به گزارش ایرنا، بابک مومنی امروز -دوشنبه- در نشست دانشجویی کمیته ملی آبیاری و زهکشی ایران که با حضور دانشجویان دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی ساری و دانشگاه مازندران در شرکت آب منطقه‌ای این استان برگزار شد، اظهار کرد: افزایش توان تامین آب برای مصرف بیشتر، راه حل مسائل آب این کشور نحیف و لاغر از نظر منابع آبی نیست. بلکه راه حل از مسیر ارتقاء بهره‌وری و جدی گرفتن سند اصلاح الگوی مصرف آب می‌گذرد.
وی افزود: به دنبال این هستیم که با کاهش مصرف آب به کمک سامانه‌های نوین آبیاری به راهکاری برسیم تا عملکرد برنج در واحد سطح نیز حفظ شود. در دل این طرح زیرساختی، مدل استفاده از شبکه‌های روباز را داریم و در حد توان کشاورزی را به سمت استفاده از سامانه‌های آبیاری کم‌فشار سوق می‌دهیم.
این مسوول خاطرنشان کرد: تحویل حجمی آب سال‌هاست دنبال می‌شود، اما عقب‌ماندگی جدی در این زمینه داریم. تا زمانی که به طور دقیق ندانیم چقدر آب تحویل کشاورزی می‌دهیم و الگوی محاسباتی ما در برآورد آب تحویل شده به کشاورزی بر مبنای سطح زیر کشت باشد نمی‌توانیم مدیریت درست برنامه‌ریزی آبیاری را در سطح کلان استان محقق کنیم.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران ادامه داد: باید در نظام کشت و کار گلخانه‌ای و حتی فراتر از آن در کشاورزی آینده که مبتنی بر توسعه کشت عمودی و استفاده بهینه از واحد سطح است ظرفیت‌سازی کنیم و انتظار می‌رود که دانشگاهیان استان نیز برای طراحی برنامه درست در این مسیر همراه و فعال شوند.
مومنی با اشاره به نقش شبکه‌های آبیاری و زهکشی در بهره‌وری آب تصریح کرد: مازندران از نظر برخورداری از نظر شبکه‌های آبیاری و زهکشی شرایط مناسبی ندارد. فقط ۳۰ هزار هکتار از افزون بر ۴۲۰ هزار هکتار عرصه کشاورزی مازندران زیر پوشش شبکه‌های مدرن آبیاری وز هکشای قرار دارد. این نشان می‌دهد که در این استان برای مدیریت منابع آب هنوز جای زیادی برای کار وجود دارد.
وی اظهار کرد: تردیدی نیست که اگر در بهره‌گیری از منابع آبی و نکات مربوط به بهره‌وری آب دقت نکنیم گرفتار همان فرآیند توسعه‌ای می‌شویم که امروز در مرودشت فارس فرونشست را ایجاد کرده است.
مازندران؛ جانِ امنیت غذایی ایران
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران خاطرنشان کرد: مازندران با ۱۰ درصد اقتصاد کشاورزی کشور و سهم بالا در تولید محصولات باغی و کشاورزی، جان امنیت غذایی ایران است.
مومنی گفت: ما امروز با سیل مهاجرت یا دست‌کم اسکان دوم به سمت استان‌های شمالی کشور به ویژه مازندران مواجه هستیم. یعنی جمعیت از فلات مرکزی ایران به سمت استان‌های شمالی در حال حرکت است. این وضعیت ناترازی جدی انرژی را در این استان ایجاد کرد و مرحله بعدی نیز ناترازی منابع است. بی‌توجهی به چنین وضعیتی تولید کشاورزی و امنیت غذایی را تهدید می‌کند. بر همین اساس باید عرصه‌ها را به سمت ارتقا بهره‌وری و امنیت غذایی پیش ببریم.
وی با تاکید بر لزوم بهره‌گیری اصولی و مناسب از زیرساخت‌ها و منابع آب موجود در استان، به ظرفیت یک‌هزار و ۳۴ قطعه آب‌بندان موجود در مازندران اشاره کرد و گفت: اگر برنامه اصولی مرمت و بهسازی و ارتقای آب‌بندان‌ها اجرا شود به طور یقین این مخازن قابلیت ذخیره‌سازی تا بیش از یک میلیارد مکتر مکعب از آب‌های سطحی استان را دارند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران ادامه داد: رسوب رودخانه‌های ما به میزان قابل ملاحظه‌ای افزایش یافته که به انجام نشدن اقدامات لازم برای آبخیزداری در بالادست است.
لزوم پیگیری برای تامین اعتبار
مومنی خاطرنشان کرد: تحقق این اهداف از باور مندی عملیاتی می‌گذرد و به اعتبار مناسب نیاز دارد. هرچقدر هم بلند حرف بزنیم و در میدان عمل برای تخصیص اعتبار کمتر کار را جدی بگیرم اتفاق ویژه‌ای نمی‌افتد. راه حل بخش مهمی از مسائل امروز مازندران در حوزه آب، از اجرای واقعی طرح مدیریت جامع آبخیزها می‌گذرد. باید ببینیم چقدر این طرح را جدی گرفتیم؟ در سیاست‌گذاری‌های کلان از همه مدیران می‌خواهم صدای این موضوع را به گوش مدیران کلان ملی هم برسانند.
این مسوول تصریح کرد: یکی از مسائل اصلی ما اصلاح الگوی کشت است. بالاخره باید بدانیم مازندران قرار است تامین کننده محصولات راهبردی باشد و به الگوی کشت راهبردی بپردازد یا سیاست‌های اقتصاد کشت و کار را مد نظر قرار دهد؟ یعنی محصولی تولید کند که در تولید ناخالص داخلی تاثیرگذار باشد؟
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران با بیان این‌که الگوی بلندمدت بارش مازندران تغییر کرد، افزود: ما دیگر بارش‌های مدیترانه‌ای با مدت بالا و شدت پایین و متوسط را نداریم و در نتیجه تغییر اقلیم دچار مساله جدی بارندگی‌های سیلابی شده‌ایم. امروز باید از خودمان بپرسیم چقدر برای مدیریت این تهدید و حرکت دادن آن به سمت فرصت اقدام می‌کنیم؟
مومنی خاطرنشان کرد: طرح جامع اصلاح زیرساخت‌های اراضی شالیزاری شمال کشور که ۱۰ سال است دنبال می‌شود را به عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های تقاضای آب در مازندران ارائه کردیم و پایلوت اجرایی این طرح برای نخستین بار در مازندران اجرا شد.
وی با اشاره به مسائل محیط زیستی مرتبط با بخش آب و کشاورزی، تصریح کرد: در کنار مسائل کشاورزی که معیشت خانوار مازندران و امنیت غذایی کشور به آن وابسته است، باید در نظر داشته باشیم میانکاله در حال خشک شدن است. چه برنامه‌ای برای حفظ این ذخیره‌گاه‌های مهم و زون‌های حفاظت شده داریم؟ این موارد باید بیشتر مورد توجه دانشگاهیان قرار بگیرد تا با انجام پژوهش‌ها و ارائه راهکارهای علمی و اصولی نقش محوری‌شان در مدیریت منابع آبی و سازگاری با کم‌آبی را ایفا کنند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی مازندران خاطرنشان کرد: دغدغه من بیش از هر چیزی این است که در بخش آب و کشاورزی با کاهش جدی سرمایه انسانی مواجه هستیم. سیاست‌های وزارت علوم باید به دنبال این باشد که انگیزش‌های لازم را برای مدیریت آب با استفاده از میراب‌های متخصص و تحصیل‌کرده در مزارع، تامین منابع انسانی برای مدیریت میانی در استان‌ها و به کارگیری اندیشه‌ورزان مناسب در سطح کلان ملی ایجاد کند.
به گزارش ایرنا، برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی در مازندران به ویژه در مناطق شرقی این استان حجم ذخیره سفره‌های زیرزمینی این استان را به میزان قابل توجهی کاهش داده است؛ به طوری که طبق آمارها پایان فروردین امسال حجم آب‌های زیرزمینی این استان نسبت به دوره درازمدت حدود ۱۸۵ میلیون متر مکعب کاسته شد؛ یعنی ۲۳ میلیون متر مکعب بیشتر از ذخیره سد شهید رجایی ساری و ۴۲ درصد کل ظرفیت ذخیره ۱۱ سد مازندران.
خشکسالی و کاهش آورد رودخانه‌ها برای تأمین آب کشاورزی از یک سو و افزایش سفرها و مهاجرت به مازندران سبب شده چه در بخش کشاورزی و چه در بخش آشامیدنی فشار بر منابع آبی زیرزمینی بیشتر شود. بنا به آمارهای شرکت آب منطقه‌ای مازندران در این استان حدود ۱۱۰ هزار چاه کشاورزی وجود دارد که البته به این تعداد باید چاه‌های غیرمجاز را هم اضافه کرد.
مازندران با داشتن ۴۶۰ هزار هکتار زمین‌های زراعی و باغی سالانه ۷۲ نوع محصول کشاورزی را تولید می‌کند. تولید حدود یک میلیون تن برنج، ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن مرکبات و انواع محصولات باغی در مازندران سبب شده که این استان به عنوان قطب تولید محصولات باغی و کشاورزی کشور همواره مورد توجه باشد.
