مدیرعامل بورس تهران: بازار سرمایه از لحاظ تفکری آماده حضور شرکت‌های فناور نیست
در رویداد «نبض توسعه» که انجمن تجارت الکترونیک تهران با موضوع تامین مالی پلتفرم‌های آنلاین پنل «نقش بازار سرمایه در تامین مالی زیست‌بوم دانش‌بنیان» برگزار شد. موضوع این پنل یکی از اتفاقات مهم این روزهای اکوسیستم استارتاپی کشور بود چراکه گفته می‌شود در سال ۱۴۰۴ راه ورود کسب‌وکارهای این حوزه به بازار سرمایه هموار می‌شود.
یکی از شرکت‌هایی که محمود گودرزی، مدیرعامل بورس تهران، از ورودش به بورس پس از سال‌ها تلاش خبر می‌دهد، دیجی‌کالا است که گودرزی می‌گوید:
دیجی‌کالا دی‌ماه ۱۴۰۳ در بازار سرمایه پذیرفته شده و در حال حاضر هیچ مشکلی برای ورود به بورس ندارد. اخیرا فقط چالش قیمت‌گذاری برای دیجی‌کالا پیش آمده بود که الان تا حد زیادی حل شده و این شرکت امسال به بازار سرمایه وارد می‌شود.- محمود گودرزی، مدیرعامل بورس تهران
شرکت‌های فناور با سرمایه بالای ۱۰۰ میلیارد تومان در بورس تهران پذیرش می‌شوند
مدیرعامل بورس تهران توضیح می‌دهد که راهبرد بورس تهران رفتن به سمت ورود شرکت‌های اقتصاد دیجیتال به این بازار است. در همین راستا، ما شرکت‌های فناور را که بالای ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه داشته باشد را پذیرش می‌کنیم.
با این حال، گودرزی این توضیح را هم اضافه می‌کند که بازار سرمایه از لحاظ تفکری هنوز آماده حضور شرکت‌های فناور نیست چون سرمایه‌گذارهای این بازار با ادبیات و مقتضیات این نوع شرکت‌های فناور آشنا نیستند.
سعید محمدی، مدیرعامل گروه دیجی‌کالا، هم در این پنل به همین ناشناخته بودن حوزه اقتصاد دیجیتال در بازارهای سرمایه اشاره می‌کند و تفاوت‌های شرکت‌های سنتی و شرکت‌های فناور را توضیح می‌دهد:
شرکت‌های سنتی عموما گذشته‌نگر هستند و مبتنی بر شاخص‌های مالی و نسبت‌های مالی ارزش‌گذاری شده و چشم‌اندازهایشان تعیین می‌شود، در مورد شرکت‌های حوزه اقتصاد دیجیتال هرچند صورت‌هاس مالی بررسی می‌شود و مهم است اما چشم‌اندازهای دیگری هم در تعیین جایگاه و ارزش امروز آن‌ها مطرح می‌شود. این کسب‌وکارها به جای نگاه به گذشته به آینده شرکت و میزان سوددهی در سالهای بعد توجه می‌کند تا ارزش امروز شرکت را تشخیص بدهد. در پلتفرم‌های مبتنی بر فناوری نگاه روی کیفیت کسب‌وکار و سرمایه‌های امروز است نه تجربه و سابقه سالهای گذشته.- سعید محمدی، مدیرعامل گروه دیجی‌کالا
نیازمند تغییر در نگاه سنتی موجود در بازار سرمایه هستیم
مدیرعامل گروه دیجی‌کالا معتقد است که «تحلیل‌گران بازار سرمایه باید نگاه‌شان به کسب‌وکارها و شرکت‌های فناور را تغییر دهند. با IPO شرکت‌ها در بازار سرمایه و برگزاری همین بحث‌ها و پنل‌ها این نگاه به‌مرور تغییر می‌کند و شرکت‌های مبتنی بر فناوری هم دیده می‌شوند.»
او در پایان هم آرزو کرد که نسل و قشر جدیدی از سرمایه‌گذارهای بورسی شکل بگیرد که پول‌هایشان را در حوزه فناوری که ارزش‌آفرین است سرمایه‌گذاری کنند.
حسام جعفری، نایب‌رئیس هیئت‌مدیره یکتانت، نیز با اشاره به مسیر طولانی ۴ سالهای که این شرکت برای پذیرش در بازار سرمایه طی کرده می‌پردازد و علت طولانی و پر فراز و نشیب بودن این مسیر را این طور توضیح می‌دهد:
نگاه سنتی حاکم بر بازار سرمایه باعث به وجود آمدن این شرایط شده است. الان با بازارهای جدیدی که ایجاد شده فضا تا مرحله پذیرش باز شده و مسیر هموار شده است. اما الان بعد از گذشت یک سال و سه ماه از پذیرش هنوز عرضه اتفاق نیفتاده و در حال حاضر، درگیر فرایند ارزش‌گذاری هستیم. اما مقررات ارزش‌گذاری هنوز متناسب با بازار نوآفرین تغییر نکرده و به‌روز نشده و همین مشکل ایجاد کرده است.- حسام جعفری، نایب‌رئیس هیئت‌مدیره یکتانت
حرکت بانک‌ها به سمت ارائه خدمات آنلاین
«نقش بانک‌ها در تامین مالی پلتفرم‌های آنلاین» پنل دیگری در این رویداد بود و نمایندگان بانک‌های ملی، سامان و کارآفرین در کنار مدیرعامل زیبال در این پنل حضور داشتند. صادق سپندارند، مدیرکل بانکداری خرد و کسب‌وکارهای کوچک بانک ملی، در این پنل از حرکت بانک ملی به سمت ارائه خدمات دیجیتال و آنلاین گفت و توضیح داد:
در حال حاضر بانک ملی بستر BNPL را راه‌اندازی کرده و نزدیک به ۱۰۰ همت را از طریق بام به‌صورت آنلاین به متقاضیان اعطا کرده است. بانک ملی اعتباراتش، چه از طریق وام چه اعتبار خرید آنلاین، را غیرحضوری کرده و از فناوری استفاده می‌کند. همه بانک‌ها فعالیت‌های مبتنی بر فناوری را اضافه کرده‌اند.- صادق سپندارند، مدیرکل بانکداری خرد و کسب‌وکارهای کوچک بانک ملی
او معتقد است با ورود بانک‌ها به این حوزه سرعت ارائه خدمات بانک‌ها و میزان دسترس‌پذیری آن‌ها به اندازه لندتک‌ها شده و حالا لندتک‌ها باید ارزش‌های دیگری را اضافه کنند. در مجموع، من فکر نمی‌کنم بانک‌ها از پلتفرم‌های لندتک عقب باشند.
مدیرکل بانکداری خرد و کسب‌وکارهای کوچک بانک ملی بانک ملی در ادامه نیز گفت: «در میان همه بانک‌ها بیشترین حجم سرمایه‌گذاری در پلتفرم‌ها را بانک ملی داشته است. در مواردی که تسهیلات اعطا نکرده‌ایم دلیلش قوانین بانکی نبوده بلکه محدودیت‌های بالادستی بوده که گاهی ارائه تسهیلات و تامین مالی و سرمایه‌گذاری را محدود می‌کند.»
سپندارند در پایان نیز در مورد موضوع دارایی‌های نامشهود کسب‌وکارها به‌عنوان وثایق بانکی گفت:
اگر کسب‌وکار بالغ باشد از طریق اعتبار به آن‌ها وام داده می‌شود و توثیق بر مبنای دارایی مشهود یا نامشهود مهم نیست. کسب‌وکارهایی هم که هنوز به آن حد از بلوغ نرسیده‌اند بانک برایشان محل مناسبی برای تامین مالی نیست. بنابراین، لازم نیست کسب‌وکارهای این حوزه تا این اندازه خود را درگیر موضوع وثیقه و دارایی‌های نامشهود کنند.- صادق سپندارند، مدیرکل بانکداری خرد و کسب‌وکارهای کوچک بانک ملی
بانک‌ها در ارائه خدمات آنلاین فاصله زیادی با پلتفرم‌ها دارند
سریر سماوی، مدیر فناوری اطلاعات بانک کارآفرین، در این پنل از رویه جدیدی که بانک کارآفرین ایجاد کرده که رفتن به سمت خدمات آنلاین است می‌گوید:
فاصله بانک تا پلتفرم‌ها هنوز زیاد است اما سعی کرده‌ایم با برخی تغییرات کاغذبازی‌ها را کم کنیم، سرعت کار را بالا ببریم و با استفاده از پلتفرم‌هایی که داریم تلاش کرده‌ایم چابک‌تر باشیم. بانک کارآفرین امروز از آن روال سنتی خارج شده و در حال رفتن به سمت فضای دیجیتالی است و اموری مثل احراز هویت و اعتبارسنجی را به‌صورت دیجیتال انجام می‌دهد.- سریر سماوی، مدیر فناوری اطلاعات بانک کارآفرین
سماوی اعتقاد دارد که «اگر بانک‌ها نقش نظارتی نداشته باشد قطعا اتفاقات بدی می‌افتد. اما بانک‌ها باید زیرساخت‌ها را فراهم کنند، بانک به‌عنوان خدمت را پیش ببرند و پا در کفش پلتفرم‌ها نکنند؛ در این صورت است که می‌توانند اثرگذاری داشته باشند.»
مدیر فناوری اطلاعات بانک کارآفرین می‌گوید که بانک‌ها باید بتوانند با سود، ریسک و نکولی که ایجاد می‌شود شریک پلتفرم‌ها باشند تا به یک معادله برد-برد برسند و آینده خوبی را بسازند.
تامین مالی استارتاپ‌های نوپا از طریق وام بانکی منطقی نیست
رضا شیرین گوهریان، معاون اعتباری بانک سامان، نیز در این پنل گفت: «وقتی استارتاپی می‌خواهد تامین مالی کند منطقی نیست که برای دریافت وام سراغ بانک‌ها بیایند چون مساله پرداخت بدهی وجود دارد که برای شروع فعالیت استارتاپ‌ها منطقی نیست.»
به گفته او، در کشور ما سطوح درآمدی پایین و هزینه‌های زندگی بالاست. به همین دلیل، قدرت خرید مردم پایین و تمایل‌شان به خرید اقساطی بالاست. بنابراین، حوزه وام و اعتبار یک بازار بزرگ است که هنوز جای کار بسیار دارد. با وجود این موضوع اما معاون اعتباری بانک سامان می‌گوید:
مشکل اینجاست که منابع بانکی محدود است. هم مساله ترازنامه بانک مرکزی را داریم و هم مشکل کمبود نقدینگی داریم. بنابراین، پلتفرم‌ها باید بروند سراغ ابزارهای دیگری در کنار بانک‌ها برای این که بتوانند اعتباردهی کنند. اتکای صرف به منابع بانک‌ها برای پلتفرم‌ها مناسب نیست.- رضا شیرین گوهریان، معاون اعتباری بانک سامان
قانون‌گذاری حوزه بانکی امکان نوآوری را از بین می‌برد
مهدی فاطمیان، مدیرعامل زیبال، نیز در این پنل درباره اثرگذاری پلتفرم‌های لندتک بر خدمات امروز بانک‌ها گفت:
در موضوع «وام با یک کلیک» لندتک‌ها پیشتاز بودند و این خدمت را ایجاد کردند اما چون در کشور ما مفهوم پارتنرشیپ در نظر گرفته نمی‌شود حرکتی که لندتک‌ها ایجادکننده آن بودند الان به نام بانک‌ها تمام می‌شود بدون این که بگویند چه کسانی در ارائه این خدمت فعالیت کرده‌اند.- مهدی فاطمیان، مدیرعامل زیبال
فاطمیان در ادامه نیز توضیح داد: «حوزه بانکی در کشور ما بسیار رگوله‌شده است و امکان نوآوری و خلاقیت بسیار محدود است. همین که یک سرویس از سمت بانک به مجموعه‌های فین‌تکی داده شود بانک مرکزی چالش ایجاد می‌کند. نیاز داریم که فضای بانک مرکزی ما نرم‌تر و منعطف‌تر شود. مواجهه ما با تکنولوژی‌های جدید عمدتا از این جنس است که وقتی کسب‌وکار بزرگ می‌شود محدودیت برایش ایجاد می‌شود. باید مفهوم سندباکس و اجازه فعالیت دادن در حوزه بانکی و مالی جدی گرفته و اجرا شود.»
