خطر انقراض گیاهان دارویی در سمنان/تخریب ذخایر ارزشمند!
به گزارش خبرگزاری تسنیم از سمنان، با آغاز فصل بهار و گرم شدن هوا، رنگارنگی طبیعت در کوه‌ها و مراتع استان سمنان جان می‌گیرد. این زیبایی‌های عفیف، نه تنها منظره‌ای دیدنی برای چشم انسانند، بلکه حامل قدرتمندترین منابع طبیعی دارویی هستند که سالیان دراز پایه‌گذار علم طب اسلامی و پزشکی سنتی بوده‌اند. اما امروزه، این گنجینه‌های طبیعی با تهدید جدی انقراض مواجه شده‌اند؛ تهدیدی که ناشی از دستبرد بی‌حساب به طبیعت، برداشت غیرمجاز و بی‌رویه گیاهان دارویی است.
گیاهانداروییسمنان،منبعیارزشمندازلحاظژنتیکی
استان سمنان به دلیل تنوع بالای آب‌وهوایی و موقعیت جغرافیایی خاص، دارای حدود سه هزار گونه گیاهی شناسایی شده است که از این میان بیش از 130 گونه دارای خواص دارویی هستند.
این گیاهان از نظر علمی و دارویی ارزش بسزایی دارند و بخشی از هویت فرهنگی و درمانی مردم منطقه را تشکیل می‌دهند.
بهار،فصلرویشوفصلخطر
با شروع فصل بهار، گیاهان دارویی از خواب زمستانی بیدار می‌شوند و رویش خود را آغاز می‌کنند. این دوره، فرصتی طلایی برای بازسازی ذخایر طبیعی است، اما متاسفانه در عین حال، فصلی است که خطر برداشت غیرمجاز و بی‌رویه گیاهان دارویی نیز آغاز می‌شود.
طبق گفته مقامات مسئول، برداشت بی‌رویه گیاهان دارویی از مناطق طبیعی استان در سال‌های اخیر به یک بحران اکولوژیکی تبدیل شده است. خشکسالی‌های مداوم و فشارهای ناشی از دستبرد انسانی، منابع طبیعی را دچار تنش شدید کرده است .
آیااینبرداشت‌هاقانونیاست؟
علیرضا رهایی، سرپرست اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان سمنان، درباره وضعیت قانونی برداشت گیاهان دارویی گفت: بر اساس ماده 25 قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز مصوب دهم بهمن 1400، هرگونه حمل، عرضه، خرید، فروش، نگهداری و یا اقدام به خارج کردن محصولات و فرآورده‌های مرتعی و جنگلی ممنوع است.
رهایی در پاسخ به این سوال که آیا برداشت گیاهان دارویی برای مصرف خانگی مجاز است، گفت: اگر فردی به صورت شخصی و در حد مصرف خانوار و به مقدار ناچیز (حداکثر 2 کیلوگرم) اقدام کند، مشکلی ندارد. اما در صورتی که این برداشت در حیطه تجاری و به صورت گسترده انجام شود، جزو جرائم قلمداد می‌شود.
وی افزود: برخی از گیاهان دارویی که در فهرست قانون قرار گرفته‌اند شامل گونه‌هایی مانند باریجه، آنغوزه و انواع سبزی‌های معطر کوهی هستند. این گونه‌ها به دلیل ارزش بالای ژنتیکی و دارویی، تحت حمایت ویژه قرار دارند.
چرااینبرداشت‌هاخطرناکاست؟
به گفته کارشناسان، برداشت بی‌رویه نه تنها باعث کاهش تعداد گیاهان در طبیعت می‌شود، بلکه منجر به تخریب زنجیره ژنتیکی و در نهایت انقراض گونه‌های محلی می‌شود. این موضوع از نظر اکولوژیکی ضربه‌ای سنگین به تنوع زیستی استان است.
اداره کل منابع طبیعی استان سمنان با اعزام نیروهای یگان حفاظت در قالب عملیات شبانه‌روزی، به همراه همیاران طبیعت و جامعه محلی، نظارت‌های لازم را بر فعالیت‌های برداشت گیاهان دارویی انجام می‌دهد. این نیروها در مناطق حساس، ارتفاعات و گلوگاه‌های ورودی شهرها مستقر هستند.
برخوردقانونیبامتخلفین
در صورت شناسایی متخلفین، یگان حفاظت با هماهنگی مراجع قضایی و نظامی، برخورد قانونی لازم را انجام می‌دهند. این اقدامات شامل ضبط محموله، تعیین تکلیف حقوقی و مجازات متخلفین است. هدف اصلی، جلوگیری از تخریب بیشتر منابع طبیعی و حفظ ذخایر ژنتیکی است.
مشارکتعمومیدرحفاظتازطبیعت/ آیانظارت‌هاکافیاست؟
شهروندان نیز می‌توانند در حفاظت از منابع طبیعی نقش مؤثری ایفا کنند. رهایی از شهروندان خواست تا در صورت مشاهده هرگونه برداشت غیرمجاز گیاهان دارویی، اقدام به اطلاع‌رسانی کنند. شماره‌های 1504 و 139 به عنوان خطوط امداد جنگلی در اختیار مردم قرار دارد.
با وجود تلاش‌های صورت گرفته، برخی کارشناسان معتقدند نظارت‌ها هنوز به اندازه کافی گسترده و مؤثر نیست.
افزایش تعداد نیروهای یگان حفاظت، به‌کارگیری فناوری‌های نوین نظارتی و همچنین فرهنگ‌سازی در جامعه، می‌تواند به کاهش چشمگیر این پدیده کمک کند.
راهکارهایی چون کشت گیاهان دارویی در محیط کنترل شده، حمایت از کشاورزان و عشایر در راستای کشت دارویی و تقویت آموزش‌های زیست‌محیطی می‌تواند به جبران خسارات وارد شده به طبیعت کمک کند. این امر نیازمند همکاری بین‌بخشی بین منابع طبیعی، جهاد کشاورزی، دانشگاه‌ها و دستگاه‌های فرهنگی است.
گیاهان دارویی، بخشی از سرمایه ملی و هویت طبیعی ما هستند. اگر امروز به دلیل سودآوری کوتاه‌مدت، به این منابع خسارت بزنیم، فردا شاهد فقر طبیعی و فرهنگی خواهیم بود. حفظ این گنجینه‌ها، مسئولیتی است که همه ما باید در قبال آن پاسخگو باشیم.
انتهای پیام/361/
