هشدار فرهنگی/ وقتی «س‌چ» جای «سلام چطوری» را می‌گیرد
به گزارش خبرگزاری تسنیم از رشت، اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، به‌عنوان متولی اصلی پاسداشت زبان فارسی، با همکاری نویسندگان، ناشران، رسانه‌ها و هنرمندان، در تلاش است تا با برنامه‌ریزی و اقدامات مؤثر، از زبان فارسی به‌عنوان میراث فرهنگی و هویت ملی کشور حفاظت کند.
در این راستا مراسم پاشداشت زبان محلی و فارسی توسط موسسه فرهنگی باران آوای دامون در تالار مرکزی رشت برگزار شد، این اداره با تأکید بر اهمیت نقش خانواده‌ها و جامعه در حفظ و تقویت زبان مادری، خواستار مشارکت همگانی برای جلوگیری از فراموشی و تضعیف این زبان ارزشمند شده است.
*حفظ زبان فارسی؛ وظیفه‌ای بنیادین برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
قاسم مصفا معاون امور فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان در حاشیه این مراسم در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با اشاره به اینکه حفظ زبان فارسی و زبان‌های مادری جزو وظایف ذاتی و بنیادین وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است، اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین بخش‌های این مسئولیت، حمایت از نویسندگان، ناشران، هنرمندان و رسانه‌هایی است که در مسیر ترویج و تقویت زبان فارسی فعالیت می‌کنند.
به گفته وی، طی سال‌های اخیر نویسندگان برجسته‌ای با آثار فاخر در این حوزه فعالیت کرده‌اند و ناشرانی نیز با جدیت از این جریان فرهنگی حمایت کرده‌اند؛ همچنین برخی مجموعه‌ها با نگاه نو، در راستای ترویج زبان و فرهنگ ایرانی، تحولات ارزشمندی رقم زده‌اند.
معاون امور فرهنگی و رسانه ای اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی گیلان با اشاره به اجرای برنامه‌های متنوع گفت: بخشی از این فعالیت‌ها به معرفی مشاهیر و اسطوره‌های فرهنگی اختصاص دارد و تلاش می‌شود آثار هنری و ادبی متناسب با این هدف تولید و ارائه شود.
وی با تأکید بر اینکه اگر همت همگانی برای حفظ زبان در سطح خانواده‌ها، مدارس و جامعه شکل نگیرد، بیم فراموشی هویت زبانی وجود دارد، افزود: باید همه ما، از خانواده‌ها گرفته تا دستگاه‌های اجرایی، با مسئولیت‌پذیری وارد میدان شویم تا این سرمایه فرهنگی گرانبها به نسل‌های آینده منتقل شود.
*زبان مادری؛ هویت فرهنگی ملت‌ها و میراث تمدنی که نیازمند حفاظت است
فیروزی فاضلی، استاد ادبیات فارسی، در همایش پاسداشت زبان مادری با اشاره به اهمیت و جایگاه زبان‌های بومی در فرهنگ ملی اظهار کرد: زبان مادری نه‌فقط ابزار ارتباط، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و میراث تمدنی ملت‌هاست و باید با نگاهی علمی و فرهنگی مورد حمایت و حفاظت قرار گیرد.
وی با بیان اینکه زبان‌های بومی، همچون پازل فرهنگی، هرکدام بخشی از هویت ملی ما را تشکیل می‌دهند و حذف هر جزء از آن، به معنای ناقص شدن این پازل است، افزود: بنابراین نگاه به زبان‌های مادری نباید از منظر فرودستی نسبت به زبان رسمی باشد، بلکه باید جایگاه مستقل و محترم آن‌ها در جغرافیای فرهنگی کشور حفظ شود.
این استاد دانشگاه با اشاره به اهمیت ثبت و مکتوب‌سازی زبان‌ها گفت: زمانی که زبان مکتوب می‌شود، ثبات و ماندگاری بیشتری پیدا می‌کند و خطر انقراض آن کاهش می‌یابد؛ بنابراین برنامه‌ریزی برای حفظ و گسترش زبان‌های بومی باید با حمایت از تولیدات مکتوب و هنری در این زبان‌ها همراه باشد.
*آسیب‌های زبانی و کم‌کوشی در نسل جدید
سعید تقدیری، استاد ادبیات فارسی نیز با اشاره به آسیب‌های وارد شده به زبان فارسی در سال‌های اخیر، پدیده‌ای به نام «کم‌کوشی» را مطرح کرد که به معنای ناقص بیان‌کردن واژگان است.
وی تأکید کرد که این رفتار زبانی، به‌ویژه در میان نسل دهه نودی‌ها، به افراط رسیده و حتی در گفتار و نوشتار روزمره، واژگان ساده‌ای مانند «سلام چطوری؟» به شکل مخفف و آسیب‌زای «س‌چ» یا «تو» نوشته می‌شوند. این روند تهدیدی جدی برای ساختار زبان فارسی به شمار می‌رود.
استاد ادبیات فارسی به ورود واژگان بیگانه از زبان‌های عربی، ترکی، مغولی، فرانسوی و انگلیسی به فارسی اشاره کرد و گفت که برخی از این واژه‌ها، مانند «بشقاب»، «دوقلو»، «قابلمه» و «قاشق»، به‌قدری در فرهنگ ایرانی جا افتاده‌اند که امروزه فارسی تلقی می‌شوند. او همچنین از اصناف خواست تا در منوهای غذایی و پوشاک از واژه‌های اصیل فارسی استفاده کنند و تأکید کرد که کتاب‌خوانی و مطالعه اسناد قدیمی می‌تواند به احیای این واژگان کمک کند.
تقدیری با تأکید بر اهمیت مکتب آشپزی ایرانی، بیان کرد که ایران یکی از سه مکتب اصلی آشپزی در جهان است، اما تحقیقات کافی در این زمینه انجام نشده است.
وی همچنین به واژه «سزارین» اشاره کرد و افزود که معادل بومی این واژه در شاهنامه وجود دارد و فردوسی با روایت تولد رستم از رودابه، به‌نوعی عمل جراحی مشابه سزارین را توصیف کرده است. تقدیری تصریح کرد که فرهنگ ایرانی از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار است و می‌توان با فرهنگ‌سازی، زبان و خط فارسی را از آسیب‌های نوین حفظ کرد.
در این مراسم، از جمعی از هنرمندان، نویسندگان، اهالی رسانه و همچنین فعالان صنفی و کسب‌وکارهایی که با انتخاب نام‌های فارسی یا بومی برای برند و فعالیت خود به پاسداشت زبان فارسی و زبان‌های محلی کمک کرده بودند، تجلیل شد.
هوشمند مدیر سایت دیارمیرزا، با اشاره به ضرورت پاسداشت واژگان بومی گفت: دیارمیرزا، فقط یک نام رسانه‌ای نیست، بلکه یک نشانه فرهنگی است. ما این اسم را با هدف زنده نگه داشتن نام میرزا کوچک‌خان و هویت دیار گیلان انتخاب کردیم. رسانه باید زبان مردم باشد؛ اگر از ریشه‌های زبانی‌مان جدا شویم، از هویت‌مان فاصله گرفته‌ایم.
مدیر انتشارات رافا نیز در حاشیه این مراسم گفت: ما در انتخاب نام «رافا» که برگرفته از یک واژه فارسی اصیل است، به دنبال سادگی، اصالت و آشنایی ذهنی مخاطب ایرانی بودیم. زبان فارسی ستون فقرات فرهنگی ماست؛ اگر در نام‌گذاری کتاب‌فروشی یا انتشارات، سراغ نام‌های غربی برویم، ناخودآگاه خودمان را از فرهنگ‌مان جدا کرده‌ایم.
مدیر برند پوشاک جاقالان، که نام آن برگرفته از گویش محلی گیلکی است، نیز اظهار کرد: جاقالان، در زبان گیلکی به معنی نوعی پالتوی بلند است. ما این اسم را انتخاب کردیم تا نشان دهیم زبان گیلکی زنده است، پویاست و قابلیت تجاری شدن دارد. زبان فقط وسیله ارتباطی نیست، بخش مهمی از زیبایی‌شناسی ماست؛ حتی در صنعت مد و پوشاک.
این فعالان فرهنگی و اقتصادی تأکید کردند که استفاده آگاهانه از نام‌های بومی و فارسی، اقدامی عملی در مسیر پاسداشت زبان مادری است و باید در میان سایر صنوف نیز گسترش یابد تا زبان‌ها و گویش‌های ایرانی از خطر فراموشی در امان بمانند.
انتهای پیام/
