جدایی ایلان ماسک از ترامپ/ وقتی تنش میان سیاست و فناوری شدت می‌گیرد
فاطمه مرادخانی: در هفته‌های خیر، جهان فناوری با یکی از پرتنش‌ترین رویداد‌های سیاسی اقتصادی رو‌به‌رو شده است: جدایی آشکار و پرتنش ایلان ماسک، کارآفرین و متفکر حوزه تکنولوژی، از دولت دونالد ترامپ. اتفاقی که اگرچه در ظاهر یک نزاع سیاسی است، اما لایه‌های عمیق‌تری در حوزه فناوری، آینده نوآوری، و نقش غول‌های تکنولوژی در سیاست‌گذاری عمومی آمریکا دارد.
زمانی‌که ایلان ماسک در ژانویه ۲۰۲۵ هدایت وزارت تازه‌تأسیس "کارایی دولت" یا DOGE را در دولت ترامپ به‌عهده گرفت، بسیاری از ما در جامعه فناوری امیدوار بودیم که بالاخره سیاست‌مداران سنتی به اهمیت نوآوری در اداره کشور پی برده‌اند. هدف این وزارتخانه، کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری، و دیجیتالی‌سازی عملکرد‌های دولتی بود مأموریتی که دقیقاً در حیطه توانمندی‌های ماسک قرار داشت اما امید‌ها دیری نپایید. تصویب لایحه مالیاتی با عنوان «One Big Beautiful Bill» از سوی کاخ سفید، که به‌گفته ماسک منجر به "بردگی بدهی برای نسل آینده" می‌شد، همه چیز را تغییر داد. ایلان ماسک در یک اقدام غیرمنتظره، استعفای خود را در پستی صریح در شبکه اجتماعی ایکس خود اعلام کرد و از مسیر دولت کنار کشید.
حمله سیاسی به نوآوران؟ یا دفاع از اصول؟
دونالد ترامپ، در واکنش به این استعفا موضعی تند گرفت. او ادعا کرد که ماسک "دیوانه شده" و خودش دستور برکناری او را داده است. مهم‌تر از همه، تهدید کرد که قرارداد‌های دولتی شرکت‌های وابسته به ماسک، از جمله تسلا، اسپیس‌ایکس و استارلینک، را لغو خواهد کرد. چنین تهدیدی نه‌تنها به ثبات مالی این شرکت‌ها، بلکه به زیرساخت‌های حیاتی فناوری آمریکا ضربه می‌زند.
سقوط سهام تسلا و تأثیر بر آینده فناوری سبز
ماجرا به اینجا ختم نشد. بازار هم به‌سرعت واکنش نشان داد. سهام تسلا در مدت کوتاهی بیش از ۱۴ درصد سقوط کرد و حدود ۱۵۰ میلیارد دلار از ارزش بازار شرکت کاهش یافت. تحلیلگران معتقدند که اگر لایحه جدید مالیاتی ترامپ اجرایی شود، تسلا سالانه تا ۱.۲ میلیارد دلار از مشوق‌های مالیاتی برای خودرو‌های برقی را از دست خواهد داد.
قدرت شبکه‌های اجتماعی برای روایت تقابل‌ها
در این درگیری، شبکه اجتماعی ایکس که متعق به ایلان ماسک است نقش کلیدی ایفا کرد؛ بستری که ایلان ماسک به‌عنوان مالک و چهره اصلی، از آن برای توضیح مواضعش بهره گرفت. در مقابل، دونالد ترامپ هم در Truth Social آتش درگیری را شعله‌ورتر کرد. اینجا نه فقط با اختلاف نظر سیاسی، بلکه با جنگ روایت‌ها در پلتفرم‌هایی مواجه بودیم که هر کدام، ابزاری برای قدرت هستند.
ماسک حتی پای جفری اپستین را به ماجرا کشاند و ترامپ را به پنهان‌کاری متهم کرد. در پاسخ، ترامپ با ادعای "برکناری ماسک"، از موضع قدرت ظاهر شد.
آیا فناوری هنوز اولویت دارد؟
در میان گرد و غبار این نزاع، وزارت DOGE بی‌سرپرست نماند. ترامپ به‌سرعت راسل ووت، یک چهره محافظه‌کار و مدیر سابق بودجه را جایگزین ماسک کرد. اما سؤال باقی‌ست: آیا این وزارت بدون حضور چهره‌ای فناورانه همچون ماسک، می‌تواند همان مسیر نوآوری را ادامه دهد؟
ایلان ماسک در بیانیه خداحافظی خود تأکید کرد که «DOGE باید به‌عنوان یک سبک زندگی» باقی بماند. او در تلاش بود تا مفهومی از کارایی، تکنولوژی و خرد سیستمی را وارد دولت کند، اما حالا با رفتن او، این ایده‌ها در خطر فراموشی‌اند.
واکنش‌های به این تقابل چه بود؟
نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند که جامعه جمهوری‌خواه هنوز پشت ترامپ ایستاده است و ۷۱ درصد از طرفداران این حزب در نزاع اخیر از رئیس‌جمهور حمایت کرده‌اند، درحالی‌که تنها ۶ دردصد از ماسک حمایت کردند. با این‌حال، در جامعه تکنولوژی و سرمایه‌گذاران، شخصیت‌هایی مثل مارک کوبان و بیل اکمن از ماسک حمایت کرده‌اند و خواستار آشتی میان این دو شده‌اند.
تقاطع خطرناک میان فناوری و سیاست
با این حال ماجرا هنوز تمام نشده است. شاید روزی شاهد آشتی ماسک و ترامپ باشیم اما آنچه روشن است این است که شکاف میان فناوری و سیاست در آمریکا رو به گسترش است. وقتی شخصیت‌هایی، چون ماسک با تمام نفوذ و سابقه خود از دولت کنار گذاشته می‌شوند، باید بپرسیم: آیا سیاست آمریکا ظرفیت شنیدن صدای نوآوران را دارد؟
انتهای پیام/
