پویش محیط زیستی کشاورزان یک روستا؛ آتش زدن کاه و کلش ممنوع!

آنها دیگر کاه‌وکلش (باقیمانده زراعت غلات) را نمی‌سوزانند و با اضافه کردن نیتروژن به زمین کشاورزی علاوه بر حفظ محیط‌زیست، کمیت و کیفیت محصول سال بعد خود را تضمین می‌کنند. روستاییان این شهرستان با همیاری شورا، شهرداری، و دیگر نهادها، داوطلبانه از سوزاندن کاه‌وکلش پس از برداشت گندم خودداری کرده‌اند؛ حرکتی که با استقبال گسترده اهالی منطقه روبه‌رو شده و می‌تواند به الگویی برای دیگر نقاط کشور تبدیل شود.

کشاورزان را با نیتروژن تشویق کنید

چند سال پیش همه محصولات زمین‌های کشاورزی در روستای منال از توابع شهرستان قیر و کارزین در آتش سوخت. ۵۰۰ هکتار مزرعه گندم با یک اشتباه سهوی در آتش زدن کاه‌وکلش تبدیل به خاکستر شد. از آن زمان چند نفر از اهالی این روستا شروع به اضافه کردن اوره به زمین‌ها و شخم زدن کردند. نتیجه این کار سال بعد خود را نشان داد. محصول این کشاورزان بسیار با کیفیت‌تر از کشاورزانی بود که بقایای محصول را می‌سوزاندند.

یکی از اهالی روستای منال به همشهری می‌گوید: کاه‌وکلش که روی زمین بماند خاک را خراب می‌کند یعنی نیتروژن خاک را می‌گیرد. به همین دلیل به ازای هر هکتار یک کیسه ۵۰ کیلویی اوره (نیتروژن) به خاک اضافه می‌کنم و محصول بهتری به دست می‌آورم. نیتروژن بافت خاک را باز می‌کند و اجازه می‌دهد آب به درون زمین جذب شود. زمین را که بسوزانید، یک لایه از خاک خراب می‌شود.

حسین روستا معتقد است کشاورزان جوانتر نسبت به قدیمی‌ها راحت‌تر راه‌حل‌های جدید را می‌پذیرند و می‌افزاید: جهاد کشاورزی می‌تواند برای تشویق کشاورزان کلاس آموزشی بگذارد و سهمیه سالانه بیشتری از اوره بدهد. هر دو ماه یکبار محصول نیاز به کود دارد و ما فقط ۷ کیسه ۵۰ کیلویی سهیمه داریم. اوره به صورت آزاد، سه برابر سهمیه‌ای قیمت دارد.

او درباره مزایای محیط زیستی نسوزاندن کاه‌وکلش اظهار می‌کند: بین کاه‌وکلش‌ها معمولا پرنده لانه می‌کرد و آتش زدن آنها را از بین می‌برد. آتش مارها را هم از مزرعه دور می‌کرد و مار که نباشد موش‌ها زیاد می‌شوند و موش هم آفت گندم‌های ماست. مجبور بودیم برای موش‌ها سم و تله بگذاریم و این کار باعث سایر گونه‌ها هم تلف شوند.

جلال‌الدین ایزدی، رئیس شورای شهر کارزین در گفت‌وگو با همشهری می‌گوید: مردم خود به این نتیجه رسیدند که سوزاندن بقایا نه‌تنها هوای شهر را آلوده می‌کند، بلکه به باغ‌ها و مزارع هم آسیب می‌زند. معمولا باد آتش را گسترش می‌دهد و بارها شاهد سرایت آن به نخلستان‌ها و زمین‌های مجاور بوده‌ایم. فقط تعداد کمی از شلتوک‌کاران مخالفند که می‌گویند دستشان با ساقه‌های شلتوک درد می‌گیرد. به آنها هم یاد داده‌ایم که اول زمین‌های خود را آبیاری کنند و بعد دوسه بار شخم بزنند تا ساقه‌ها زیر خاک رفته و برای نوبت بعد تبدیل به کمپوست شود.

همراهی کشاورزان در این قسمت از استان فارس برای محیط زیست نیز مفید بوده است. همه ساله حوادث متعددی از آتش گرفتن محصولات کشاورزی ومراتع و درختان در اراضی ملی گزارش می‌شد که ناشی از سهل‌انگاری کشاورزان در کنترل آتش بود. باد به ناگهان اختیار آتش را از کشاورز می‌گرفت و هر جا که می‌توانست را می‌سوزاند.

عباس قائدی، رئیس اداره محیط زیست شهرستان قیر و گارزین خود گندم‌کار است و درباره تجربه نسوزاندن کاه و کش می‌گوید: قبلاً بعد از برداشت، زمین را می‌سوزاندیم و دود تا چند روز در هوا می‌ماند، اما حالا یا از دستگاه‌های کمباین نیوهلند (New Holland) استفاده می‌کنیم که کلش را به آرد تبدیل می‌کند، یا دو کیسه اوره روی هر هکتار می‌پاشیم و با گاوآهن شخم می‌زنیم تا این مواد برای سال بعد کمپوست شود. در گذشته برخی کمباین‌ها فقط سطح محصول را برداشت می‌کردند و بقایا روی زمین باقی می‌ماند، اما حالا با راهنمایی کارشناسان، رانندگان دستگاه‌ها را طوری تنظیم می‌کنند که بقایا را نیز جمع‌آوری کند.