این پدیده که بخشهایی از آن طبیعی و ناشی از تغییرات اقلیمی است، بر سرنوشت همه بنادر دریای خزر در همه کشورها تاثیر خواهد گذاشت. ۵ کشور حاشیه دریای خزر هر کدام چند بندر مهم در این دریای در حال کوچک شدن دارند که برای تجارت، انتقال انرژی (نفت و گاز)، ماهیگیری و حمل و نقل استفاده میشود. با گرمتر شدن زمین و خشکتر شدن دریا بسیاری از این اسکلهها دیگر آن کاربری پیشین را نخواهند داشت. کاهش تراز آب دریای خزر، علاوه بر اثرات اقتصادی و زیرساختی، پیامدهای زیستمحیطی گستردهای بر بنادر و اسکلهها به همراه خواهد داشت که چشماندازهای زیست در این دریا را به طور کلی تغییر خواهد دارد.
اثرات زیستمحیطی کاهش تراز خزر
کاهش سطح آب دریای خزر تا سال ۲۱۰۰ (در صورت ادامه روند گرمایش زمین و سناریوی انتشار زیاد گازهای گلخانهای) نسبت به سطح فعلی است ولی بر اساس مطالعات مؤسسههای تخصصی (مانند GEOMAR, Caspian Environment Programme) اگر کاهش تراز آب رخ دهد، تخمینها چنین خواهد بود:
۹۰۰ | ۵۰۰ متر تا ۳ کیلومتر | بستگی به توپوگرافی مناطق (گیلان کمتر، مازندران بیشتر) | |
۸۰۰ | ۵ تا ۱۲ کیلومتر | مناطق دلتایی و پست، | |
۱۲۰۰ | ترکمنباشی، قرهبغازگول ممکن است کلا خشک شود | ||
۱۹۰۰ | ۱۵ تا ۲۵ کیلومتر | مناطق باتلاقی و کمارتفاع شدیداً در معرض خطر است بخصوص تاسیسات نفتی | |
۷۰۰ | ۲۰ تا ۳۰ کیلومتر | بستگی به توپوگرافی؛ برخی مناطق صخرهای کمتر آسیب میبینند |
منطقه | ویژگی ساحل | سناریوی ۱۰ متر کاهش (کیلومتر) | سناریوی ۱۵ متر کاهش (کیلومتر) |
---|---|---|---|
گیلان (انزلی، آستارا) | ساحل باریک، بعضی نقاط پست | ۰.۵ تا ۲ | ۱ تا ۳ |
مازندران (بابلسر، نوشهر) | دشت ماسهای کمارتفاع | ۳ تا ۵ | ۵ تا ۷.۵ |
گلستان (گرگان، میانکاله) | دشت بسیار پست، تالابهای ساحلی | ۵ تا ۸ | ۸ تا ۱۲ |
منطقه | نوع آسیب |
---|---|
تالاب انزلی | کاهش شدید مساحت تالاب، خطر خشک شدن |
دور شدن دریا از شهرهای ساحلی (بابلسر، فریدونکنار) | |
خلیج گرگان، میانکاله | خشک شدن خلیج گرگان، آسیب شدید به اکوسیستم پرندگان |
بندر امیرآباد | دور شدن خط آب از اسکلهها، نیاز به توسعه اسکله جدید |