلأ نیروی انسانی
به گفته محمودی، رئیس سازمان امداد و نجات، عملیات امدادی با حضور ۵۰ تیم عملیاتی هلال احمر همچنان ادامه دارد. اما آنچه از این فاجعه به جا مانده، فراتر از خرابی‌های فیزیکی است: بسیاری از کارکنان گمرک، کارگران عملیاتی، نیروهای حمل‌ونقل و پرسنل اداری یا جان باخته‌اند یا دچار آسیب‌های جسمی شدیدی شده‌اند که بازگشتشان به کار را تقریباً ناممکن کرده است.
حتی اگر از فردا عملیات بازسازی فیزیکی اسکله آغاز شود، بحران نیروی انسانی به این سادگی جبران نخواهد شد. بندری که با تکیه بر هزاران نیروی متخصص و کارآزموده فعالیت می‌کرد، حالا با کمبود شدید کارگر، کارشناس فنی، نیروهای گمرک و مدیریت لجستیک مواجه شده است. آموزش نیروی جایگزین در این سطح و مقیاس، ماه‌ها - اگر نگوییم سال‌ها - زمان می‌طلبد.
فلج شدن شریان تجاری کشور
بندر شهید رجایی تا پیش از حادثه، مسئولیت حدود ۶۰ درصد از ترانزیت کالاهای کشور را بر عهده داشت؛ از مواد غذایی و دارویی گرفته تا قطعات صنعتی و ماشین‌آلات سنگین. تعطیلی ناگهانی این بندر، به سرعت یک خلا بزرگ در زنجیره تأمین کشور ایجاد کرده است.
برنامه‌های اضطراری برای انتقال بخشی از عملیات به بنادر خرمشهر و امام خمینی (ره) کلید خورده، اما حقیقت این است که این بنادر به هیچ وجه ظرفیت و زیرساخت‌های بندر شهید رجایی را ندارند. از طرفی، حجم عظیم کالاهای معطل‌مانده، هماهنگی‌های گمرکی، محدودیت‌های لجستیکی و نبود نیروی انسانی آموزش‌دیده، انتقال عملیات را با کندی و ناهماهنگی جدی مواجه کرده است.
بازار در آستانه یک موج گرانی تازه
فعالان بازار می‌گویند اگر طی یک ماه آینده راهکار عملیاتی مؤثری برای جبران این خلأ ارائه نشود، کشور با یک "موج دوم گرانی" روبرو خواهد شد؛ موجی که ابعادش می‌تواند فراتر از بحران‌های تورمی سال‌های گذشته باشد.
کارشناسان معتقدند که بازسازی کامل بندر شهید رجایی - چه از نظر فیزیکی و چه از حیث نیروی انسانی و سامانه‌های عملیاتی - در خوشبینانه‌ترین حالت بین ۱۲ تا ۱۸ ماه طول خواهد کشید. این یعنی کشور باید حداقل یک سال آینده را با ترافیک سنگین بنادر جایگزین، افزایش هزینه‌های واردات و صادرات، نوسان شدید قیمت‌ها و کاهش توان رقابتی در تجارت بین‌المللی سپری کند.
یک فاجعه، هزار پیامد
آتش‌سوزی بندر شهید رجایی تنها یک حادثه محلی نبود. این اتفاق عملاً ستون فقرات تجارت خارجی کشور را نشانه گرفته است. از کشاورزان کوچک که به واردات کود و بذر وابسته‌اند تا صنایع بزرگی که نیاز به قطعات وارداتی دارند، همه در ماه‌های آینده با تبعات این فاجعه دست به گریبان خواهند بود.
این بار، ما با یک بحران روبرو نیستیم؛ با یک زنجیره بحران‌های به‌هم پیوسته طرف هستیم. و بازسازی این زنجیره، تنها با نگاه ضربتی و شعاری امکان‌پذیر نخواهد بود. نیاز به حضور افراد دغدغه مند که حتما متخصص هم باشند وجود دارد.
