در افغانستان می‌توانند با ۱۰۰ الی ۲۰۰ دلار پاسپورت بخرند و عناصر تروریستی را وارد ایران کنند
ابوالفضل ظهره‌وند، سفیر پیشین ایران در افغانستان و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، درباره اظهارات امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه حکومت سرپرستی افغانستان در سفر به ایران داشت درباره روابط دو جانبه و بحث حقابه هیرمند و اینکه آیا می‌توان امیدوار بود که با این گفت‌وگوها، مشکل حقآبه رفع شود، توضیحاتی ارائه کرد.
وی عنوان کرد: روابط ما با افغانستان به ویژه بعد از روی کار آمدن طالبان در وضعیت نامتعادلی قرار گرفت، زیرا این دولت یا حکومت را دنیا هنوز هم به رسمیت نشناخته است. از سوی دیگر تکلیف داخلی‌اش هم نه در قبال سایر اقوام و نه در قبال مسائل مربوط به کشورهای همسایه، از جمله ایران در مسائلی همچون آب و پناه‌جویانی که مستمراً به دلیل شرایط نامناسب داخلی افغانستان از این کشور متواری می‌شوند به وضوح مشخص نیست. بنابراین شرایط، شرایطی نیست که بتوان روی صحبت‌های عناصر یا مسئولین طالبان خیلی حساب باز کرد.
اهم سخنان وی را می‌خوانید؛
* فقر، بیکاری، نبود یک ساختار فراگیر به همراه تشتت‌های داخلی در بین طالبان مشکل کشور افغانستان است که شرایط نامطلوبی را نه تنها برای مردم افغانستان، بلکه برای همسایگان به وجود آورده است.
* افغانستان نمی‌تواند اقدامی علیه ایران انجام دهد، زیرا خودش با مشکلات امنیت داخلی مواجه است.
*سرمایه‌گذاری بخش خصوصی افغانستان در ایران ارتباطی به حقابه ندارد و من این را مثبت می‌دانم.
* باید زمینه را برای سرمایه‌گذاران افغانی که خواهان سرمایه‌گذاری در ایران هستند، فراهم کنیم. باید ویزای بلندمدت و شرایطی را فراهم کنیم که این سرمایه‌گذاران بتوانند با اطمینان در ایران اقامت کنند؛ چراکه مشکل اقامت یکی از مسائلی است که آن‌ها با آن مواجه‌اند. اما با اینکه ایران در افغانستان سرمایه‌گذاری کند، موافق نیستم، چون تضمینی وجود ندارد. زیرا جایی که بخواهید بروید سرمایه‌گذاری کنید نیازمند یک امنیت مطمئن و پایدار است و این شرایط در حال حاضر در این کشور مطمئن نیست.
*مردم افغانستان به شدت نیازمند کالاهای وارداتی هستند. بیش از ۹۰ درصد کالاهای مورد نیاز افغانستان وارد می‌شود و ایران به عنوان یک کشور همسایه و تولیدکننده کالاهای مورد نیاز افغانستان می‌تواند به این مسیر ادامه دهد.
* وزارت کشور شرایط را برای حضور سرمایه‌گذاران افغانی در ایران فراهم کند.
*می‌توانیم در فروش انرژی همکاری داشته باشیم. می‌توانیم مواد معدنی و خام را بیاوریم در داخل ایران فرآوری کنیم اما امکان سرمایه‌گذاری در افغانستان وجود ندارد.
* ما در چابهار به آن‌ها زمین داده‌ایم و می‌توانند در آنجا کارخانه بزنند و شریک شوند یا حتی کار مربوط خودشان باشد؛ عیبی ندارد ما مالیات‌اش را می‌گیریم، بایستند و کار کنند اما در داخل ایران و در داخل مناطق آزاد؛ چراکه در افغانستان هیچ تضمینی وجود ندارد و اگر کسی در آنجا سرمایه‌گذاری کند دورنمایی برای سرمایه‌گذاری‌اش وجود نخواهد داشت اما می‌توان در بحث معدن‌کاوی و استخراج مواد اولیه همکاری داشت. همانطور که چینی‌ها، پاکستانی‌ها، هندی‌ها و آمریکایی‌ها این کار را انجام می‌دهند، ما هم می‌توانیم مسیر درست را برویم.
* باید معیارمان را برای اقامت روشن کنیم و طبق آن معیار شرایط را برای اقامت افغان‌هایی که در ایران هستند، مهیا کنیم و با کسانی که با معیارهای ما همخوانی ندارند، باید به صورت قاطع و سریع برخورد و از کشور اخراج شوند.
* افغان‌هایی که در اینجا کار می‌کنند و محترمانه زندگی می‌کنند و موثر هستند و می‌توانند به عنوان یک شهروند موقت در اینجا اقامت کنند باید حضورشان تحمل شود، همان‌گونه که تا الان شده است. حال می‌خواهد ۲ میلیون نفر باشند یا ۵ میلیون نفر اهمیتی ندارد.
* حضور افغان‌ها در ایران امری طبیعی است، به هرحال آن طرف ناامن است و از این مسئله گریزی نیست. این افراد سال‌هاست که در ایران زندگی می‌کنند و بچه‌های‌شان در اینجا متولد شده‌اند. همان طور که ایرانی‌ها در آمریکا و اروپا هستند و انتظار داریم که ایرانیان در خارج از کشور راحت و امن زندگی کنند همین انتظار را هم افغان‌هایی که به کشورمان پناه آورده‌اند از ما دارند که بتوانند محترمانه زندگی کنند اما بحث این است که ما باید اشراف داشته باشیم؛ یک اشراف نظارتی و اطلاعاتی داشته باشیم و ضوابطی را تعیین کنیم که اگر می‌خواهند اقامت‌شان تداوم داشته باشد،
* اگر یک ایرانی به خارج از کشور برود و خطایی مرتکب شود، به راحتی دیپورت و اخراج می‌شود. اینجا هم در مورد افغان‌ها باید همین باشد، نگذاریم آشفتگی باشد. اینجا هرکسی هرکجا دلش می‌خواهد می‌چرخد، دائم از مرزها عبور می‌کنند، می‌روند و می‌آیند این آشفتگی باید ساماندهی شود.
*خود افغان‌ها اگر در ایران ساماندهی شوند، خودشان نظم و امنیت می‌آورند. یعنی چه؟ یعنی اگر نیروهایی باشند که اهدافی علیه امنیت ملی ما داشته باشند خود این‌ها به ما اطلاع می‌دهند و روشن می‌کنند اما هنگامی که همه چیز رها است، هر کار و اقدامی در این آشفته بازار صورت گیرد، امکان ندارد بتوانیم این‌ها را از مرز خارج کنیم کما اینکه حتی برای ما تبدیل به ناامنی خواهد شد.
* وزارت کشور باید برای افغانستانی‌هایی که در ایران کار می‌کنند یک طرف ایرانی را بخواهد که در قبال‌شان تعهد دهد. شما عمان یا امارات که می‌روید یک فرد اماراتی و عمانی می‌آید متعهد می‌شود. چرا نمی‌آییم نظم دهیم؟ چرا این کار را نمی‌کنیم؟ کاری که می‌کنند این است که این‌ها را به زور می‌فرستند که برو سفارت افغانستان که طالبان هستند پاسپورت بگیر! پاسپورت به چه درد ما می‌خورد؟ کارتی که ما صادر می‌کنیم، اطلاعاتی که ما خودمان جمع می‌کنیم برای‌مان مهم است. صرفاً با پاسپورت هویت فرد که مشخص نیست، فردا برای ما اتفاقاتی را می‌تواند شکل دهد. پاسپورت برای ما اصلاً اهمیتی ندارد. در افغانستان می‌توانند با ۱۰۰ الی ۲۰۰ دلار پاسپورت بخرند و عناصر تروریستی را وارد ایران کنند.
* باید افغان‌ها در ایران شناسایی شوند و طرف ایرانی هم در قبال‌شان تعهد دهد این نیروها برای ما با ارزش هستند و باید از آن‌ها صیانت و حفظ‌شان کنیم چراکه بچه‌های این‌ها در کشور ما به دنیا آمده اند، در اینجا درس می‌خوانند از منابع و سرمایه ما استفاده کرده‌اند و باید به چشم سرمایه به آن‌ها نگاه کنیم و عناصر غیرقانونی آن‌ها را از کشور خارج کنیم.
*این موج ضدافغانی که برخی راه می‌اندازند خطرناک است، این‌ها یکسری اراذل و اوباشی هستند که می‌خواهند کشور را بهم بریزند.
*چطور وقتی کسی به اسپانیا می‌خواهد برود اگر ۳۰۰ هزار دلار ببرد به او اقامت می‌دهند، خب ما هم همین کار را انجام دهیم و به افغان‌ها اقامت بدهیم. باید این افراد را ساماندهی کنیم و طبق ضوابط خودمان، به آن‌ها اقامت بدهیم. بی‌جهت این بدبخت‌ها را گرفتار نکنیم که آن‌ها را وادار کنیم به هرات بروند و پاسپورت بگیرند، همین جا آن‌ها را شناسایی کنیم و اگر شناسایی نمی‌شوند، باید به راحتی از کشور خارج شوند.
