هر آنچه باید درباره موارد منع مصرف و تداخل دارویی ملاتونین بدانید

به گزارش سرویس اطلاعات دارویی پایگاه خبری ساعدنیوز، ملاتونین، هورمونی طبیعی که توسط غده پینهآل در مغز تولید میشود، نقش کلیدی در تنظیم چرخه خواب و بیداری دارد. مکملهای ملاتونین بهعنوان راهکاری برای درمان بیخوابی، جتلگ (اختلال خواب ناشی از تغییر منطقه زمانی) و برخی اختلالات خواب مورد استفاده قرار میگیرند. اگرچه این مکمل بهطور کلی ایمن تلقی میشود، اما موارد منع مصرف و تداخلات دارویی آن میتواند برای برخی افراد مشکلساز شود. در این مقاله، با استناد به منابع علمی معتبر، به بررسی دقیق این موضوع میپردازیم تا اطلاعات جامعی در اختیارتان قرار دهیم.
ملاتونین چیست و چرا استفاده میشود؟
ملاتونین بهصورت طبیعی در پاسخ به تاریکی ترشح شده و به تنظیم ریتم شبانهروزی بدن کمک میکند. مکملهای ملاتونین معمولاً برای بهبود کیفیت خواب، کاهش زمان بهخوابرفتن و مدیریت اختلالات خواب مانند بیخوابی یا جتلگ تجویز میشوند. همچنین، در برخی موارد برای کاهش استرس قبل از جراحی یا بهبود علائم در کودکان مبتلا به اوتیسم استفاده میشود. با این حال، مصرف خودسرانه آن بدون مشورت با پزشک میتواند خطراتی به همراه داشته باشد.
موارد منع مصرف ملاتونین
ملاتونین برای همه افراد مناسب نیست و در برخی شرایط باید از مصرف آن اجتناب کرد یا با احتیاط استفاده شود. موارد منع مصرف عبارتند از:
بارداری و شیردهی: تحقیقات کافی در مورد ایمنی ملاتونین در دوران بارداری و شیردهی وجود ندارد. مصرف دوزهای بالا ممکن است تخمکگذاری را مختل کرده و بر باروری تأثیر بگذارد. زنان باردار یا شیرده باید پیش از مصرف با پزشک مشورت کنند.
بیماریهای خودایمنی: ملاتونین میتواند سیستم ایمنی را تحریک کند، بنابراین در بیماریهایی مانند آرتریت روماتوئید، لوپوس یا مولتیپل اسکلروزیس ممکن است با داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی تداخل ایجاد کند.
اختلالات خونریزی: ملاتونین ممکن است انعقاد خون را کاهش دهد و خطر خونریزی را در افراد مبتلا به اختلالات خونریزی یا کسانی که از داروهای رقیقکننده خون استفاده میکنند، افزایش دهد.
پیوند اعضا: افرادی که پیوند عضو انجام دادهاند و از داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی استفاده میکنند، نباید ملاتونین مصرف کنند، زیرا ممکن است اثربخشی این داروها را کاهش دهد.
آلرژی به ملاتونین: افرادی که به ملاتونین یا ترکیبات موجود در مکملهای آن حساسیت دارند، باید از مصرف آن خودداری کنند.
کودکان با شرایط خاص: اگرچه ملاتونین در دوزهای پایین برای کودکان با اختلالات خواب مانند اوتیسم ایمن تلقی میشود، اما در کودکان با مشکلات خاص (مانند اختلالات عصبی) باید با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف شود.
افراد مبتلا به افسردگی شدید: برخی مطالعات نشان دادهاند که ملاتونین ممکن است علائم افسردگی را در افراد مستعد تشدید کند. بیماران افسرده باید پیش از مصرف با پزشک مشورت کنند
تداخلات دارویی ملاتونین
ملاتونین با برخی داروها و مواد تداخل دارد که میتواند اثربخشی آنها را تغییر دهد یا عوارض جانبی را افزایش دهد. در ادامه، مهمترین تداخلات دارویی ملاتونین ذکر شدهاند:
داروهای رقیقکننده خون و ضدپلاکت (مانند وارفارین، هپارین، آسپرین): ملاتونین ممکن است خطر خونریزی را افزایش دهد، بهویژه اگر با این داروها ترکیب شود.
داروهای ضدتشنج: ملاتونین میتواند اثر داروهای ضدتشنج مانند پرگابالین را کاهش داده و احتمال تشنج را افزایش دهد، بهخصوص در کودکان با اختلالات عصبی.
داروهای سرکوبکننده سیستم ایمنی (مانند آزاتیوپرین، سیکلوسپورین): ملاتونین با تحریک سیستم ایمنی ممکن است اثربخشی این داروها را مختل کند، که برای گیرندگان پیوند عضو خطرناک است.
داروهای خوابآور و ضداضطراب (مانند دیازپام، آلپرازولام، زولپیدم): مصرف همزمان ملاتونین با این داروها میتواند خوابآلودگی بیش از حد ایجاد کند.
داروهای ضدافسردگی (مانند فلووکسامین): فلووکسامین میتواند سطح ملاتونین را در بدن افزایش داده و عوارضی مانند خوابآلودگی شدید ایجاد کند.
داروهای دیابت: ملاتونین ممکن است قند خون را افزایش دهد و با داروهای دیابت تداخل داشته باشد، بنابراین بیماران دیابتی باید قند خون خود را بهدقت کنترل کنند.
قرصهای ضدبارداری: این قرصها تولید طبیعی ملاتونین را افزایش میدهند و مصرف همزمان مکمل ملاتونین ممکن است عوارض جانبی را تشدید کند.
داروهای فشار خون (مانند نیفدیپین): ملاتونین ممکن است اثربخشی برخی داروهای فشار خون را کاهش داده یا فشار خون را تشدید کند.
کافئین و الکل: کافئین (موجود در قهوه، چای، نوشابههای انرژیزا) اثر ملاتونین را کاهش میدهد. همچنین، الکل میتواند اثربخشی ملاتونین را کم کرده و کیفیت خواب را مختل کند. بهویژه مصرف بیش از یک نوشیدنی الکلی میتواند سطح ملاتونین را تا 17٪ کاهش دهد.
داروهای متابولیزهشده توسط کبد (سوبستراهای CYP1A2 و CYP2C19): ملاتونین میتواند سرعت تجزیه برخی داروها توسط کبد را تغییر داده و اثرات آنها را تقویت یا تضعیف کند
نکات احتیاطی در مصرف ملاتونین
مشورت با پزشک: پیش از مصرف ملاتونین، بهویژه اگر داروهای دیگری مصرف میکنید یا بیماری زمینهای دارید، با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
اجتناب از فعالیتهای حساس: ملاتونین میتواند تا 5 ساعت باعث خوابآلودگی شود، بنابراین از رانندگی یا کار با ماشینآلات سنگین پس از مصرف آن خودداری کنید.
دوز مناسب: دوز توصیهشده برای بزرگسالان معمولاً بین 1 تا 8 میلیگرم و برای کودکان 0.5 تا 3 میلیگرم است. از مصرف دوزهای بالا بدون تجویز پزشک پرهیز کنید.
مصرف کوتاهمدت: ملاتونین برای استفاده کوتاهمدت (کمتر از 3 ماه) ایمنتر است. اثرات بلندمدت آن هنوز بهطور کامل بررسی نشده است.
بررسی برچسب محصول: مکملهای ملاتونین ممکن است از نظر خلوص و کیفیت متفاوت باشند. محصولات معتبر از مراکز دارویی قابلاعتماد تهیه کنید
عوارض جانبی احتمالی ملاتونین
اگرچه ملاتونین معمولاً عوارض جدی ندارد، برخی عوارض خفیف ممکن است شامل موارد زیر باشد:
سردرد، سرگیجه، حالت تهوع
خوابآلودگی بیش از حد یا گیجی
تحریکپذیری، اضطراب خفیف یا افسردگی موقت
مشکلات گوارشی مانند اسهال یا درد معده
واکنشهای آلرژیک (نادر).
در صورت بروز علائم شدید مانند تشنج، واکنشهای حساسیتی یا تغییرات خلقی غیرعادی، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
نتیجهگیری
ملاتونین مکملی مؤثر برای بهبود خواب است، اما مصرف آن نیازمند آگاهی از موارد منع مصرف و تداخلات دارویی است. افراد مبتلا به بیماریهای خاص، زنان باردار یا شیرده، و کسانی که داروهای خاصی مصرف میکنند، باید با احتیاط و تحت نظر پزشک از آن استفاده کنند. مشورت با پزشک و رعایت دوز مناسب میتواند از بروز عوارض ناخواسته جلوگیری کند. برای اطلاعات بیشتر، میتوانید از منابع معتبر مانند وبسایتهای پزشکی یا مشاوره دارویی آنلاین استفاده کنید.
برای مشاهده مطالب مرتبط با اطلاعات دارویی اینجا کلیک کنید