همشهری آنلاین - مریم شیرافکن: طبق آمار سازمان جهانی بهداشت (WHO)، از سال ۲۰۰۵ تاکنون، شمار افراد دارای اضافه‌وزن و چاقی به طرز نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. در آن سال، حدود ۱.۶ میلیارد بزرگسال دارای اضافه‌وزن بودند و دست‌کم ۴۰۰ میلیون نفر چاق محسوب می‌شدند. پیش‌بینی می‌شد تا سال ۲۰۱۵ این آمار به ۲.۳ میلیارد و ۷۰۰ میلیون نفر برسد، اما شواهد نشان می‌دهد که این آمار امروز فراتر رفته است.
رشد چاقی در کشورهای در حال توسعه
در گذشته چاقی عمدتاً به کشورهای ثروتمند محدود می‌شد، اما امروزه کشورهای با درآمد پایین و متوسط نیز با رشد نگران‌کننده چاقی مواجه‌اند، به‌ویژه در مناطق شهری. در برخی خانواده‌ها حتی کودکان دچار سوءتغذیه در کنار بزرگسالان چاق دیده می‌شوند. این پدیده که به «دوگانگی تغذیه‌ای» شناخته می‌شود، ناشی از تغذیه نامناسب در کودکی و مصرف غذای پرکالری و فاقد مواد مغذی در بزرگسالی است.
چاقی تنها مسئله‌ای ظاهری نیست؛ بلکه مستقیماً با افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های مزمن مرتبط است. از جمله بیماری‌های شایع مرتبط با چاقی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-
بیماری‌های قلبی و سکته
-
دیابت نوع ۲
-
انواع سرطان‌ها (مانند سرطان پستان و روده بزرگ)
-
فشار خون بالا
-
اختلالات تنفسی مانند آپنه خواب
-
آرتروز و بیماری‌های مفصلی
-
اختلالات کبد و کیسه صفرا
بنا بر گزارش WHO، بیماری‌های قلبی و عروقی مهم‌ترین عامل مرگ‌ومیر در جهان هستند و چاقی نقش مهمی در بروز آن‌ها دارد.
هزینه‌های اقتصادی چاقی
چاقی نه‌تنها بر سلامت فردی اثرگذار است، بلکه بار سنگینی بر دوش اقتصاد کشورها نیز می‌گذارد. هزینه‌های مستقیم آن شامل خدمات درمانی و دارویی می‌شود، در حالی که هزینه‌های غیرمستقیم شامل کاهش بهره‌وری، غیبت از کار، ازکارافتادگی و مرگ زودرس است.
چگونه چاقی سنجیده می‌شود؟
شاخص توده بدنی یا BMI رایج‌ترین معیار سنجش چاقی است. این شاخص با تقسیم وزن (کیلوگرم) بر مجذور قد (متر) به‌دست می‌آید:
-
BMI کمتر از ۱۸.۵: کم‌وزن
-
بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹: وزن طبیعی
-
بین ۲۵ تا ۲۹.۹: اضافه‌وزن
-
۳۰ و بالاتر: چاق
گرچه BMI ابزار مفیدی است، اما در برخی افراد مانند ورزشکاران ممکن است با واقعیت توده چربی بدن مطابقت نداشته باشد.
چاقی کودکان؛ هشداری برای آینده
چاقی در کودکان نگران‌کننده‌تر است زیرا احتمال بروز بیماری‌های مزمن در بزرگسالی را افزایش می‌دهد. همچنین کیفیت زندگی و امید به زندگی را کاهش می‌دهد. شناسایی و مدیریت زودهنگام چاقی در کودکان نقش کلیدی در پیشگیری از مشکلات آینده دارد.
راهکارهایی برای مهار بحران چاقی
-
افزایش آگاهی عمومی درباره تغذیه سالم
-
حذف یا کاهش مصرف غذاهای فرآوری‌شده و پرچرب
-
فعالیت بدنی روزانه برای همه گروه‌های سنی
-
سیاست‌گذاری در جهت کنترل تبلیغات و در دسترس بودن غذاهای ناسالم
جمع‌بندی
چاقی بحرانی جهانی است اما راهکارهای مقابله با آن نیز شناخته شده‌اند. نیاز به مشارکت خانواده‌ها، آموزش و پرورش، رسانه‌ها و دولت‌هاست تا بتوانیم نسلی سالم‌تر و جامعه‌ای پویاتر بسازیم. هر قدم کوچک در مسیر اصلاح سبک زندگی، گامی مؤثر در جهت کنترل این بحران خاموش خواهد بود.
منبع: news-medical
