خشونت در محیط درمانی باعث افت کیفیت خدمات پرستاری می‌شود
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، عباس عبادی امروز در نخستین اجلاس مدیران پرستاری مراکز درمانی کشور، که از صبح چهارشنبه 21 خردادماه در دانشگاه علوم پزشکی مشهد آغاز شده و تا فردا ادامه دارد، با بیان اینکه واژه «خشونت» متأسفانه در ادبیات اداری رایج شده است، اظهار کرد: خشونت ممکن است به اشکال مختلف، از جمله خشونت افقی، عمودی، درون‌حرفه‌ای، بین‌حرفه‌ای و خشونت از سوی گیرندگان خدمت بروز کند. خشونت از سوی گیرندگان خدمت را می‌توان ناشی از اضطراب و استیصال آنان دانست. ما در خط مقدم مواجهه با مردم، خانواده‌ها و همکاران قرار داریم و ممکن است در این فضاهای تنش‌زا با انواع خشونت‌های کلامی، غیرکلامی، روانی و سایر اشکال آن روبه‌رو شویم.
وی ادامه داد: خشونت بین‌حرفه‌ای ممکن است به‌دلیل تعارض میان گروه‌های مختلف بیمارستانی، مانند پزشکان، کارکنان آزمایشگاه و سایر گروه‌ها رخ دهد؛ اما مسئله مهم‌تر، خشونت درون‌حرفه‌ای است. این نوع خشونت شاید آزاردهنده‌تر از سایر اشکال خشونت باشد؛ زیرا برخلاف خشونت بین‌حرفه‌ای که ممکن است لحظه‌ای و گذرا باشد، خشونت درون‌حرفه‌ای می‌تواند مزمن و تکرارشونده باشد. این خشونت ممکن است در قالب تبعیض در شیفت‌بندی، نادیده گرفتن توانایی‌ها، کوچک شماری و سلب فرصت‌ها بروز کند.
معاون پرستاری وزارت بهداشت با بیان اینکه هر نوع خشونت درون‌حرفه‌ای پیامدهایی دارد، تصریح کرد: یکی از مهم‌ترین این پیامدها، شکست حرفه‌ای پرستار از درون است. البته این مسئله تنها مختص پرستاران نیست؛ دستیاران و رزیدنت‌ها نیز با آن مواجه‌اند. اما از آنجا که پرستاران جمع بزرگی از نیروی انسانی نظام سلامت را تشکیل می‌دهند و در حال حاضر با بحران نیروی انسانی روبه‌رو هستیم، اگر انسجام حرفه‌ای و اقتدار درون‌حرفه‌ای خدشه‌دار شود، کل ساختار نظام سلامت متزلزل خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه مسئله مهاجرت، دلایل اقتصادی و معیشتی دارد، افزود: یکی دیگر از دلایل اصلی ضعف در نگه‌داشت نیروی انسانی، اختلال در انسجام و اقتدار درون‌حرفه‌ای است. خشونت چه در فضای بیمارستان، از سوی مدیران به کارکنان، و چه در محیط‌های اجتماعی، در سال‌های اخیر وجود داشته است و بخشی از آن نیز ناآگاهانه صورت می‌گیرد.
وی در ادامه، خطاب به مدیران پرستاری گفت: اگر ما به‌عنوان مدیر، با همکاران خود رفتاری خشونت‌آمیز داشته باشیم، بسیاری از آنان یا برای سازگاری سکوت می‌کنند، یا اگر هم حرفه را ترک نکنند، دچار نوعی کرختی و بی‌تفاوتی می‌شوند. این بی‌تفاوتی نیروی انسانی، یک مصیبت بزرگ است؛ مسئله‌ای که در وهله نخست به مردم آسیب می‌زند و سپس به کل حرفه پرستاری.
عبادی با تأکید بر اینکه حرفه پرستاری بر پایه شفقت بنا شده است، بیان کرد: همین شفقت مستمر، ساختاری مفهومی به نام فرسودگی شغلی را در ما ایجاد می‌کند و تأثیرات روانی آن، ریشه در همین فرسودگی دارد. خشونت درون‌حرفه‌ای می‌تواند باعث تشدید فرسودگی شغلی مزمن شود و در نتیجه، کیفیت خدمات ارائه‌شده را کاهش دهد. خشونت یعنی هرگونه رفتار آسیب‌زای کلامی، عاطفی، روانی یا حتی فیزیکی که در میان گروه‌های حرفه‌ای رخ می‌دهد.
وی با ارائه مثال‌هایی از خشونت حرفه‌ای افزود: نادیده گرفتن اقدامات، شایعه‌سازی، تخریب شخصیت، اجازه غیبت درباره سایر همکاران، مقایسه‌های ناعادلانه، و تقسیم ناعادلانه وظایف و شیفت‌ها از جمله مصادیق این نوع خشونت‌اند.
عبادی با اشاره به اینکه مهم‌ترین آسیب خشونت سازمانی، تأثیر مستقیم آن بر مردم است، خاطرنشان کرد: این آسیب ناشی از افت انگیزه، سکوت سازمانی و بی‌تفاوتی همکاران است. دومین آسیب، فشارهای روانی و استرس شدید بر خود پرستار است و در نهایت، چنین فضایی ممکن است به شکل‌گیری محیطی غیراخلاقی در سازمان بینجامد.
معاون پرستاری وزیر بهداشت با تأکید بر اینکه مدیریت خشونت در مجموعه پرستاری—چه درون‌حرفه‌ای، چه بین‌حرفه‌ای و چه برون‌حرفه‌ای—نیازمند همراهی و همکاری است، خطاب به مدیران پرستاری اظهار کرد: شما باید با همکاری معاونت درمان، رئیس و مدیر بیمارستان و سایر بخش‌ها، فضایی فراهم کنید که تعارض بین حرفه‌های مختلف به حداقل برسد. این هدف با تبیین دقیق شرح وظایف هر گروه قابل تحقق است.
وی ادامه داد: در زمینه خشونت درون‌حرفه‌ای نیز، آگاه‌سازی مردم و همراهان از حقوقشان اهمیت دارد. در عین حال، ما نیز باید با آنان رفتاری کریمانه داشته باشیم. مردم هنگامی که از پزشک یا پرستار یاد می‌کنند، معمولاً پرستاران را با صفاتی چون مهربان، مشفق و همدل توصیف می‌کنند؛ این ویژگی‌ها مزیتی مهم و رقابتی برای حرفه پرستاری نسبت به سایر گروه‌های درمانی به‌شمار می‌روند.
وی با بیان اینکه تدوین خط‌مشی «خشونت صفر» از راهکارهای مقابله با خشونت در حرفه پرستاری است، توضیح داد: باید به‌عنوان مدیر اعلام کنید که در مجموعه تحت مدیریت‌تان، در تلاشید بروز خشونت را به صفر برسانید. این سیاست نیازمند توانمندسازی روان‌شناختی همکاران است. ما باید بیاموزیم چگونه ارتباط مؤثر درون‌حرفه‌ای و بین‌حرفه‌ای برقرار کنیم.
وی در پایان، استفاده از ظرفیت همکاران پیشکسوت و ارائه مشاوره‌های تخصصی به پرستاران آسیب‌دیده را از دیگر راهکارهای مقابله با این چالش عنوان کرد.
انتهای پیام/
