دوشنبه‌ها با ختم قرآن / تلاوت قرآن کریم؛ حزب 33- آیات 88 تا 141 سوره اعراف + معنی و تفسیر آیات

معنی سوره اعراف؛ آیات 88 تا 141

سرانِ [متکبرِ] قومش گفتند: ای شعیب! ما یقیناً تو و آنان را که به تو ایمان آورده‌اند از شهرمان بیرون می‌کنیم، یا این‌که بی‌چون و چرا به آیین ما بازگردید. گفت: [شگفتا! آیا ما را می‌خواهید بازگردانید] گرچه [از آیینتان] متنفر باشیم؟ (88) اگر پس از آن‌که خداوند [از ابتدا] ما را از گرویدن به آیین شرک‌آلودِ شما نجات بخشیده، به آن بازگردیم [و بگوییم خدا دارای شریک است] مسلّماً به خدای یکتا دروغ بسته‌ایم، برای ما ممکن نیست به آیین شما بازگردیم مگر این‌که خداوند پروردگار ما بخواهد، [که او هم اَبداً مشرک‌شدنِ کسی را نمی‌خواهد،] دانش پروردگار ما همه‌چیز را فراگرفته است، فقط بر خدا توکل کردیم، پروردگارا! بین ما و قومِ ما به‌حق داوری کن، که تو بهترین داورانی‌! (89) سرانِ [متکبر] قومش [به مردم] گفتند: [سوگند می‌خوریم که] اگر از شعیب پیروی کنید قطعاً از زیان‌کاران خواهید بود! (90) پس زلزله‌ای سخت آنان را فراگرفت و در خانه‌هایشان [به رو درافتاده،] جسمی بی‌جان شدند‌ (91) آنان‌که شعیب را تکذیب کردند [به‌گونه‌ای نابود شدند که] گویا در آن شهر سکونت نداشتند، البته منکران شعیب از تباه‌کنندگانِ [همۀ سرمایۀ وجودی خود] بودند‌ (92) شعیب [پس از عذاب قومش و مرگ آنان] از آنان روی برتافت و [خطاب به جنازه‌هایشان] گفت: ای قومِ من! پیام پروردگارم را به شما رساندم، و برای شما خیرخواهی کردم [ولی قبول نکردید،] با این حال چگونه بر مردمی که کافرند اندوهگین باشم (93) هیچ پیامبری را در شهری نفرستادیم مگر آن‌که اهلش را [پس از مخالفت با آن پیامبر] به تنگدستی و سیه‌روزی دچار کردیم تا [از غفلت درآمده،] با تضرع و زاری [به پیشگاه ما] آیند‌ (94) بعد از آن [که] تنگدستی و سیه‌روزی [سبب بیداری آنان نشد،] به‌جای آن آسایش و فراوانی نعمت را جایگزین کردیم تا آن‌که [از نظر ثروت و جمعیت] فزونی یافتند، و گفتند: به پدران ما هم [به‌طور طبیعی] تنگدستی و سیه‌روزی رسید [و ربطی با مخالفتشان با پیامبران نداشت.] پس به ناگاه آنان را غافل‌گیرانه درحالی‌که نمی‌فهمیدند [به عذابی سخت و نابودکننده] مجازات کردیم‌ (95)

اگر اهل شهرها[ی نابودشده]، ایمان آورده بودند و [از خداوند اطاعت کرده، از محرّماتش] پرهیز داشتند، درهای برکات [فراوانِ] آسمان و زمین را بر آنان می‌گشودیم، ولی [آیات ما و پیامبران را] انکار کردند، ما هم آنان را به کیفر گناهانی که همواره مرتکب می‌شدند [به عذابی سخت] مجازات کردیم‌ (96) آیا اهل شهرها [که آلوده به هر گناهی هستند] ایمنند از این‌که عذابِ ما هنگام شب درحالی‌که [غرق در] خوابند به سراغشان آید؟ (97) آیا اهل شهرها [که در فتنه‌گری و شرارتند] ایمنند از این‌که عذابِ ما هنگام روز درحالی‌که سرگرم به بازی [در امور مادی]‌اند بر آنان درآید؟ (98) آیا خود را [با این‌همه فتنه و شرارت] از عذابِ خدا ایمن دانسته‌اند؟ درحالی‌که جز زیان‌کاران خود را از عذاب الهی ایمن نمی‌دانند‌ (99) آیا [سرگذشت پندآموز گذشتگان] برای کسانی که زمین را پس از [هلاک‌شدنِ] اهلش به ارث می‌برند، این حقیقت را روشن نساخته که اگر ما بخواهیم آنان را به کیفر گناهانشان عذاب می‌کنیم، و بر دل‌هایشان مُهرِ [عدمِ درک حقایق] می‌زنیم، در نتیجه دعوت حق را [به گوشِ قبول] نمی‌شنوند‌؟ (100) این است شهرها[ی نابودشدۀ قوم نوح و لوط و عاد و ثمود] که بخشی از اخبارش را برای تو بیان می‌کنیم، همانا پیامبرانشان برای آنان [جهت هدایتشان] دلایل روشن آوردند، ولی آنان بر آن نبودند که به دلایلی که قبلاً آن‌ها را انکار کرده بودند ایمان بیاورند، خداوند این‌گونه بر دل کافران [به کیفر لجاجت وعنادشان] مُهرِ [عدمِ درک حقایق] می‌زند‌ (101) برای بیشتر آنان هیچ‌گونه پایبندی و تعهدی [در برابر خدا و پیامبران و کتب آسمانی] نیافتیم، و قطعاً بیشتر آنان را منحرف و نافرمان یافتیم‌ (102) آن‌گاه بعد از پیامبرانِ گذشته، موسی را با معجزاتمان به‌سوی فرعون و سرانِ [متکبّر] قومش فرستادیم، ولی آنان [همۀ] معجزات را انکار کردند، پس با دقت بنگر که فرجام گنهکارانِ فتنه‌انگیز چگونه بود (103) موسی گفت: ای فرعون! بی‌تردید من فرستاده‌ای از سوی پروردگار جهانیانم‌ (104)

سزاوار است دربارۀ خداوند جز حق نگویم، همانا من برای شما از سوی پروردگارتان معجزه‌ای روشن [بر صِدق رسالتم] آورده‌ام، [اکنون که سخنِ استوارم را شنیدی از] بنی‌اسرائیل [دست بردار و آنان] را [برای کوچ‌کردن از این سرزمین] با من روانه کن‌! (105) [فرعون] گفت: اگر [در ادعای پیامبری‌ات] از راست‌گویانی چنانچه معجزه‌ای آورده‌ای آن را ارائه کن‌! (106) پس موسی عصایش را انداخت ناگهان اژدهای آشکاری [به‌صورت واقعی] شد (107) و دستش را [از گریبانش] بیرون کشید ناگاه برای بینندگان به‌صورتی سپید و درخشان نمایان شد‌ (108) سرانِ [متکبّرِ] قوم فرعون [به درباریان] گفتند: قطعاً این جادوگری [زبردست و] داناست‌ (109) می‌خواهد [با جادوگری‌اش،] شما را از سرزمینتان بیرون کند، اینک [برای پیش‌گیری از خطرِ او] چه دستوری می‌دهید؟ (110) [همه به فرعون] گفتند: [کار] او و برادرش را به تأخیر انداز، و نیروهای گردآورنده را به شهرها روانه کن‌ (111) تا هر جادوگرِ [زبردستِ] دانایی را نزد تو آورند‌! (112) جادوگران نزد فرعون آمده، گفتند: پادشاها! آیا اگر ما پیروز شویم پاداش [فراوان و با ارزشی] خواهیم داشت‌؟ (113) گفت: آری، و مسلّماً [علاوه بر آن] از نزدیکان من خواهید بود‌ (114) ساحران [پس از رویارویی با موسی] گفتند: ای موسی! تو [اول چوب‌دستی‌ات را] می‌اندازی، یا ما بیندازیم‌؟ (115) [موسی] گفت: شما [ابزار جادویتان را] بیندازید! هنگامی که انداختند مردم را چشم‌بندی کردند [تا خلاف واقع را ببینند]، و مردم را [با سِحرشان] به شدت ترساندند؛ زیرا جادویی بزرگ آوردند‌ (116) به موسی وحی کردیم: عصایت را بینداز! [چون عصا را انداخت اژدهایی بزرگ شد،] ناگهان آنچه را جادوگران با جادوگری ساخته [و به نمایش گذاشته] بودند [به‌سرعت] بلعید‌ (117) نهایتاً حق ثابت [و روشن] شد و آنچه را همواره جادوگران [با تردستی] انجام می‌دادند باطل گشت‌ (118) پس در آن‌جا [فرعونیان بر اثر برملاشدنِ ترفند ساحران] شکست خوردند، و با خواری [از میدان مبارزه] بازگشتند‌ (119) و جادوگران [با دیدن آن معجزۀ بزرگ و بربادرفتنِ سِحرشان، و پی‌بردن به قدرت بی‌نهایت خداوند] به سجده افتادند‌ (120)

[همه از روی صِدق و درستی] گفتند: ما به پروردگارِ جهانیان ایمان آوردیم‌ (121) پروردگارِ موسی و هارون‌ (122) فرعون گفت: آیا پیش از آن‌که من به شما اجازه دهم به او ایمان آوردید؟ بی‌تردید این نیرنگی است که شما و موسی در این شهر دست به کارِ آن شده‌اید تا مردمش را از آن بیرون کنید [و خود به حاکمیت برسید]، ولی به‌زودی خواهید دانست (123) یقیناً دست‌ها و پاهایتان را برعکس [یکدیگر] قطع می‌کنم، سپس همۀ شما را به دار می‌کشم‌ (124) گفتند: [عملی‌شدنِ تهدیدهای تو برای ما مهم نیست،] ما [با کشته‌شدنمان به دست تو،] به‌سوی پروردگارمان بازمی‌گردیم‌ (125) تو ما را مجازات نمی‌کنی مگر به سبب این‌که ما به آیات پروردگارمان چون به‌سوی ما آمد ایمان آوردیم، [این مجازات در پیشگاه حق افتخاری برای ماست. سپس دست به دعا برداشته، گفتند:] پروردگارا! بر ما صبری فراوان فروریز، و ما را درحالی‌که تسلیم [تو] باشیم بمیران‌! (126) سرانِ [متکبّر] قوم فرعون گفتند: [پادشاها!] آیا موسی و قومش را آزاد می‌گذاری تا در این سرزمین به تبهکاری و فتنه‌انگیزی مشغول باشند؟ و تو و معبودانت را واگذارند؟! گفت: به‌زودی به کشتار گستردۀ پسرانشان اقدام می‌کنیم، و زنانشان را [برای بیگاری‌گرفتن] زنده می‌گذارم، مسلّماً ما بر آنان چیره‌ایم‌ (127) موسی به قومش گفت: [در برابر این تهدیدها و مشکلاتِ پیش‌آمده] از خداوندِ [قادر] کمک بخواهید و شکیبایی کنید، بی‌تردید زمین در سیطرۀ مالکیتِ خداست، آن را به هرکس از بندگانش بخواهد می‌بخشد، و فرجامِ [نیک] برای کسانی است که خدا را [اطاعت کرده، از محرّماتش] بپرهیزند‌ (128) گفتند: پیش از آن‌که نزد ما آیی و بعد از آنکه به‌سوی ما آمدی شکنجه و آزار دیدیم. [موسی] گفت: امید است پروردگارتان دشمنانتان را نابود کند، و شما را در این سرزمین جانشین آنان قرار دهد، و نهایتاً بنگرد که شما [پس از این ستمکاران] چگونه عمل خواهید کرد! (129) ما فرعونیان را به خشک‌سالی‌های متعدد و کمبود [شدیدِ] محصولات دچار ساختیم تا پند گیرند‌ (130)

[ولی از این حادثه‌ها که مجازاتی الهی بود پند نگرفتند،] چون نعمت و رفاه برای آنان می‌آمد، می‌گفتند: این به سبب [لیاقت] خود ماست. و هنگامی که گزند و آسیبی به آنان می‌رسید، به موسی و همراهانش فال بد می‌زدند [و می‌گفتند: این آسیب‌ها از شومی موسی و همراهان اوست]. آگاه باشید! [سررشتۀ] شومی فرعونیان [که بازتاب گناهان آنان است] نزد خداست، ولی بیشترشان [به جایگاه ارادۀ خداوند در دچارکردنِ گنه‌پیشگان به مشکلات و عذاب] نا آگاهند‌ (131) [فرعونیان] گفتند: [ای موسی!] هر معجزه‌ای برای ما بیاوری تا با آن ما را جادو کنی به تو ایمان نمی‌آوریم (132) پس ما توفان را، و [هجوم] ملخ و شپش و قورباغه را، و [جوشیدن] خون [در آب‌های مورد آشامیدنشان] را که معجزات جداجدا بود به‌سویشان فرستادیم، باز هم تکبّر کردند؛ آنان مردمی گنه‌پیشه بودند‌ (133) و هنگامی که عذاب بر آنان فرود آمد، گفتند: ای موسی! پروردگارت را به آن عهدی که نزد تو دارد [و آن استجابت دعای توست] برای ما بخوان، که اگر [این] عذاب را از ما برطرف کنی حتماً به تو ایمان آورده، و بی‌تردید بنی‌اسرائیل را با تو روانه می‌کنیم (134) چون عذابِ را تا سرآمد معینی که باید همۀ آنان به [پایان مهلت] آن می‌رسیدند، از فرعونیان برطرف کردیم، [به دور از انتظار،] پیمانشان را [دایر بر ایمان‌آوردن به موسی] شکستند (135) پس [از ارائۀ معجزاتِ گوناگون] به سبب این‌که معجزاتِ ما را منکر شدند و [متکبّرانه] به آن‌ها بی‌توجه بودند از آنان انتقام گرفته، در دریا غرقشان کردیم‌ (136) و به آن قومی که همواره زبونشان شمردند شرق و غربِ سرزمینی را که در آن حاصل‌خیزی و خیر فراوانی قرار داده بودیم واگذار کردیم، و وعدۀ نیک ما [مبنی بر هلاکت فرعونیان، و حاکمیت مستضعفان] بر بنی‌اسرائیل به پاداش صبری که کردند به‌طور کامل تحقق یافت، و آنچه را که فرعون و قومش [از کاخ‌های مجلل] می‌ساختند و سایبان‌ها[ی خوش‌نشین] که می‌افراشتند در هم کوبیدیم‌ (137)

و بنی‌اسرائیل را از دریا[یی که فرعونیان را در آن غرق کردیم] عبور دادیم، پس بر مردمی گذر کردند که به شدت بر پرستش بُت‌هایشان مشغول بودند، گفتند: ای موسی! همان‌گونه که اینان معبودانی [قابل دیدن] دارند تو هم برای ما معبودی قرار ده! [موسی] گفت: به‌راستی شما قومی هستید که [چنین درخواستی ناشی از] جهالتِ [گسترده] دارید (138) مسلّماً آیینی که اینان در آن قرار دارند تباه و فاسد، وآنچه همواره [از عبادت بُت‌ها] انجام می‌دهند باطل است‌ (139) [موسی با یک دنیا شگفتی از درخواست بنی‌اسرائیل پس از دیدن آن‌همه معجزات] گفت: آیا غیر خدا را [که اَبداً شایستۀ پرستش نیست] به عنوان معبود برای شما بخواهم؟! درحالی‌که خداوند یکتا شما را [با اختصاص‌دادنِ نعمت‌های ویژه و عطاکردنِ معجزات،] بر جهانیانِ [روزگارتان] برتری داد‌ (140) [به یاد آرید] زمانی که شما را [به‌وسیلۀ موسی] از [چنگال ظالمانۀ] فرعونیان نجات دادیم؛ آنان‌که شما را در معرض شدیدترین شکنجه قرار می‌دادند، و به‌صورتی گسترده پسرانتان را می‌کشتند، و زنانتان را [برای بیگاری] زنده می‌گذاشتند، برای شما در این [پیش‌آمدها] آزمایش بزرگی از سوی پروردگارتان بود‌ (141)