به گزارش رکنا، فرمانده نیروی هوایی ایران در گذشته در نمایشگاه هوایی چین حضور یافته و از قابلیت های جنگنده چنگدو J-۱۰ بازدید کرده بود.
در این سفر وی با همتای چینی خود درباره همکاری های احتمالی بین دو نیروی هوایی گفت و گو کرد. بر اساس گزارش ها، ایران قصد داشت ۱۰۰ فروند از این جنگنده ها را به ارزش حدود ۴ میلیارد دلار خریداری کند، اما تا کنون خبری از ورود این هواپیما ها به ایران منتشر نشده است و احتمالاً قرارداد همچنان نهایی نشده است.
حالا با سفر وزیر دفاع ایران به چین، دوباره بحث خرید J-۱۰ مطرح شده و گزارش ها حاکی از سفارش ۳۶ فروند از این جنگنده هاست. با توجه به شرایط تحریمی، هنوز مشخص نیست این قرارداد به سرانجام می رسد یا به سرنوشت مشابه خرید سوخو SU-۳۵ دچار خواهد شد.
جنگنده چنگدو J-۱۰ یک هواپیمای چندمنظوره تک موتوره با وزن متوسط است که توسط شرکت چنگدو برای نیروی هوایی ارتش آزادی بخش خلق چین ساخته شده. این جنگنده که در دهه ۱۹۸۰ توسعه آن آغاز شده بود، با هدف رقابت با جنگنده های نسل چهارم مانند F-۱۶ و رافال طراحی شده و دارای فناوری های پیشرفته ای در زمینه آیرودینامیک و اویونیک است.
اولین پرواز J-۱۰ در سال ۱۹۹۸ انجام شد و در سال ۲۰۰۴ وارد خدمت رسمی شد. این هواپیما از زمان معرفی، به یکی از ستون های اصلی نیروی هوایی چین تبدیل شده و قادر به انجام مأموریت های متنوعی از برتری هوایی تا حملات زمینی است. گفته می شود توسعه این جنگنده با الهام از فناوری های غربی و احتمالاً کمک غیرمستقیم برنامه اسرائیلی IAI Lavi صورت گرفته است.
جنگنده J۱۰ با طراحی آیرودینامیک خاص خود که شامل بال های دلتا و کانارد های جلویی است، از نظر چابکی و مانورپذیری در نبرد های هوایی عملکرد قابل توجهی دارد.
بدنه آن سبک بوده و از آلیاژ های آلومینیوم و مواد کامپوزیتی ساخته شده است. نسخه های جدیدتر مانند J۱۰C با استفاده از مواد جاذب رادار و طراحی بهبود یافته، میزان دیده شدن توسط رادار را کاهش داده‌اند، هرچند هنوز به سطح جنگنده های نسل پنجم نمی رسند. موتور WS-۱۰A این مدل را قادر می سازد به سرعت ۲.۲ ماخ برسد و برد عملیاتی آن بدون سوخت گیری هوایی حدود ۵۵۰ کیلومتر است که با مخازن اضافی تا ۱۸۵۰ کیلومتر افزایش می یابد.
از لحاظ تسلیحات، J۱۰ به عنوان یک جنگنده چندمنظوره، مجهز به توپ داخلی ۲۳ میلی‌متری برای نبرد های نزدیک است و قابلیت حمل موشک های مختلف کوتاه برد، میان‌برد و دوربرد را دارد.
این جنگنده می تواند موشک های هوا به هوا و هوا به زمین متنوعی را برای مقابله با اهداف مختلف به کار گیرد، همچنین قادر به حمل بمب های هدایت شونده و غیرهدایت شونده است.
جنگنده J-۱۰ از سال ۲۰۰۴ وارد خدمت شده و چندین نسخه مختلف دارد: مدل اولیه با موتور روسی و رادار پالس-دوپلر، نسخه دو نفره آموزشی، نمونه مجهز به موتور چینی پیشرفته و آخرین مدل با رادار AESA و قابلیت های بهتر رادارگریزی موجود هستند.
این هواپیما نقش مهمی در نیروی هوایی چین ایفا کرده و بیش از ۴۰۰ فروند از آن در یگان های مختلف مستقر هستند. J-۱۰ در رزمایش های نظامی متعدد و همکاری با کشور های دیگر مانند روسیه و پاکستان شرکت کرده و به پاکستان نیز صادر شده است.
این جنگنده در مناطق حساس مثل دریای چین جنوبی و مرز هند و چین برای گشت زنی و نمایش قدرت به کار گرفته می شود و بخشی از سیاست بازدارندگی چین محسوب می شود.
در درگیری هوایی مه ۲۰۲۵ میان هند و پاکستان، جنگنده J-۱۰C عملکرد برجسته ای داشت و نیروی هوایی پاکستان با استفاده از آن موفق به سرنگونی چندین جنگنده پیشرفته هندی، از جمله رافال ها و احتمالا سوخوی SU۳۰ و میگ ۲۹ شد.
با کمک جنگ الکترونیک و هدایت آواکس، J-۱۰Cها توانستند دام های تاکتیکی موثری ایجاد کنند که به این موفقیت کمک کرد. این پیروزی باعث افزایش قابل توجه ارزش سهام شرکت چنگدو شد، هرچند کارشناسان هشدار دادند که عوامل انسانی نیز در این نتایج نقش داشتند و نباید فقط فناوری را عامل موفقیت دانست.
برای نیروی هوایی ایران، J-۱۰ گزینه ای جذاب به شمار می آید. به دلیل هزینه پایین تر تولید و نگهداری نسبت به جنگنده های غربی، رابطه نزدیک با چین و امکان پرداخت با روش های انعطاف‌پذیر مثل تهاتر نفت، و همچنین قابلیت های چندمنظوره این جنگنده برای مأموریت های متنوع می تواند حتی بهترین گزینه محسوب شود. عملکرد موفق J-۱۰C در درگیری های اخیر می تواند اطمینان ایران را به توانایی این هواپیما برای مقابله با جنگنده های پیشرفته مانند F-۳۵ افزایش دهد.
با وجود مزایای متعدد، جنگنده J-۱۰ برای نیروی هوایی ایران چالش هایی هم خواهد داشت.
نخست، زیرساخت های نگهداری و تعمیرات ایران هنوز برای پشتیبانی از فناوری های نوین محدود است و استفاده از J-۱۰ نیازمند آموزش گسترده نیرو ها و ایجاد زنجیره تأمین جدید است. همچنین، J-۱۰C یک جنگنده نسل ۴.۵ محسوب می شود و در برابر جنگنده نسل پنجم مانند F-۳۵ اسرائیل که از رادارگریزی پیشرفته، حسگر های یکپارچه و قابلیت های شبکه محور برخوردار است، در موضع ضعف قرار دارد. در واقع، F-۳۵ در بسیاری از جنبه ها نسبت به J-۱۰ برتری قابل توجهی دارد.
رادارگریزی بسیار بالا و سطح مقطع راداری پایین F-۳۵، شناسایی آن توسط رادار J-۱۰C را دشوار می کند. همچنین فناوری جنگ شبکه محور پیشرفته F-۳۵ امکان تبادل داده سریع و گسترده با پهپاد ها و سایر پلتفرم ها را فراهم می آورد، در حالی که J-۱۰C وابسته به پشتیبانی آواکس است و ایران فاقد چنین سیستم‌دهای پیشرفته ای است.
بنابراین در مواجهه مستقیم، احتمالاً F-۳۵ به لطف رادارگریزی و حسگر های مدرن، پیش از آنکه J-۱۰C آن را ردیابی کند، قادر به هدف گیری خواهد بود. موفقیت J-۱۰C در درگیری های هند و پاکستان عمدتاً به دلیل پشتیبانی آواکس و جنگ الکترونیک بود که ایران این امکانات را ندارد و همین موضوع عملکرد J-۱۰C را برای ایران محدود می کند.
