داستان‌های کوتاه و زیبایی که باید بشنوید/ منطق الطیر عطار، بخش 3؛ شکوه و زینت خیره‌کننده طاووس و دانش هُدهُد/ حکایت رانده شدن آدم از بهشت

حکایت طاووس و هدهد؛ منطق الطیر عطار نیشابوری

بعد از آن طاووس آمد زرنگار

نقش پرش صد چه؟ بلکه صد هزار

چون عروسی جلوه کردن ساز کرد

هر پر او جلوه‌ای آغاز کرد

گفت تا نقاش غیبم نقش بست

چینیان را شد قلم انگشت دست

گرچه من جبریل مرغانم ولیک

رفت بر من از قضا کاری نه نیک

یار شد با من به یک جا مار زشت

تا بیفتادم به خواری از بهشت

چون بدل کردند خلوت جای من

تخت بند پای من شد پای من

عزم آن دارم کزین تاریک جای

رهبری باشد به خلدم رهنمای

من نه آن مردم که در سلطان رسم

بس بود اینم که در دروان رسم

کی بود سیمرغ را پروای من

بس بود فردوس عالی جای من

من ندارم در جهان کاری دگر

تا بهشتم ره دهد باری دگر

هدهدش گفت ای ز خود گم کرده راه

هر که خواهد خانه‌ای از پادشاه

گوی نزدیکی او، این زآن به است؟

خانه‌ای، از حضرت سلطان به است؟

خانهٔ نفس است خلد پر هوس

خانهٔ دل مقعد صدق است و بس

حضرت حق هست دریای عظیم

قطرهٔ خرد است جنات النعیم

قطره باشد هرکه را دریا بود

هرچه جز دریا بود، سودا بود

چون به دریا می‌توانی راه یافت

سوی یک شبنم چرا باید شتافت

هرکه داند گفت با خورشید راز

کی تواند ماند از یک ذره باز

هرکه کل شد، جزو را با او چه کار؟

وآنکه جان شد، عضو را با او چه کار؟

گر تو هستی مرد کلی، کل ببین

کل طلب، کل باش، کل شو، کل گزین

قصه رانده شدن آدم از بهشت

کرد شاگردی سؤال از اوستاد

کز بهشت آدم چرا بیرون فتاد

گفت بود آدم همی عالی گهر

چون به فردوسی فرو آورد سر

هاتفی برداشت آوازی بلند

کای بهشتت کرده از صد گونه بند

هرک در هر دو جهان بیرون ما

سر فرو آرد به چیزی دون ما

ما زوال آریم بر وی هرچ هست

زانک نتوان زد به غیر دوست دست

جای باشد پیش جانان صد هزار

جای بی‌جانان کجا آید به کار

هرک جز جانان به چیزی زنده شد

گر همه آدم بود افکنده شد

اهل جنت را چنین آمد خبر

کاولین چیزی دهند آنجا جگر

اهل جنت چون نباشد اهل راز

زآن، جگر خوردن ز سر گیرند باز

علت رانده شدم آدم از بهشت از زبان عطار نیشابوری

علت اینکه حضرت آدم از بهشت رانده شده بود این بود که عاشق بهشت شده بود و از نام و یاد خداوند غافل شده بود خداوند هم غیرتی شد و او را از بهشت بیرون انداخت.گویند که قلب انسان حرم و جایگاه پروردگار است و ما حق نداریم که هیچ چیز دیگری را در قلب خود جای دهیم شاید بتوان گفت شاه بیت این داستان همین بیت است که در آن سخن از غیرت خدا آورده شده است چرا که به هر چیزی غیر از خداوند دل بدهی خداوند او را از تو خواهد گرفت بنابراین فقط باید به خداوند دست زد نه چیز دیگری.

عطار به زیبایی بیان می‌کند که غیرت یکی از اصول مهم در خدا پرستی است بنابراین حتی اگر حضرت آدم هم باشی و به مطلوبی دل ببندی خداوند آن را از تو خواهد گرفت:

جان چه باشد پیش جانان صد هزار

جان بی جانان کجا آید به کار

هرکه جز جانان به چیزی زنده شد

گر همه آدم بود افکنده شد

در این داستان طاووس نماد انسان‌هایی است که خداوند را به طمع از بهشت یا ترس از جهنم عبادت می‌کنند ولی ما باید خداوند را فقط برای ذات پاک او و قرب و نزدیکی به او عبادت کنیم.

در این داستان طاووس نماد انسان‌هایی است که خداوند را به طمع از بهشت یا ترس از جهنم عبادت می‌کنند ولی ما باید خداوند را فقط برای ذات پاک او و قرب و نزدیکی به او عبادت کنیم.