پول فیلترشکن‌ها در نهایت جیب چه کسانی را پر می‌کند؟
به گزارش سرویس اقتصادی پایگاه خبری ساعدنیوز به نقل از شرق ، در ایران، فیلترینگ تنها یک اقدام امنیتی محسوب نمی‌شود، بلکه به‌تدریج به بخشی از یک چرخه اقتصادی سودآور برای نهادها و گروه‌هایی بدل شده که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از محدودسازی دسترسی کاربران به اینترنت جهانی منفعت می‌برند.
با وجود اختصاص میلیاردها تومان بودجه برای توسعه زیرساخت‌های اینترنتی، هم‌زمان بازاری رسمی و غیررسمی در حال شکل‌گیری و گسترش است که از فیلترینگ تغذیه می‌کند و در برابر اصلاح یا کاهش آن مقاومت نشان می‌دهد.
گردش مالی چند ده هزار میلیارد تومانی بازار فیلترینگ
برآوردهای غیررسمی و تحلیل نهادهای مستقل پژوهشی حاکی از آن است که بازار فروش فیلترشکن و وی‌پی‌ان در ایران سالانه بین 30 تا 60 هزار میلیارد تومان گردش مالی دارد. این رقم پس از فیلتر شدن گسترده پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام، واتس‌اپ، تلگرام و یوتیوب به‌طور چشم‌گیری افزایش یافته است. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در سال 1402 نیز نشان می‌دهد بیش از 70 درصد کاربران ایرانی برای دسترسی به این پلتفرم‌ها از ابزارهای عبور از فیلتر استفاده می‌کنند.
نکته مهم‌تر آن‌که این بازار گسترده، با وجود ماهیت نیمه‌قانونی، در بسیاری از موارد بدون مانع خاصی فعالیت دارد. فروشندگان خدمات فیلترشکن، از نسخه‌های پولی و اشتراک‌های خارجی گرفته تا ابزارهای تونلینگ، به‌طور رسمی تبلیغ می‌کنند، از درگاه‌های پرداخت بانکی استفاده می‌کنند و حتی در فروشگاه‌های اپلیکیشن داخلی نیز دیده می‌شوند. این وضعیت نشان می‌دهد فیلترینگ نه‌تنها یک سیاست محدودکننده، بلکه مولد بازاری با ظاهری قانونی است که اگرچه در اقتصاد کشور حضور دارد، اما سود آن به‌طور شفاف وارد چرخه رسمی مالی نمی‌شود.
بازیگرانی که از فیلترینگ سود می‌برند
در یک نگاه کلی، چند گروه اصلی از تداوم فیلترینگ بهره‌مند می‌شوند:
فروشندگان وی‌پی‌ان و ابزارهای فیلترشکن: از کانال‌های تلگرامی با صدها هزار دنبال‌کننده گرفته تا وب‌سایت‌هایی با دامنه «ir.» و نام‌هایی مشابه برندهای معتبر، این دسته به‌طور مستقیم از فروش خدمات عبور از فیلتر درآمد دارند.
اپراتورها و شرکت‌های خدمات اینترنتی: با کندی اینترنت بین‌المللی و انسداد پلتفرم‌های محبوب جهانی، کاربران به‌سوی استفاده از سرویس‌های بومی سوق داده می‌شوند. این روند، مزایای اقتصادی قابل‌توجهی برای اپراتورها، ارائه‌دهندگان زیرساخت، سرویس‌های ابری، شبکه‌های تحویل محتوا (CDN)، پیام‌رسان‌های داخلی و سایر پلتفرم‌های بومی به همراه دارد؛ چرا که هم مورد حمایت دولتی قرار می‌گیرند و هم با افزایش کاربران مواجه می‌شوند.
