حمله مگس مدیترانه به باغات گلستان/ کشاورزان میوه‌چینی کنند

به گزارش خبرگزاری تسنیم از گرگان، در دل سرزمین‌های حاصلخیز گلستان، جایی که هزاران باغدار به امید باروری درختان و لبخند زمین به آسمان چشم دوخته‌اند، فصلی نگران‌کننده آغاز شده است؛ فصلی که نه با طوفان و خشکسالی، بلکه با تهاجم خاموش و خزنده آفتی آغاز می‌شود که اگرچه کوچک است، اما دامنه تخریبش می‌تواند فاجعه‌ای در ابعاد ملی رقم بزند. مگس میوه مدیترانه‌ای، این میهمان ناخوانده و مهاجم، امروز دیگر فقط یک نام علمی در گزارش‌های هشداردهنده نیست، بلکه به کابوسی عینی برای کشاورزان استان تبدیل شده که شاهد فروپاشی تدریجی امید خود به برداشت محصول‌اند.

این آفت مهاجم، به‌سرعت در باغات گلستان ریشه دوانده و اکنون در گستره‌ای هزاران هکتاری در حال وارد آوردن خساراتی است که نه‌تنها معیشت صدها خانوار باغدار را تهدید می‌کند، بلکه زنجیره تأمین میوه، بازارهای داخلی، صادرات محصولات باغی و امنیت غذایی را نیز با اختلال مواجه خواهد کرد. درحالی‌که بخش کشاورزی سهم مهمی در اقتصاد گلستان و اشتغال روستایی ایفا می‌کند، این آفت می‌تواند به مثابه دومینوی بحران، تبعات اجتماعی گسترده‌تری نیز در پی داشته باشد.

از سوی دیگر، آنچه بر نگرانی‌ها می‌افزاید، نبود انسجام در مدیریت بحران، کندی واکنش‌های میدانی و تأخیر در اعمال سیاست‌های کنترلی مؤثر از سوی دستگاه‌های ذی‌ربط است؛ گویی بار دیگر با پدیده‌ای روبه‌رو هستیم که زودتر از عزم مدیران، به جان زمین افتاده و اکنون به مقابله‌ای فوری، علمی و همه‌جانبه نیاز دارد.

امروز، گلستان در آزمونی سخت قرار گرفته است؛ آزمونی که در آن، نه تنها کشاورزان، بلکه مدیران، پژوهشگران، رسانه‌ها و نهادهای مردمی نیز باید نقش‌آفرین باشند. زیرا مگس میوه، تنها محصول را نمی‌خورد، بلکه آینده کشاورزی استان را نشانه رفته است.

سرپرست مدیریت حفظ نباتات جهاد کشاورزی استان، در تازه‌ترین بازدید میدانی خود از باغات غرب گلستان، با تأکید بر سرعت رشد جمعیت این آفت و حساسیت بالای فصل برداشت، از باغداران خواسته است تا در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به جمع‌آوری میوه‌های رسیده و میوه‌های ریخته‌شده در کف باغ‌ها اقدام کرده و از تله‌های ردیابی و هشدار استفاده کنند.

ملک‌شاهکوهی با اشاره به برداشت بیش از 500 هکتار از باغات سیاه ریشه و احتمال باقی ماندن میوه‌ها در باغات، گفته باغداران باید نسبت به برداشت سریع میوه‌ها، رعایت بهداشت باغ، جمع‌آوری میوه‌های ریخته شده و نصب تله‌های ردیابی و پیش‌آگاهی اقدام کنند تا از زمان دقیق ظهور و افزایش جمعیت این آفت مطلع شوند.

وی افزود: کلینیک‌های گیاه‌پزشکی و کارشناسان حفظ نباتات در مراکز جهاد کشاورزی و مدیریت شهرستان‌ها آماده ارائه مشاوره به باغداران در خصوص مدیریت این آفت هستند.

مگس میوه مدیترانه‌ای یکی از آفات خطرناک برای محصولات باغی است که می‌تواند خسارت قابل توجهی به باغات وارد کند. رعایت نکات بهداشتی و استفاده از روش‌های مناسب کنترل، می‌تواند از شیوع این آفت و کاهش خسارات ناشی از آن جلوگیری کند.

نگرانی‌ها از آنجا آغاز می‌شود که مگس میوه مدیترانه‌ای برخلاف بسیاری از آفات بومی، از تنوع میزبان بالایی برخوردار است و می‌تواند بیش از 300 نوع میوه را آلوده کند. این آفت مهاجم، پیش‌تر در کشورهای مدیترانه‌ای به دلیل شرایط آب و هوایی معتدل رشد کرده بود اما حالا اقلیم گلستان، با تابستان‌های گرم و زمستان‌های ملایم، به بستر تازه‌ای برای رشد این حشره زیان‌آور تبدیل شده است.

واقعیت این است که مدیریت آفات تنها با سم‌پاشی حاصل نمی‌شود؛ آنچه امروز گلستان به آن نیاز دارد، یک عزم همگانی است برای اجرای دقیق دستورالعمل‌های بهداشتی، تجهیز باغات به سیستم‌های پیش‌آگاهی و البته تعامل بی‌وقفه بین باغداران و نهادهای اجرایی.

نکته قابل تأمل‌تر اینکه در بسیاری از موارد، باغداران به دلیل کم‌اطلاعی، مشکلات اقتصادی یا دسترسی نداشتن به ابزارهای فنی لازم یا دیر اقدام می‌کنند یا اصول صحیح مدیریت آفات را رعایت نمی‌کنند. همین سهل‌انگاری‌های جزئی، در نهایت منجر به افزایش ناگهانی جمعیت آفت و ورود آن به مراحل طغیانی می‌شود؛ مراحلی که دیگر مدیریت آن هزینه‌بر، پیچیده و در مواردی ناممکن خواهد بود.

از سوی دیگر، پاره‌ای از مشکلات ساختاری هم وجود دارد. زیرساخت ناکافی برای امحای اصولی میوه‌های آلوده، نبود سیستم هماهنگ برای پایش گسترده و همچنین ضعف در اطلاع‌رسانی هدفمند و ساده برای باغداران، حلقه‌هایی از زنجیره‌ای هستند که به نفع آفت و به ضرر تولیدکننده عمل می‌کنند.

آنچه امروز در گلستان می‌گذرد، هشدار یک بحران است؛ بحرانی که اگر با همان سرعتی که آفت رشد می‌کند، تدبیر نشود، خسارت اقتصادی آن به بخش باغبانی استان سرسام‌آور خواهد بود. شاید بتوان سالی را با افت محصول سپری کرد اما تداوم این وضعیت، اکوسیستم تولید را فلج و انگیزه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی را تضعیف خواهد کرد. حالا زمان آن است که جدی‌تر از همیشه به مدیریت تلفیقی بیندیشیم؛ یعنی ترکیب آموزش، پایش، مبارزه بیولوژیک، ابزارهای پیش‌آگاهی و در صورت لزوم، مداخلات شیمیایی هدفمند.

گلستان با داشتن هزاران خانوار باغدار و سطح بالایی از محصولات باغی استراتژیک، نمی‌تواند در برابر تهدیداتی از این جنس بی‌تفاوت باشد. ما تنها در صورتی می‌توانیم جلوی این زنجیره خطر را بگیریم که هر باغدار، هر کارشناس، هر دستگاه دولتی و حتی شهروندان عادی، مسئولیت خود را در این چرخه به‌درستی بشناسند. مبارزه با آفت، یک امر تخصصی بوده اما پیشگیری از آن یک مسئولیت همگانی است.