یزدی: بی‌اعتمادی بزرگ‌ترین سد راه ساخت مستندهای جدی در ایران است/ پوشش خبری با فیلم مستند تفاوت دارد
محسن یزدی، مستندساز و مدیر سابق شبکه مستند در گفت‌و‌گو با خبرنگار گروه فرهنگ و هنر برنا، درباره اهمیت ساخت مستند در دوران جنگ و بحران، به‌ویژه در پی تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی به کشورمان اظهار داشت: بارها شنیده‌ایم که گفته می‌شود هنر نتوانسته آن‌طور که باید اتفاقات را بازتاب دهد اما من با این نگاه موافق نیستم. در شرایطی که با حجم بالایی از رویدادهای تاثیرگذار روبه‌رو بوده‌ایم، مستند از جمله قالب‌هایی است که ظرفیت بیشتری برای مواجهه با واقعیت‌ها داشته و در برخی مقاطع نیز توانسته بهتر از سایر حوزه‌های هنری عمل کند.
کارگردان مستند «۹۹ درصد» ادامه داد: نمی‌توان همه کاستی‌ها را متوجه هنرمندان و مستندسازان دانست. مسئله اینجاست که ما حاضر نیستیم بپذیریم ساخت یک مستند موثر، الزامات و اقتضائات خودش را دارد. اگر این الزامات به‌ویژه در مراحل تولید و پخش رعایت نشود حتی بهترین مستندساز هم نمی‌تواند بر مخاطب تاثیر بگذارد.
یزدی با اشاره به بُعد اجتماعی ثبت وقایع گفت: رویدادهایی از این دست بخشی از تجربه جمعی یک ملت هستند که در حافظه تاریخی جامعه باقی می‌مانند. ثبت و بازنمایی این تجربه‌ها نه‌تنها اهمیت مستندسازی را دوچندان می‌کند بلکه می‌تواند به درک عمیق‌تری از واقعیت در سطح ملی منجر شود. البته ایفای چنین نقشی، نیازمند فراهم بودن شرایط مناسب تولید است. زمانی می‌توان انتظار یک اثر ماندگار و تاثیرگذار را داشت که فرد خالق آن از آزادی عمل برخوردار باشد و به امکانات مورد نیاز دسترسی داشته باشد.
مدیر پیشین شبکه مستند درباره چالش‌های اخلاقی مستندسازی در بحران‌های انسانی و جنگ توضیح داد: باید مرز میان پوشش خبری و فیلم مستند روشن باشد. آنچه در ساعات نخست بحران منتشر می‌شود عمدتا مربوط به حوزه خبر و عکاسی است اما مستندساز زمانی وارد میدان می‌شود که به ثبات رسیده باشیم. در آن مرحله با تکیه بر پژوهش و اسناد معتبر تلاش می‌شود تصویری دقیق‌تر، تحلیلی‌تر و ماندگار از واقعیت ارائه شود.
وی افزود: در کل پس از عبور از بحران، مستند این امکان را فراهم می‌کند تا لایه‌های پنهان و کمتر شنیده‌شده ماجرا با نگاهی عمیق‌تر برای جامعه بازخوانی شود.
کارگردان مستند «گزارش یک جنگ» در ادامه درباره تاثیر مستند در سیاستگذاری‌های داخلی و بین‌المللی اظهار داشت: تجاوز به کشورها، حس وطن‌دوستی را در جامعه برمی‌انگیزد و این ظرفیت بالقوه‌ای برای خلق آثار هنری در حوزه‌هایی مانند موسیقی و مستند به‌وجود می‌آورد اما متاسفانه ما در داخل با مشکلات زیادی در فرآیند ساخت مستند مواجه هستیم. از مهم‌ترین آن‌ها بی‌اعتمادی نسبت به مستندسازان است. حتی به افراد حرفه‌ای و متعهد که کارنامه‌شان روشن است هم اعتماد نمی‌شود. این بی‌اعتمادی، سد راه تولید آثار جدی است.
وی ادامه داد: اگر قرار است اثری ارزشمند تولید شود باید ابتدا به مستندسازی که کارنامه مشخص و معلومی دارد اعتماد شود و سپس امکانات و اطلاعات لازم در اختیار او قرار گیرد. منظور از اطلاعات، موارد محرمانه نیست بلکه داده‌هایی است که باید در زمان مناسب با طی فرآیند مشخص در دسترس قرار گیرد تا هنرمند بتواند اثرش را بسازد.
در پایان یزدی خاطرنشان کرد: در حال حاضر امکان انتشار بین‌المللی آثار مستند در ایران محدود است اما این مسیر با وجود دشواری‌هایش، دست‌نیافتنی نیست. اگر بسترهای لازم فراهم شود و به مستندسازان اعتماد شود، می‌توان آثاری تولید کرد که نه‌تنها در داخل کشور بلکه در عرصه بین‌المللی نیز تاثیرگذار و قابل‌اعتنا باشند.
انتهای پیام/
