خشکسالی در گرمسار؛ نتیجه عوامل طبیعی و دخالت‌های انسانی

خشکسالی در گرمسار؛ نتیجه عوامل طبیعی و دخالت‌های انسانی
 سمنان - ایرنا - گرمسار یکی از شهرستان‌های استان کویری سمنان، در سال‌های اخیر با بحران جدی کم‌آبی مواجه شده است؛ بحرانی که باید آن را حاصل تلفیقی از عوامل طبیعی با کاهش بارندگی و دخالت‌های انسانی با برداشت‌های بی‌رویه و غیرقانونی در بالادستِ حبله‌رود دانست.

به گزارش ایرنا، بحرام کم‌آبی در گرمسار تلفیقی از عوامل طبیعی مانند کاهش بارندگی و دخالت‌های انسانی از جمله برداشت‌های بی‌رویه و تصرف‌های غیرقانونی در منابع آبی است. این وضعیت زنگ خطری جدی برای آینده حیات در این منطقه به صدا درآورده است.

در روزهای اخیر، شهروندان گرمساری با افت شدید فشار آب در مناطق مختلف مواجه بودند؛ موضوعی که موجب گلایه عمومی و نگرانی روزافزون شده است.

این وضعیت، تامین آب آشامیدنی را به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های این روزهای مردم و مسوولان محلی تبدیل کرده و لزوم رسیدگی فوری به بحران کم‌آبی و مدیریت مصرف منابع موجود را بیش از پیش برجسته کرده است.

میزان بارندگی طی سال‌های اخیر در شهرستان گرمسار به شکل نگران‌کننده‌ای کاهش یافته است. میانگین بارندگی سالانه در این منطقه به کمتر از نیمی از میانگین بلندمدت رسیده و ادامه این روند می‌تواند پیامدهای مخربی برای منابع آبی زیرزمینی و سطحی داشته باشد.

در کنار کاهش بارندگی، برداشت‌های بی‌رویه و غیرمتعارف از منابع آبی، به‌ویژه از رودخانه حبله‌رود در حوضه بالادست، فشار مضاعفی بر منابع طبیعی منطقه وارد کرده. این رودخانه که یکی از اصلی‌ترین منابع تامین آب آشامیدنی و کشاورزی در گرمسار محسوب می‌شود، اکنون در معرض تهدید جدی خشکی مطلق قرار گرفته است. استفاده‌های غیرقانونی و بدون برنامه از این منبع حیاتی، توازن بوم‌شناسیِ(اکولوژیک) منطقه را برهم‌زده است.

خشکسالی در گرمسار؛ نتیجه عوامل طبیعی و دخالت‌های انسانی

اقدام فوری و قاطع برای رفع تشنگی در گرمسار

یکی دیگر از عوامل موثر در تشدید بحران آب در گرمسار، تصرف‌های غیرمجاز و برداشت‌های غیرقانونی در بالادست حبله‌رود است. تخریب پوشش گیاهی، ساخت‌وسازهای غیرقانونی و خاک‌برداری‌های بی‌رویه باعث فرسایش شدید خاک، کاهش نفوذپذیری آب در سفره‌های آب زیرزمینی و در نهایت، تشدید پدیده خشکسالی شده‌است.

بخش دیگری از بحران به سبب ترک فعل برخی از مسوولان در دو دهه گذشته ایجاد شد. بی‌توجهی به هشدارهای کارشناسان، نبود نظارت موثر بر بهره‌برداری از منابع آبی، و تاخیر در اجرای طرح‌های حیاتی، موجب شد تا بحران کم‌آبی در گرمسار به نقطه‌ای خطرناک برسد که اکنون تنها با اقدامات فوری و قاطع قابل مهار است.

ورود دستگاه قضا تا راهکارهای عبور از بحران کم‌آبی در گرمسار

برای مقابله با این بحران، ورود جدی دستگاه قضا به پرونده تخلفات حوزه منابع آبی، به ویژه در زمینه تصرف‌های غیرقانونی و برداشت‌های غیرمجاز از حریم رودخانه حبله‌رود ضروری به نظر می‌رسد. اقدامات قضایی بازدارنده می‌تواند راه را برای احیای منابع طبیعی و بازگرداندن تعادل به حوضه آبریز باز کند.

راهکار دیگری که برای تامین آب پایدار غرب استان سمنان برنامه‌ریزی شده، انتقال آب از سد نمرود است. اجرایی شدن این مساله به آبگیری و مهیاسازی مسیر انتقال وابسته است و یکی از موانع این امر، روستای سله‌بن محسوب می‌شود.

راهکار مورد تاکید کارشناسان، تخلیه کامل روستای سله‌بن و آبگیری سد نمرود است. این اقدام، اگرچه با چالش‌هایی همراه خواهد بود، اما در بلندمدت می‌تواند نقش کلیدی در تنظیم منابع آبی منطقه ایفا کند و کمک شایانی به تامین پایدار آب در گرمسار به همراه داشته باشد.

خشکسالی در گرمسار؛ نتیجه عوامل طبیعی و دخالت‌های انسانی

اجرای طرح انتقال آب از سد نمرود تا شهرستان گرمسار باید با جدیت دنبال شود. این طرح می‌تواند با استفاده از لوله‌گذاری و فناوری‌های نوین، از هدررفت آب جلوگیری کند و توزیع منابع آبی را بهینه‌سازی کند. توجه به زیرساخت‌های فنی و اجرای دقیق طرح‌های مهندسی، ضامن موفقیت این طرح خواهد بود.

اصلاح الگوی مصرف آب در بخش‌های خانگی، صنعتی و کشاورزی نیز از جمله ضرورت‌های انکارناپذیر است. کاهش مصرف آب با استفاده از تجهیزات کم‌مصرف، ارتقای فرهنگ صرفه‌جویی، استفاده از فناوری‌های نوین در آبیاری و بازچرخانی آب، از مهم‌ترین راهبردهایی است که باید در دستور کار تمام نهادهای مسوول قرار گیرد.

آثار مخرب خشکسالی بر محیط زیست

از دیدگاه زمین‌شناسی، کاهش منابع آبی و خشکسالی‌های پی‌درپی می‌تواند منجر به نشست زمین، رانش در مناطق کوهستانی، و فرونشست دشت‌ها شود. این پدیده‌ها، نه‌تنها زیرساخت‌های شهری و روستایی را تهدید می‌کنند، بلکه سلامت و امنیت ساکنان را نیز به خطر می‌اندازند. حفظ پایداری زمین و زیست‌بوم منطقه، نیازمند اقدامات فوری در جهت جلوگیری از بحران‌های ثانویه است.

گرمسار در نقطه حساس و راهبردی قرار گرفته است. عبور از بحران کم‌آبی تنها در سایه عزم ملی، مشارکت مردمی، و مسوولیت‌پذیری نهادهای اجرایی و قضایی ممکن خواهد بود. آب دیگر یک منبع بی‌پایان نیست؛ هر قطره آن سرمایه‌ای است که باید با وسواس و آینده‌نگری از آن حفاظت شود.

به گزارش ایرنا، شهرستان گرمسار با ۸۵ هزار نفر جمعیت در غرب استان سمنان واقع شده است.

«حبله رود» تنها رودخانه دایمی استان سمنان و مهم‌ترین منبع آبی برای تامین آب کشاورزی مردم غرب استان سمنان در شهرستان‌های گرمسار و آرادان است که طی سال‌های اخیر میزان آب آن به شدت کاهش یافته و کشاورزی منطقه در معرض خطر قرار دارد؛ اما خشکی حبله‌رود تنها به سبب کاهش نزولات جوی نیست، بلکه عوامل انسانی با برداشت‌های غیرمجاز در بالادست در این موضوع دخالت دارند.

حبله رود رودخانه ای به طول حدود ۲۴۰ کیلومتر از کوه‌های شمالی فیروزکوه در استان تهران سرچشمه می‌گیرد و مسیر نهایی آن غرب استان سمنان است.

این رودخانه طی سالیان گذشته پرآب بود و منطقه ای جذاب برای گردشگران و تفریح تعطیلات آخر هفته مردم غرب استان سمنان محسوب می‌شد. بعد از خشکسالی‌های متوالی و کاهش بارش‌ها، این رودخانه رفته‌رفته و روزبه‌روز تحلیل رفت و حتی در برخی از روزهای سال کامل خشک می‌شود و در برخی روزها اگر باران نصیب مردم این منطقه شود، رودخانه به مانند یک جویبار کوچک آب روانه می‌شود.

در سال های اخیر همواره شاهد کاهش آب ورودی از سد نمرود به حوضه آبریز گرمسار بودیم و مسوولان این منطقه از برداشت‌های نامتعارف در بالادست ابراز نگرانی می‌کردند؛ این در حالی است که در برخی روزهای سال بستر حبله رود کاملا خشک می‌شود.

برای بررسی اخبار استان‌ها در خوشه خبر کلیک کنید

 

 منبع خبر

قیمت روز طلا، سکه و ارز

جدیدترین ها