سعیدی: احیای غدیر دستاورد بزرگ امام (ره) و انقلاب اسلامی بود

گروه سیاسی خبرگزاری تسنیم- سید محمد طاهری:یکی از مسائلی که همواره در باره غدیر مطرح می‌شود رابطه بین دین و سیاست و یا به تعبیر بهتر بگوییم رابطه بین دین و نقش آن در حکومت و اداره جامعه است.

به همین سبب تصمیم گرفتیم برای بررسی این موضوع به سراغ حجت الاسلام علی سعیدی مسئول دفتر عقیدتی سیاسی فرمانده کل قوا برویم تا در گفتگو با وی به بررسی واقعه غدیر از منظر سیاسی و حاکمیتی بپردازیم.

حجت الاسلام سعیدی اولین مسئول سازمان حفاظت اطلاعات سپاه بوده و از بدو تاسیس این سازمان در سال 1363 تا اوایل دهه هفتاد مسئولیت این سازمان را بر عهده داشته است.

پس از آن مدتی به سازمان تبلیغات اسلامی می رود و دوباره در سال 80 به سپاه باز می‌گردد و در سال 84 به عنوان  نماینده ولی فقیه در سپاه منصوب می شود و تا سال 96 در این سمت باقی می ماند و نهایتا اسفندماه سال 96 با حکم حضرت آیت الله خامنه‌ای، مسئول دفتر عقیدتی سیاسی فرمانده کل قوا می شود.

آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفتگوی حجت الاسلام سعیدی با خبرگزاری تسنیم است:

تسنیم: نقش غدیر به عنوان یک طرح الهی در ایجاد رهبری حاکمیت دینی در امت اسلامی را چطور ارزیابی می کنید.

من فکر می‌کنم مهم‌ترین تدبیری که ذات ربوبی مد نظر قرار گرفته است اداره انسان توسط انسان‌های کامل است که در درجه اول انبیا هستند که سرآمد آن‌ها پیامبر خاتم حضرت محمد(ص) است.  پیامبر توانست با عنایات ذات ربوبی نظام سازی کند و یک حکومتی را شکل بدهد.

پیامبر در مکه فردسازی داشت در مدینه ملت سازی و دولت سازی را داشت. تربیت انسان‌ها، کادرسازی برای تشکیل حکومتبود  بعد مجموعه را به سمت مکه حرکت دادند و نظام‌سازی کردند.

این نظام بر اساس آیات قرآن هویت جهانی دارد «هُوَ الَّذی أَرسَلَ رَسولَهُ بِالهُدى وَدینِ الحَقِّ لِیُظهِرَهُ عَلَى الدّینِ کُلِّهِ وَلَو کَرِهَ المُشرِکونَ» آیات زیادی در قرآن است که نوید جهانی بودن اسلام را می‌دهد.

در خطبه غدیر هم این پیش‌بینی‌ها و پیشگویی‌ها را می‌بینیم. آنچه در اینجا بسیار اهمیت دارد این است که استمرار و تداوم این نظام چگونه خواهد بود؟ اگر بخواهم فلسفه غدیر را در چند جمله بیان کنم یکی عنایت ذات ربوبی به مصالح بشر است همان عنایتی که خداوند منان برای مصالح مردم در عصر نبوت داشتند همان مصالح به طریق اولی در عصر امامت هم وجود دارد.

با رحلت پیامبر باید سرنوشت این مردم تعیین می‌شد لذا خداوند منان در سه آیه که البته معمولاً دو آیه را در مورد غدیر ذکر می‌کنند ولی سه آیه در مورد غدیر است آیه اول آیه ابلاغ است «یا أَیُّهَا الرَّسولُ بَلِّغ ما أُنزِلَ إِلَیکَ مِن رَبِّکَ» که بسیاری از مفسرین و محدثین معتبر نقل کردند که این آیه در شأن امیر مومنان و در غدیرخم نازل شده است.

آیه دوم «الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ» که باز هم محدثین اهل سنت و شیعه و هم مفسرین نقل کردند که این در شأن امیرالمومنین نازل شده است، البته اهل سنت وقتی نقل کردند به معنای پذیرش نبود، نقل کردند ولی تعبیراتی کردند که غیر منطقی به ذهن می‌رسد.

آیه سوم آیه اول سوره معارج است «سَأَلَ سَائِلٌ بِعَذَابٍ وَاقِعٍ» که نعمان بن حارث به پیامبر گفت که شما گفتیدبه مکه بروید حج انجام دهید، زکات بدهید، نماز بخوانید، روزه بگیرید اینها را انجام دادیم ولی این چه کاری بود که شما یک جوانی را به عنوان خلیفه و جانشین برای ما قرار دادید آیا این از ناحیه خودتان است یا از سوی پروردگار است؟ جالب است پیامبر فرمود: «قسم به خدایی که معبودی جز او نیست این از ناحیه خداوند متعال است». این فرد رویش را برگرداند و گفت «اللَّهُمَّ إِن کَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِندِکَ» خدایا اگر این حق است و از ناحیه تو است «فَأَمْطِرْ عَلَیْنَا حِجَارَةً مّنَ السَّمَآءِ» یک سنگی از آسمان به سمت من ببارد که اتفاقاً سنگ آمد و این کشته شد؛ آیه سومی که در مورد غدیر آمده این آیه است.

 این نکته اول بود یعنی نگاه ذات ربوبی به مصالح مردم؛ مصالح مردم ایجاب می‌کرد که رهبری در تراز پیامبر بعد از او ایفای نقش کند تراز پیامبر چیست؟ پیامبر دو خصوصیت مهم داشت یکی عصمت بود یکی علم غیب و وحی که ما در مورد ائمه قائل به وحی نیستیم.

ولی در تراز پیامبر بودن این است که حتماً دو شرط داشته باشد یکی عصمت یکی هم علم غیب و اگر این نباشد نمی‌توان این مسیر را ادامه داد, لذا ذات ربویی برای تضمین مصالح مردم امیر مومنان را که دارای این خصوصیات بود انتخاب کرد و به پیامبر فرمود «یا أَیُّهَا الرَّسولُ بَلِّغ ما أُنزِلَ إِلَیکَ مِن رَبِّکَ وَإِن لَم تَفعَل فَما بَلَّغتَ رِسالَتَهُ» اگر این ماموریت انجام ندهید رسالت خدا را انجام ندادید.

دومین فلسفه غدیر پیوستگی بین عصر امامت و نبوت است.  عصر امامت از عصر نبوت نمی‌تواند جدا باشد اگر خالقیت خدا استمرار دارد که دارد، ربوبیت خدا هم استمرار دارد، وقتی می‌گوییم ربوبیت یعنی شارعیت، نظام قانون گذاری و نظام رهبری این دو در واقع دو رکن توحید ربوبی است.

 اگر خداوند منان یک لحظه اراده اش را بردارد همه نظام خلقت از هم می‌پاشد، شارعیت خدا هم استمرار دارد این که عزیزان و برادرانمان در اهل سنت معتقدند ما شارعیت را تا پیامبر قبول داریم بعد از پیامبر چنین چیزی را ما قبول نداریم این با توحید ربوبی سازگاری ندارد.

یعنی خداوند دو نرم‌افزار دارد یک نرم‌افزار برای خلقت عالم که به آن ولایت و ربوبیت تکوینی می‌گوییم و یک نرم‌افزار برای اداره انسان طراحی کرده و آن مدیریت مطلوب بر قانون کامل است که قانون کامل قرآن و رهبری مطلوب پیامبر و ائمه معصومین است.

مهمترین فلسفه غدیر تبیین نقش مردم در حاکمیت

سومین فلسفه غدیر تثبیت نقش مردم در حاکمیت است. مردم به عنوان علت محدثه و علت مبقیه مطرح هستند یعنی این حاکمیت دینی در حدوث به مردم وابسته است در بقا هم به مردم وابسته است.

متاسفانه اینکه بعضی جاها به عنوان یک شبهه مطرح می‌کنند که بعضی از علما جمهوریت را قبول ندارند و اسلامیت را فقط قبول دارند این برداشت اشتباهی است در دانشگاه دفاع ملی  دانشجو از من سوال کرد که چرا فلان آقا، اسم هم برد، که می گوید همه چیز دست خداست اگر قانونگذار خداست اگر که انتخاب رهبر با خداست مردم چه کاره هستند؟ من روی تابلو نوشتم حق حاکمیت و قدرت حاکمیت؛ گفتم به نظر شما می‌شود اینها را از هم تفکیک کرد یا خیر، بنده عرض می‌کنم حق حاکمیت با خداست قدرت حاکمیت با مردم است. مردم اگر ایفای نقش نکنند حکومت شکل نمی‌گیرد.

.

حضرت نوح 950 سال دعوت کردند ولی چون مردم همراهی نکردند حکومت شکل نگرفت. در بنی اسرائیل مردم در حدوث همراهی کردند اما در بقا همراهی نکردند حکومت ساقط شد یعنی پیروزی استقرار پیدا نکرد؛ حکومت پیامبر پیروز شد استقرار پیدا کرد ولی در استکمال با مشکل مواجه شد یعنی در انتقال رهبری به رهبری بعدی با مشکل مواجه شد.

امتیاز انقلاب اسلامی ایران نسبت به انقلاب‌های گذشته این است که هم بسترسازی در آن انجام گرفت هم پیروزی انجام گرفت هم استقرار انجام گرفت هم استکمال یعنی انتقال رهبری از امام به حضرت امام خامنه‌ای به شکل بسیار مناسبی انجام گرفت که به حمدالله مجلس خبرگان وظیفه اش را انجام داد هم مردم همراهی کردند و این یک برگ برنده برای مردم ما نسبت به ملت‌های گذشته ای که واقعاً ایفای نقش خوبی نکردند، است.

تسنیم : از صحبت‌های شما می‌شود این برداشت راکه کرد حتما باید امت اسلامی  وحدت در بینشان در حد مطلوبی وجود داشته باشد تا بتوانند در حاکمیت دینی نقششان را به درستی ایفا کنند.

دقیقاً همین را می خواستم در سوال بعدی که مطرح کردید به آن برسم و جواب بدهم. معمولاً عواملی را برای انسجام ملت‌ها ذکر می‌کنند زبان، نژاد، مرز جغرافیایی است  ولی هر کدام از اینها خودش ممکن است عامل اختلاف باشد ولی تنها عاملی که فراتر از این عوامل است و این عوامل را پوشش می‌دهد آن اعتصام به حبل الله است یعنی در واقع اعتقاد به ولایت که در واقع ارتباط مردم با ذات ربوبی از طریق نبوت و امامت و ولایت فقیه است.

این در واقع وَاعتَصِموا بِحَبلِ اللَّهِ جَمیعًا این همان مسئله تمسک به ولایت است که در حدیث ثقلین آمده می‌فرماید که «إِنِّی تَارِکٌ فِیکُمُ الثَّقَلَیْنِ کِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِی أَهْلَ بَیْتِی ما إِنْ تَمَسَّکْتُمْ بهما لَنْ تَضلُّوا أبَداً» یعنی ما اگر یک نظام را به یک مثلثی تشبیه کنیم یک ضلع آن رهبری الهی و یک ضلع آن قرآن و شریعت است مردم قاعده این مثلث هستند اگر مردم قاعده این مثلث نشوند اصلاً حکومت شکل نمی‌گیرد.این قاعده هم در حدوث نقش دارد هم در بقا نقش دارد؛ لذا واقعاً همواره در طول تاریخ اعتصام به حبل الهی عامل وحدت بوده است.

تسنیم: عامل انحراف امت اسلامی بعد از شهادت پیامبر چه بود؟

متاسفانه به هشدارهای پیامبر توجه نشد، به نظرم عوامل متعددی در این انحراف وجود دارد که دوعامل آن خیلی تعیین کننده است یکی قدرت طلبی‌ها که متاسفانه در هر دوره‌ و هر نظامی این عوامل هستند؛ قدرت طلبانی که همواره پذیرای قدرت الهی نیستند و در برابر انبیای الهی قد علم کرده و می‌کنند و حکومت الهی و دینی برنمی‌تابند.

در قضایای بعد از رحلت پیامبر هم همین قدرت طلبی ها باعث شد که مسیر اسلام عوض شد و خیانتی توسط برخی از خواص انجام گرفت, مردم هم به این حادثه توجه نکردند بعد حدود 6 قرن حکومت دینی در اختیار فاسدترین افراد یعنی  بنی امیه و بنی عباس قرار گرفت.

عامل دوم دوم بی بصیرتی و عدم توجه به تکلیف بود. خیلی از افراد فهم سیاسی درستی ندارند و نمی‌فهمند چه اتفاق می‌افتد و تسلیم باطل می‌شوند و متاسفانه ما در تاریخ اسلام هم با این مشکل همواره مواجه بودیم.

خوارج نهروان یکی از این پدیده‌های شومی بود که به علت عدم درک درست از اسلام یا عدم درک درست از ولایت امیر مومنان و بهترین انسان را با عمروعاص و معاویه مقایسه کردند، این واقعا اوج بی‌بصیرتیست؛ لذا حالا عوامل دیگری وجود دارد مثل حرام خواری که حضرت امام حسین(ع) در روز عاشورا می‌فرماید که «می‌دانید چرا به حرف من گوش نمی دهید ملعت بطونکم من الحرام شکمتان از حرام پر شده است» بالاخره مال حرام در انحراف انسان و ذهن وافکار انسان تاثیر دارد در هر حال من معتقدم مردم مسئولیتشان نسبت به عوامل خواص خیلی بیشتر بود مردم اگر همراهی می‌کردند این اتفاقات نمی‌افتاد.

امام باقر علیه السلام بیانی دارد از ایشان سوال می‌کنند که چرا این حوادث بعد از پیامبر اتفاق افتاد و اشاره می‌کند به ضربه‌ای که فاطمه زهرا علیهما السلام بین در و دیوار واردشد. امام می‌فرماید:« اگر حمزه و جعفر بودند این اتفاق نمی‌افتاد» یعنی دو نفر می‌توانند جلوی حادثه‌ای را بگیرند حالا سلمان و مقداد و ... هم بودند ولی جایگاه حمزه و جعفر را نداشتند که بتوانند ایفای نقش کنند.

.

می خواهم بگویم وقتی دو نفر بودنشان می تواند جلوی یک حادثه تلخ را بگیرد، اگر 100 نفر 1000 نفر 10 هزار نفر شد چقدر می‌تواند جلوگیری کند. مثلاً حادثه 9 دی در ایران توانست یک فتنه بزرگی را خنثی کند یعنی حضور مردم در صحنه در خیابان و تظاهرات توانست یک فتنه بزرگی را خنثی کند که تحلیلگران می گویند اصلاً  9 دی مثل آبی که روی آتش بریزند و خاموش شود.

احیای غدیر بزرگترین دستاورد انقلاب اسلامی

تسنیم: این از اثرات مثبتی است که مردم و حاکمیت در جمهوری اسلامی نسبت به غدیر دارند.

دقیقاً همین است؛ اگر ما بخواهیم در یک کلمه بگوییم بزرگترین اقدام امام خمینی(ره) و انقلاب اسلامی چه چیزی بوده است می‌توانم بگویم احیای غدیر و احیای فلسفه غدیر بوده است. چون 15 قرن تلاش کردند قرآن و اهل بیت را از صحنه سیاسی کنار بزنند و حذف کنند ولی این 15 قرن بر اسلام چه گذشت و با واقعاً در این 300 سال اخیر که از انقلاب کبیره فرانسه تا انقلاب اکتبر شوروی تا جنگ جهانی اول و جنگ جهانی دوم، اسلام نقش زیادی در این حوادث نداشت و غایب بود. دو قطب سوسیالیسم و کاپیتالیسم در دنیا حاکم بود اصلاً اسمی از اسلام در اینجا نبود.

تسنیم: برخی معتقدند که غدیر اتفاق عرفانی و اخلاقی است و ربطی به حاکمیت و سیاست ندارد می شود گفت یک واقعه سیاسی و حاکمیتی است؟

اصلاً اگر به محتوای غدیر توجه کنید خود محتوای غدیر بیان کننده این جایگاه است و در این محتوای غدیر 110 بار از امیرالمومنین(ع) سخن به میان آمده است. یعنی 40 بار اسم علی(ع) را نام می برد، 5 بار توصیف می‌کند و 10 بار اشاره به ولایت امیرالمومنین(ع) می‌کند و آن وقت پیامبر(ص) جمعیت 120 هزار نفری اینها را نگه داشت و در گرمای حجاز مستقر کرد که بگوید  علی را دوست داشته باشید؟این شأن نگاه به یک رهبر جهانی است، این نوع نگاه کردن به پیامبر به نظرم این عدم توجه به جایگاه پیامبر است.

جالب است پیامبر(ص) در خطبه غدیر 22 بار از امام زمان(عج) صحبت می‌کند، امام زمانی که بیش از 200 سال آینده به دنیا می آید؛ 22 بار  پیامبر(ص) راجع به امام زمان(عج) در خطبه غدیر سخن به میان می‌آورد 18 بار شرایط را می‌گوید که اوست که کاخ ستمگران را ویران می‌کند، اوست که گردن ظالمان را می‌شکند، چهار بار با کلمه «مهدی» نام می‌برد آن وقت یک رهبر با همه عظمتش آینده را پیشگویی می‌کند چشم انداز سیاسی آینده جهان اسلام را بیان می‌کند بعد ما بگوییم پیامبر مردم را جمع کرد که بگوید علی را دوست داشته باشید؟ این اصلاً با کدام منطق سازگاری دارد.

بدون حکومت امکان اجرای دین در جامعه و جود ندارد

 اصلا فلسفه بعثت برای تشکیل حکومت است بدون حکومت امکان تحقق دین در جامعه وجود ندارد. بدون قدرت نمی‌شود فساد را نابود کرد، بدون قدرت نمی‌شود موانع را برطرف کرد با وجود ابوسفیان و ابوجهل و ابو لهب در مکه که نمی‌شود اصلاحات انجام داد.

اصلاً لحن آیات قرآن لحن سیاق حکومتی دارد می گوید «وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ» یعنی  پیامبر(ص) باید نظام آموزش و پرورش تشکیل می‌داد باید نظام قضایی شکل می‌داد در حکومت ابوسفیان که نمی‌شود پیامبر(ص) در گوشه‌ای بنشیند قضاوت دینی را عمل کند.

بعد از او هم این حکومت نیاز به حاکم دارد و خداوند برای بعد از پیامبر هم پیش بینی کرده است. پیامبر(ص) در خطبه غدیر اسم 12 امام را هم بیان کرده و این معنایش این است که چشم انداز آینده را بیان می‌کند و جالب است این روایت هم عرض کنم  محمود بن لبید می‌گوید:« من زیارت حضرت حمزه رفته بودم دیدم حضرت صدیقه اطهر (س) مشغول زیارتند اشاره کردم سوال دارم. ایشان به من توجه کردند و فرمودند بگو گفتم آیا دلیلی بر امامت و زعامت امیر مومنان علی علیه السلام دارید؟ فرمود که شما غدیر خم را فراموش کردید؟ که پیامبر(ص)فرمود علی(ع) بهترین انسانی است که من جانشین خودم قرار می دهم بعد سوال کرد که خانم چرا حضرت برای دستیابی به قدرت قیام نکردند؟ حضرت از پیامبر(ص) نقل کردند که پیامبر(ص) فرمود مثل الامام مثل الکعبه ولا تعطیل داستان امام داستان کعبه است مردم باید به دور امام بگردند نه امام به دور مکه، فرق است بین پیامبر و امام.

پیامبر شبیه به طببه است؛ مردم پیامبر را نمی‌شناسند لذا پیامبر باید خودش را به مردم معرفی کند اما وقتی پیامبر(ص) 23 سال زحمت کشید خودش را معرفی کرد و حکومت تشکیل داد و حکومت را استقرار بخشید، وقتی امام را هم معرفی کرده دیگر نیاز نیست که امام خودشان را معرفی کنند.

.

تسنیم: قاعده امامت و ولایت که در حکومت اسلامی مطرح می شود چه شاخصه هایی است و براساس چه شاخص هایی باید این بیان شود؟

سوالات فنی و خوبیست؛ در مورد انبیاء و به خصوص پیامبر اعظم(ص) غیر از شرایط مدیریتی یعنی تدبیر آداب حکومت داری و قدرت مدیریت و قدرت اداره، دو شرط اساسی باید لحاظ می‌شد یکی عصمت یکی هم علم غیب که پیامبر استفاده از قدرت وحی را هم داشتند.

در تداوم امامت هم این شرط را ما قائل هستیم یعنی در ائمه معصومین هم عصمت هست و هم علم غیب و انتصابی بودن امام و پیامبر هم به خاطر همین است که  ولی  باید معصوم باشد.

عصمت نشان ظاهری ندارد بلکه ملکه درونی است  امام سجاد(ع) روایتی دارد می‌فرماید:« الامام منا لا یکون الا معصوما، امام از ما نیست مگر دارای عصمت است» و« لیثة الاسمة فی ظاهر الخلقه فتعرف» عصمت نشان ظاهری ندارد که از طریق صندوق رای بشود انتخاب کرد و« لذالک لا یکون الا منصوصا» با نصب با انتخاب خداوند قابل انجام است اما در مورد زمان غیبت دو شرط مشابه آن وجود دارد در زمان غیبت عصمت و علم غیب نیست ولی عدالت واقعی و اجتهاد وجود دارد اجتهاد هم یعنی اشراف بر منابع وحیانی.

ولی فیقه باید ظرفیت استنباط احکام اللهی را از قرآن و روایات داشته باشد این را اجتهاد می‌گویند. یکی هم عدالت واقعی یعنی عدالت واقعی جایگزین عصمت است و اجتهاد جایگزین علم غیب است این دو  شرط حتما باید  در ولی فقیه باشدالبته شروط دیگری مانند تدبیر و مدیریت و مسائل دیگری نیز باید وجود داشته باشد اما این دو شرط برای ولی فقیه حتمی است.

می خواهم نتیجه بگیرم پیوستگی بین چهار دوره وجود دارد بین اصل نبوت و امامت، امامت با ولایت فقیه و ولایت فقیه با اصل ظهور که 4 مقطع داریم مقطع نبوت، بعثت که احیا و آغاز جهانی سازی اسلام است، غدیر که استمرار جهانی سازی اسلام است و عاشورا احیای بعثت و غدیر بود و جمهوری اسلامی زمینه ساز ظهور است ظهور هم اصل جهانی سازی بعثت و غدیر است.

لذا ما در این مقطع واسطه هستیم بین عصر امامت و عصر ظهور و شاید می‌توان گفت در تاریخ حساس ترین و ظریف ترین و مهمترین مقطع تاریخ بعد از بعثت و غدیر امروزِ جمهوری اسلامی است که زمینه ساز ظهور است و هیچ حکومتی، هیچ روحانیتی و هیچ مردمی و هیچ ساختار و سازمانی مثل ایران زمینه ساز ظهور نمی‌تواندباشد.

رهبر انقلاب با همه وجود از میراث انبیاء و ائمه حفاظت کرده‌اند

غیر از این یعنی هیچ کشوری خصوصیات ما را ندارد که دارای یک رهبری در تراز بالا باشد؛ ما بالاترین ویژگی‌‌ها را در امام(ره) و رهبری معظم انقلاب مشاهده می‌کنیم و ایشان تالی تلو معصومند.

 خداوند اراده کرده این مردم زمینه ساز ظهور و تحقق بخش غدیر باشند و من اشاره کردم حضرت امام(ره) مهمترین دستاوردشان مسئله احیای غدیر است، یعنی برگرداندن قرآن و اهل بیت در هرم قدرت و حکومت. دشمنان 15 قرن تلاش کردند که این اتفاق نیفتد ولی حضرت روح الله این موهبت الهی را پیاده کرد و رهبر معظم انقلاب طی این 36-37 سال توانستند با همه وجود از میراث امام(ره) و میراث انبیاء و امامان معصوم را پاسداری کنند و آن را محکم حفظ کنند و امیدواریم که انشاالله این لیاقت را همه داشته باشیم که این پرچم را به صاحب اصلی اش امام زمان برسانیم.

انتهای پیام/