این جنگ، شوریدن وحشیگری علیه تمدن است

به گزارش پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از ایبنا، مهدی فدایی مهربانی دانشیار علوم سیاسی دانشگاه تهران: به عنوان یک عضو هیئت علمی گروه علوم سیاسی دانشگاه تهران، حمله اخیر اسرائیل به خاک وطنم ایران را به شدت محکوم میکنم و خواستار پاسخ قاطع به این جنایات هستم. آشکارا شاهد آن هستیم که در عرصه بینالمللی جز زور عریان چیزی واقعیت بیرونی ندارد و اکنون پرسش اصلی این است که جدای از پاسخ نظامی و پیگیریهای دیپلماتیک، مفهوم حقوق بینالملل تا چه میزان میتواند به اعادهٔ حقوق کشورهای جنوب بپردازد و یا اینکه حقوق بینالملل و نهادهای وابسته به آن صرفاً نوعی ابزار تنبیهی در دست قدرتهای بزرگ برای پیگیری منافع خود علیه کشورهای جنوب است؟
آیا کشورهای جنوب در واقعیت میتوانند از طریق پیگیریهای حقوقی به اعادهٔ حقوق خود بپردازند؟ حمله اخیر اسرائیل به عنوان نقض فاحش اصول بنیادین حقوق بینالملل، حاوی پیام هایی حقوقی و انتظار ایفای نقش از سوی نهادهای حقوقی بین المللی است که باید پاسخی برای آنها یافت:
1. نقض حاکمیت ملی و تمامیت ارضی: ماده 2 (بند 4) منشور سازمان ملل متحد به صراحت استفاده از زور علیه تمامیت ارضی یا استقلال سیاسی هر کشوری را ممنوع کرده است. حمله به ایران بدون مجوز شورای امنیت یا استناد به دفاع مشروع معتبر، مصداق بارز تجاوز تحت قطعنامه 3314 مجمع عمومی سازمان ملل (1974) است. کنوانسیون مونتهویدئو (1933) نیز حاکمیت دولتها بر قلمرو خود را به رسمیت میشناسد و هرگونه تعرض به آن را غیرقانونی میداند.
2. تخطی از قواعد بشردوستانه بینالمللی: هدف قرار دادن غیرنظامیان و تأسیسات غیرنظامی (مانند سایتهای هستهای تحت نظارت آژانس بینالمللی انرژی اتمی)، نقض اصل تمایز (Distinction) در پروتکل الحاقی اول به کنوانسیونهای ژنو (1977) است. همچنین، ترور فرماندهان نظامی خارج از صحنهٔ نبرد فعال میتواند تحت عنوان قتلهای فراقضایی (Extrajudicial Killings) مورد پیگرد قرار گیرد.
3. تضعیف نظم حقوقی بینالمللی: این حمله قاعده آمره (Jus Cogens) منع توسل به زور را نقض کرده و جامعه بینالمللی موظف است با محکومیت قاطع، از تبدیل چنین اقداماتی به رویه جلوگیری کند. دیوان بینالمللی دادگستری (ICJ) در رأی 1986 نیکاراگوئه علیه آمریکا تأکید کرد که استفاده از زور تنها در موارد دفاع مشروع یا با مجوز شورای امنیت مجاز است.
4. حق دفاع مشروع ایران: بر اساس ماده 51 منشور ملل متحد، ایران حق ذاتی دارد پاسخ متناسبی به این حمله مسلحانه دهد، مشروط به رعایت اصول ضرورت و تناسب و گزارش به شورای امنیت.
5. مسئولیت جامعه بینالمللی: شورای امنیت موظف است طبق فصل هفتم منشور، این حمله را تهدیدی علیه صلح جهانی تشخیص دهد و اقدامات قهری (مانند تحریم) علیه متجاوز اتخاذ کند. همچنین، سکوت نهادهای بینالمللی میتواند به ترویج فرهنگ مصونیت از مجازات بینجامد، همانگونه که در محکومیتهای کشورهایی مانند روسیه، عربستان سعودی، و اندونزی اشاره شده است.
این حمله و اقدامات اخیر اسرائیل در کشورهای منطقه نه تنها یک جنایت علیه ایران و منطقه، بلکه حمله به ساختار حقوق بینالملل است. جامعه جهانی باید با اجرای مکانیسمهای موجود (مانند دیوان کیفری بینالمللی) از تشدید بیقانونی در نظام بینالمللی جلوگیری کند، در غیر اینصورت ما به وضعیت آنارشیکی تداوم خواهیم بخشید که زیادهخواهی های یک رژیم سوگلی برای قدرتهای بزرگ در منطقه ای متمدن ایجاد کرده است که خاستگاه و قلب تمدن بشری است. این جنگ، شوریدن وحشیگری علیه تمدن است. این جنگ در تداوم نسل کشی غزه، نه تنها منطقه بلکه دستاوردها یا حداقل شعارهای متمدنانه بشر معاصر در این دویست سال اخیر را به سخره گرفته و بازگشتی به بربریت است.