بازی برای مشاوران املاک تمام شد
یکی از نقدهای جدی به مشاوران املاک، نبود دانش تخصصی و حقوقی در میان بسیاری از آن‌هاست. در حالی که مشاوره ملکی نیازمند آشنایی با قوانین ثبت، حقوق مدنی، ضوابط شهرسازی و حتی روان‌شناسی بازار است، اما برخی فعالان این حوزه بدون هیچ‌گونه آموزش رسمی یا مهارت کارشناسی وارد بازار شده‌اند. این فقدان دانش تخصصی گاه موجب تنظیم قراردادهایی ناقص یا پر از ابهام می‌شود که در نهایت منجر به اختلافات حقوقی و دادگاهی برای طرفین معامله خواهد شد.
در برخی موارد، دیده شده که مشاوران املاک با ایجاد جو روانی مصنوعی درباره قیمت مسکن، خریداران یا مستأجران را تحت فشار می‌گذارند تا سریع‌تر تصمیم‌گیری کنند. عباراتی مانند «اگه الان نخری، فردا گرون‌تر می‌شه» یا «این خونه رو یکی دیگه هم دنبالش هست» تبدیل به تاکتیک‌های معمول برای بستن قرارداد شده‌اند، بدون آنکه لزوماً واقعیت داشته باشند. این رفتارها باعث بی‌اعتمادی عمومی به این صنف شده است.
نکته‌ی دیگری که مورد انتقاد جدی قرار گرفته، نرخ کمیسیون‌های نامعقول و گاه چندبرابری برخی دفاتر است. در حالی که نرخ رسمی کمیسیون مشخص است، بعضی مشاوران برای انجام یک معامله ساده، درخواست مبلغی فراتر از حد معمول می‌کنند و در بسیاری از موارد، دریافت کمیسیون جداگانه از هر دو طرف معامله را نیز امری عادی می‌دانند. این موضوع به‌ویژه برای مستأجران که در شرایط اقتصادی دشواری قرار دارند، سنگین و ناعادلانه است.
برخی مشاوران املاک نیز متهم به تبانی با مالکان برای افزایش قیمت اجاره یا فروش شده‌اند. در این شیوه، مشاوران برای بالا بردن قیمت‌ها، قیمت‌گذاری نادرستی ارائه می‌دهند یا موارد ارزان‌تر را به عمد پنهان می‌کنند. چنین رفتارهایی نه‌تنها موجب برهم خوردن تعادل بازار می‌شود، بلکه فشار بیشتری بر اقشار آسیب‌پذیر وارد می‌کند که ناچارند برای تأمین مسکن، هزینه‌های سنگینی را متحمل شوند.
از دیگر مشکلات، نبود یک سامانه یکپارچه، شفاف و کارآمد برای ثبت معاملات و نظارت بر عملکرد دفاتر مشاور املاک است. بسیاری از قراردادها به‌صورت دستی و بدون ثبت در سامانه رسمی انجام می‌شود، که همین موضوع راه را برای تخلفات احتمالی مانند جعل امضا، دست‌کاری در متن قرارداد و گزارش‌های نادرست مالی باز می‌گذارد. نبود شفافیت در روند معاملات، یکی از عوامل اصلی بی‌اعتمادی عمومی به این صنف محسوب می‌شود.
همچنین، مشتری‌مداری و رعایت اخلاق حرفه‌ای نیز در میان برخی فعالان این صنف جایگاه ضعیفی دارد. در حالی که یک مشاور املاک باید با حوصله، صداقت و مسئولیت‌پذیری نیازهای مشتری را بشنود و راهنمایی کند، موارد متعددی گزارش شده که مشاوران بدون توجه به خواسته‌ها یا شرایط مالی خریدار و مستأجر، تنها بر منافع خود متمرکزند و تلاش می‌کنند هرچه سریع‌تر معامله‌ای را به سرانجام برسانند.
برخورد جدی با مشاوران املاک متخلف
در کنار این انتقادات، نبود برنامه‌های آموزشی مستمر و گواهینامه‌های معتبر برای فعالیت در این حوزه، باعث شده تا ورود به شغل مشاور املاک بیش از حد آسان و بی‌ضابطه باشد. این وضعیت موجب شده تا افراد بدون حداقل دانش و مهارت لازم، با اجاره یک دفتر کوچک و بدون هیچ پشتوانه‌ای، به‌عنوان مشاور املاک فعالیت کنند و در مواردی با عملکرد غیرحرفه‌ای، خسارات جدی به طرفین معامله وارد کنند.
برخی نیز از بی‌تفاوتی نهادهای نظارتی نسبت به تخلفات مشاوران املاک گلایه‌مندند. اتحادیه املاک، با وجود مسئولیت رسمی در صدور مجوز و پیگیری تخلفات، گاه واکنش مؤثری نسبت به شکایات شهروندان نشان نمی‌دهد یا سازوکار شفافی برای رسیدگی به نارضایتی‌ها ارائه نمی‌کند. این خلأ نظارتی، امکان تکرار تخلفات را بیشتر می‌کند و زمینه را برای سوءاستفاده برخی دفاتر مهیا نگه می‌دارد.
با همه این‌ها، نباید فراموش کرد که در میان مشاوران املاک، افراد شریف، متخصص و مسئولیت‌پذیر هم حضور دارند که نقش مثبتی در تنظیم بازار ایفا می‌کنند. با این حال، برای احیای اعتماد عمومی و سامان دادن به این صنف پرمخاطب، اصلاحات جدی، آموزش‌های حرفه‌ای، نظارت مؤثر و اجرای دقیق مقررات، ضرورتی انکارناپذیر است.
