قوه قضائیه، بانک مرکزی و وزارت امور خارجه ضعیف‌ترین دستگاه‌های ارائه‌ خدمات الکترونیکی شدند

قوه قضائیه، بانک مرکزی و وزارت امور خارجه، ضعیف‌ترین دستگاه‌های خدمات الکترونیکی در یازدهمین دوره‌ی ارزیابی پایش کیفیت خدمات الکترونیکی دستگاه‌های اجرایی کشور شدند.

مسعود همدانلو، دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات در نشست خبری اعلام نتایج ارزیابی دوره‌ی یازدهم پایش کیفیت خدمات الکترونیکی دستگاه‌های اجرایی کشور، اعلام کرد سازمان فناوری اطلاعات، کمیته امداد امام خمینی، سازمان تعزیرات حکومتی و بیمه مرکزی دستگاه‌های برتر ارزیابی دوره‌ی یازدهم سازمان فناوری اطلاعات شدند.

به گفته‌ی او حوزه‌ی هنری سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح و پژوهشکده علوم و فنون هسته‌ای، پایین‌ترین امتیاز خدمات الکترونیکی را در میان دستگاه‌ها به‌دست آوردند. در نگاه کلی‌تر، قوه قضائیه، بانک مرکزی و وزارت امور خارجه ضعیف‌ترین دستگاه‌های خدمات الکترونیکی در ارزیابی دوره‌ی یازدهم بودند.

همدانلو درباره‌ی آثار مورد انتظار از ارزیابی‌ها گفت‌: «الکترونیکی کردن تمام فرايندها و خدمات دارای قابلیت الکترونیکی شدن و تکمیل بانک‌های اطلاعاتی تمیز و قابل استفاده مربوط، کاهش مراجعه حضوری مردم به دستگاه‌های اجرایی و انجام تبادلات ملی صرفاً از طریق مرکز ملی تبادل اطلاعات از جمله موضوعاتی است که ما از این ارزیابی‌ها انتظار داریم.»

به گفته‌ی دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های این سازمان، سامانه‌های موازی است که دقت را پایین آورده و هزینه‌های زیادی به دولت تحمیل می‌کند.

او با ارائه‌ی آمار تاریخچه‌ی ارزیابی‌ها گفت: «پاییز ۱۴۰۳، ۱۶۸ دستگاه ارزیابی شده که میانیگن الکترونیکی شدن آن‌ها ۴۷٫۱۵ است. دستگاه‌ها به‌صورت‌ تدریجی به این ارزیابی اضافه می‌شوند و شاخص‌ها هم به‌مرور اصلاح شده و دقیق‌تر می‌شوند تا آنچه مطلوب است اتفاق بیفتد.»

فرایند ارزیابی از مراحل «تحلیل و بررسی»، «تدوین مدل ارزیابی»، «اجرای ارزیبابی» و «تهیه گزارش‌ها» تشکیل می‌شود. در پایان گزارش‌های به‌دست‌آمده منتشر شده است و شورای اجرایی فناوری اطلاعات با عارضه‌یابی تلاش می‌کند راهکارهایی برای بهبود عملکرد الکترونیکی دستگاه‌ها به آن‌ها ارائه دهد.

ارزیابی‌های انجام‌شده با ۳۷ شاخص در چهار محور «دولت کاربرمحور»، «دولت شفاف»، «دولت یکپارچه» و «دولت مشارکتی» انجام می‌شود. بازه‌ی امتیازات ۰ تا ۱۰۰ است و دستگاه‌های برتر بر اساس امتیازی که در این بازه کسب کرده‌اند، معرفی می‌شوند. به گفته‌ی همدانلو، هدف نهایی این است که دستگاه‌ها از شیوه‌های سنتی به شیوه‌های جدید و الکترونیکی شدن سوق داده شوند. مدل ارزیابی چهارگانه نیز به دنبال این است که از ارزیابی‌ها زیرساخت‌محور بودن به مردم‌محور بودن حرکت کنند.

در دوره‌ی یازدهم ارزیابی، سازمان تبلیغات اسلامی، وزارت جهاد کشاورزی و وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی به‌ترتیب بیشترین رشد را نسبت به دوره‌ی دهم پیدا کرده‌اند.

- مسعود همدانلو، دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات

همدانلو درباره‌ی ارزیابی دوره‌ی دوازدهم گفت: «جلسات دوره‌ی دوازدهم از ۱۸ خرداد ماه آغاز شده و تا ۱۷ تیر ماه ادامه می‌یابد. تا ۲۶ شهریور همه اعتراضات دریافتی از نمایندگان بررسی شده و به آن‌ها پاسخ داده می‌شود تا در نهایت در ۳۱ شهریور، نتایج ارزیابی دوره‌ی دوازدهم ارائه شود.»

به گفته‌ی همدانلو ۳ شاخص دوره‌ی یازدهم با وجود اینکه از اهمیت بالایی برخوردار بودند، میانگین کشوری پایینی به دست آوردند و در ارزیابی دوره‌ی دوازدهم تمرکز روی بهبود این شاخص‌ها خواهد بود. او گفت: «آمار دستگاه‌ها در نرخ تراکنش موفق پایین بوده که نشان می‌دهد برخی از سازمان‌ها نتوانستند داده‌ها را تمیز بدهند یا به زیرساخت‌های مناسب دسترسی نداشتند. ما سعی کردیم کمک کنیم تا نرخ تراکنش‌های موفق بالا برود.»

همدانلو اضافه کرد: «موضوع دیگری که ما رتبه‌ی پایینی در آن داریم، استفاده از مشارکت مردم در تدوین مقررات است. برای ما مهم است که ببینیم چقدر زمانی که یک دستگاه مقرراتی می‌گذارد، نظر مردم را می‌بیند و به آن پاسخ می‌دهد.»

دسترسی آزاد به اطلاعات و وجود مجموعه داده‌های باز و کاربردی شاخص دیگری‌ است که رتبه‌ی دستگاه‌ها و سازمان‌های مختلف در آن پایین است. همدانلو در این باره گفت: «داده‌های باز به کسب‌وکارهای فضای مجازی کمک می‌کند خدمات خوبی ارائه دهند و به دقت داده‌ها و سرویس‌ها در کشور کمک می‌کند. این موضوع از اهمیت بالایی برخوردار است، اما میانگین کشوری آن پایین است.»

به گفته‌ی او از ۳۷ شاخصی که قرار است در دوره‌ی دوازدهم مورد ارزیابی قرار بگیرد، ۲۵ شاخص مربوط به دوره‌ی یازدهم و تکراری است. جزئیات ۱۰ شاخص آن دچار تفییر شده و ریزتر مورد بررسی قرار می‌گیرند. همدانلو افزود: «بلوغ شاخص‌ها را سخت گیرانه‌تر می‌کند و شاخص‌های بین‌المللی هم سخت‌گیرانه‌تر می‌شوند. ۲ شاخص هم برای اولین بار اضافه خواهد شد؛ تهیه‌ی برنامه‌ی تحول عمومی و تحول پیشران.»

دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات ادامه داد: «یکی از برنامه‌های ما بررسی بهره‌وری انرژی در مراکز داده است. در دولت کاربرمحور ما بررسی می‌کنیم که چه تعداد از مراکز داده‌ی دستگاه‌های ما بهره‌وری لازم را ندارد. رویکرد دیگر ما این است که اگر دستگاهی ضعفی دارد، به آن نشان دهیم که ضعیف است و باید بهبود پیدا کند.»

او یکی از موانع رشد کیفیت خدمات الکترونیکی دستگاه‌ها را نبودن داده‌های قابل اعتماد و تمیز عنوان کرد و افزود: «یکی از مواردی که نبودن داده‌های قابل اعتماد در آن چالش ایجاد کرده، حوزه استعلام بیمه است. مثلاً زمانی که استعلام می‌گرفتند که آیا یک خودرو بیمه دارد یا خیر،‌ به‌دلیل اینکه ۸ رقم از ۱۶ رقم شماره موتور او در سامانه بیمه ثبت شده بود، وضعیت خودرو «بدون بیمه‌» نمایش داده می‌شد. ما خدمات الکترونیکی را پیاده کرده بودیم اما چون داده‌ها تمیز نبود نمی‌توانستیم به مردم خدمات ارائه دهیم.»

صرفاً الکترونیکی کردن مهم نیست و امنیت سیستم‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است. الان همه‌ی دستگاه‌ها انواع داده‌ها را در اختیار داشته و پردازش می‌کنند.

- مسعود همدانلو، دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات

به صورت میانگین، بالای ۲۰ درصد خدمات کل دستگاه‌ها به‌صورت هوشمند ارائه می‌شود. ما از برنامه‌ی ارائه‌شده عقب نیستیم اما باید از خدماتی مانند هوش مصنوعی برای بهبود عملکرد استفاده کنیم.

- مسعود همدانلو، دبیر شورای اجرایی فناوری اطلاعات