به گزارش ایرنا، همزمان با هفته پاسداشت میراث فرهنگی شهروندان و دوستداران تاریخ در موزه بابل که به عنوان اولین موزه مازندران شناخته می شود شامگاه سه شنبه هفته جاری گرد هم آمده و برگ زرین تاریخ ایران و این خطه شمال کشور را تورق کردند.
این مراسم با استقبال پرشور شهروندان بابلی روبرو شد، تا جایی که بسیاری از علاقمندان به تاریخ و تمدن این سرزمین سر پا در سالن مملو از جمعیت پای سخنرانی استادان نامی ایران نشستند.
باستان شناسان بزرگ ایران که در این جلسه حضور داشتند برای حاضرین در جلسه تاریخچه شکل گیری ایران در ادوار تاریخی را واکاوی و بر این امر تاکید داشتند که تاریچه حضور انسان در بابل که میزبان این مراسم بود به پنج هزار سال پیش باز می گردد.
استادان تاریخ باستان در این جلسه بیان کردند پنج میلیون سال گذشته آفریقا نخستین سکونت گاه انسان های اولیه بود که از یک میلیون سال پیش از آفریقا خارج و به دیگر مناطق دنیا مهاجرت کردند.
باستان شناسان با بررسی دوره های مختلف بر این باورند از ۳۰۰ هزار سال گذشته انسان ها توانستند طبیعت را در تسخیر خود درآورند و حیوانات موجود در طبیعت همانند کل و بز را اهلی کنند.
کشف آهن توسط ایرانیان باستان مهم ترین تحول در تاریخ بشر بوده که بعد از آن زندگی انسان ها به گونه ای دیگر به سمت یکجا نشینی و شکل گیری تمدن های نوین سوق داده شد.
واکاوی سلسله هخامنشیان اولین امپراطوری مقتدر جهان از جمله بحث های مورد تاکید باستان شناسان در این جلسه بود که با تشویق حاضرین روبرو شد و این که کوروش با تساهل و تسامحی که داشت چگونه جهان بخش قابل توجهی از جهان را تسخیر کرد و همه ادیان آزادانه مناسک های مذهبی خود را برگزار می کردند تا جایی که منشور کوروش به عنوان اولین قانون حقوق بشری در جهان ماندگار شد.
استادان در این جلسه تاریخ مازندران را واکاوی کرده و غارهای بهشهر را نخستین سکونت گاه های انسان در این خطه از شمال برشمردند و بر اساس اکتشافات جدید در جنوب بابل از پنج هزار سال پیش انسان سکونت داشت. استادان تاکید داشتند با توجه به آثار ارزشمند کشف شده در بابل این شهرستان باید دارای یک موزه بزرگ باشد تا دوستداران این میراث کهن از افتخارات ملت خود آگاه شوند.
موزه گنجینه بابل در تاریخ هشتم مرداد ۱۳۵۴ به شماره ۱۵۲۶ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. این مکان در سال ۱۳۷۵ با عنوان موزه گنجینه بابل برای بازدید عموم مردم قرار داده شد.
حدود پنج سال پس از فعالیت این موزه در بخش‌های مختلف برای بار دوم و در سال ۱۳۷۹ مورد بازسازی شیروانی و زیرزمین واقع شده و در سال ۱۳۸۲ به فعالیت خود ادامه داد. بخش باستان شناسی گنجینه در طبقه اول قرار دارد که شامل آثاری از دوره‌های پیش از تاریخ اسلامی است.
اشیا این بخش در یک اتاق و ۲ سالن قرار داده شده‌اند و طیف وسیعی را در بر می‌گیرند. سفال‌های منقوش هزاره چهارم و سوم پیش از میلاد از تپه حصار دامغان، تپه سیلک کاشان و محوطه باستانی شوش، سفال خاکستری رنگ داغ‌دار تورنگ‌تپه و ظروف خاکستری مازندران در اواخر هزاره سوم و اواخر هزاره دوم پیش از میلاد و همچنین، ظروف سفالی قرمز رنگ منقوش اسماعیل‌آباد متعلق به هزاره پنجم پیش از میلاد، از قدیمی‌ترین آثار این موزه هستند.
اشیایی از اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره پیش از میلاد تا دوره پارت و ساسانی شامل مجسمه‌های سفالی، مفرغی، جنگ‌افزارهای مفرغی و ظروف سنگی، از مجموعه‌های موجود در یکی از سالن‌های موزه هستند. بسیاری از اشیا موجود در این موزه، از مناطق باستانی مازندران مانند بهشهر، ساری، قائمشهر، نکا و نور به دست آمده و نمایانگر قدمت منطقه شمال کشور است.
سالن دیگر این موزه به آثار تاریخی دوره اسلامی اختصاص داده شده است. در این سالن اشیایی مانند ظروف سفالی لعاب‌دار از قرن سوم تا دهم هجری، آبگینه در اشکال تنگ، صراحی، پیاله در آن قرار دارند. زیورآلاتی از هزاره اول پیش از میلاد و دوره اسلامی نیز در این موزه قابل مشاهده هستند.
بخش مردم‌شناسی موزه گنجینه بابل، در طبقه دوم آن قرار دارد. این بخش به تمام قومیت‌های ساکن در این خطه پرداخته و در تالاری وسیع، اشیایی مانند وسایل کشاورزی، پوشاک مازندران، گیلان، ترکمن، چادرشب بافی زنان مازندران، صنایع دستی زنان ترکمن صحرا و صنایع دستی مانند زری‌بافی و سفال‌گری، قرار داده شده‌اند.
در همین بخش نمایی از ازدواج و نوع پوشش عروس و داماد شمالی در معرض دید عموم قرار گرفته است. در قسمت داروخانه سنتی در همین بخش، که با نام داروخانه یا عطاری معرفی شده است، اطلاعاتی از انواع گیاهان دارویی شمال و فهرست طرز استفاده از آن‌ها، برای علاقه‌مندان در نظر گرفته شده است.
یک سالن از موزه گنجینه بابل به یادمان‌های چوبی مازندران اختصاص یافته است. سالن یادمان‌های چوبی موزه گنجینه دارای اشیایی مانند در، پنجره، انواع منبت، مشبک، قاب و گره است. قدیمی‌ترین اثر این بخش، صندوق مزار امامزاده علی(ع) از روستای سوادکوه و متعلق به ۸۳۳ هجری قمری است. دو لنگه در چوبی منبت‌کاری شده که متعلق به مزار شاهزاده رضا هستند نیز، در این بخش قرار داده شده‌اند.
ریشه تاریخی پنج هزار ساله بابل
عضو هیات علمی دانشگاه تهران و باستان شناس در این مراسم اظهار کرد: براساس آخرین تحقیقات باستان شناسی در محوطه باستانی «بزرودپی» شهرستان بابل که در پنج سال گذشته انجام شد سابقه سکونت در بابل به بیش از پنج هزار سال می رسد که این آغار مدنیت در مازندران است.
وی اضافه کرد: در طول پنج هزار سال گذشته بابل و مازندران فراز و فرودهایی را طی کرده است که مطالعه آن بسیار مهم است.
این استاد دانشگاه با بیان اینکه برخی از آثار کشف شده در محوطه باستانی «بزرودپی» بابل همانند دختر سه هزار و ۲۰۰ ساله در موزه بابل به نمایش گذاشته شد یافته های جدیدی را در اختیار باستان شناسان قرار داد، اظهار داشت: بزرگترین سرمایه های یک کشور پیشینه تاریخی آن است که مردم باید در جریان آن قرار بگیرند.
پروفسور حسن فاضلی نشلی افزود : تاکنون برای عصر آهن و مفرغ در مازندران پژوهشی جدی صورت نگرفت و به همین خاطر کشفیات صورت گرفته بسیار حائز اهمیت است و آغازگر پژوهش های جدی تر شد.
اسکلت دختر ۳۵ ساله بابلی که در موزه این شهرستان مستقر شد متعلق به ۳۲۰۰ سال گذشته و از عصر آهن که با مرگ طبیعی فوت کرده است.
وی ادامه داد: همه ما مثل بسیاری از شهروندان بابلی خوشحال هستیم که گره کور مشکل موزه بابل برطرف شد و به اصطلاح کاربران شبکه های اجتماعی این دختر دیگر خانه به دوش نمی شود.
این استاد میراث فرهنگی بیان کرد: با آزمایشات کربن ۱۴ صورت گرفته برای تاریخ گذاری بر روی این اسکلت مربوط به سه هزار و دویست سال پیش از زمان حاضر است.
عضو هیات علمی دانشگاه تهران اضافه کرد : در شیوه تدفین این جوامع اجساد عموما در جهت غرب به شرق یا شمال شرق به جنوب غرب دفن شده بودند که سر هایشان به سمت شمال جنوب و شرق بود و بالاتنه بیشتر افراد مدفون در گور طاقباز و پایین تنه یعنی پاها جمع شده به پهلوی چپ و دست ها بر روی سینه قرار داشت.
وی ادامه داد: در مواردی هم تدفین به طور کامل طاقباز یا کامل به پهلوی چپ بود که می‌توان گفت این تدفین ها از لحاظ جهت بدن و روی سر هیچ نظم خاصی ندارد و هر یک از تدفین ها به یک سمتی متمایل بوده‌اند.
پروفسور فاضلی نشلی اظهار داشت: موزه بابل به عنوان اولین موزه تخصصی در مازندران می تواند نقش برجسته ای در جذب گردشگر و تحقیقات علمی داشته باشد.
وی این را هم گفت که قبرستان وسیع شهنه پشته از هزار و ۲۰۰ سال قبل از میلاد مورد استفاده قرار گرفته بود و تا دوره اشکانیان نیاکان ما از این قبرستان برای دفن درگذشتگان خود استفاده کرده بودند.
این استاد دانشگاه افزود: هزاره اول قبل از میلاد گورستان شهنه پشته بندپی غربی بابل همزمان با ورود اجداد آریایی ما به ایران می باشد اینکه چگونه اجداد آریایی ما با اقوام بومی ایران در آمیختند از موضوعات مطالعات حاضر است.
فاضلی نشلی با اظهار این که موزه ها یکی از ابزارهای مهم پژوهش در جهان هستند و به همین دلیل هم تمام موزه های مهم دنیا در قلب دانشگاه ها راه اندازی می شوند، گفت : انتقال این آثار تاریخی به موزه بابل که مربوط به دوران طلایی مازندران در عصر مفرغ و آغاز مدنیت می باشد، ارزشمند است.
این استان برجسته باستان شناسی کشور تصریح کرد: با هماهنگی های انجام شده کاوش های جدید در جنوب بابل به زودی آغاز می شود که بدون تردید این امر یافته های تازه ای را در اختیار ما قرار می دهد.
موزه های خصوصی در حال افزایش
در این پیوند مدیر کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی مازندران اظهار کرد: این استان دارای ۲۰ موزه خصوصی است که بر اساس برنامه هفتم توسعه راه اندازی موزه های مختلف با سرمایه گذاری بخش خصوصی یکی از راهبردهای میراثی در این خطه از شمال محسوب می شود.
حسین ایزدی گفت: در حال حاضر این خطه از شمال دارای ۲۸ موزه است که از این تعداد ۸ موزه دولتی و مابقی موزه های خصوصی فعال در شهرستان ها هستند.
وی گفت: بر اسای راهبردهای تعریف شده در برنامه هفتم توسعه با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی تعداد موزه ها در این خطه از شمال افزایش می یابد.
ایزدی با بیان این مطلب که برای رونق موزه ها دستگاه‌های دولتی به تنهایی گره گشا نیستند، اظهار کرد: بهره مندی از ظرفیت بخش خصوصی برای راه اندازی موزه ها بسیار مورد تاکید است.
مدیر کل میراث فرهنگی مازندران گفت: کاوش های جدید در شهرستان بابل ثابت کرد که این شهرستان ظرفیت بهره مندی از یک موزه بزرگ را دارا است.
وی با اشاره به این مطلب که کاوش های چند سال گذشته در جنوب بابل دستاوردهای ارزشمندی را برای این خطه از شمال به همراه داشت، اظهار کرد: در سال جاری با هماهنگی های انجام شده کاوش های جدید در این شهرستان آغاز می شود.
به گزارش ایرنا، هفته پاسداشت میراث فرهنگی در کشور و استان مازندران هرساله از ۲۸ اردیبهشت همزمان با روز جهانی موزه آغاز می شود و به همین بهانه باید به این یقین رسید که روایت بخش‌های مهمی از تاریخ و فرهنگ و تمدن هر سرزمین در ویترین موزه‌ها انجام می‌شود؛ بر همین اساس نیز موزه‌ها در هر شهر و کشوری یکی از جاذبه‌های اصلی برای مسافران و گردشگران به شمار می‌آیند.
مازندران با برخورداری از فرهنگ، طبیعت و تاریخ غنی‌اش یک بسته جذاب برای گردشگران ایجاد کرده که چند دهه است سفره‌اش برای سفرهای مسافران را رنگارنگ میکند. البته بخش مهمی از این سفرها به دلیل جذابیت بالای طبیعت این استان معطوف به عرصه‌های طبیعی می‌شود.
به همین دلیل هم آثار تاریخی این استان کمتر از جاذبه‌های طبیعی بازدیدکننده دارند. در حالی که بناهای تاریخی و موزه‌های مازندران نیز از جذابیت زیادی برخوردار هستند. از کاخ‌ها و عمارت‌ها و مسجدها و خانه‌های تاریخی و ساختمان‌های اداری مربوط به دوره‌های قاجار و پهلوی گرفته تا قلعه‌ها و برج‌ها و بقعه‌های متعددی که در سراسر این استان وجود دارد، می‌توان ظرفیت‌های این استان برای گردشگری در بستر تاریخ را دریافت.
در این بین اما موزه‌ها را می‌توان عصاره جاذبه‌های تاریخی این استان دانست. جاذبه‌هایی که علاوه بر روایت تاریخ، در زمینه طبیعت و حیات وحش و فرهنگ مازندران هم حرف‌هایی برای گفتن دارند. در این نوشتار به بهانه حضور میلیونی مسافران در مازندران، تعدادی از موزه‌های استان معرفی شده‌اند.
