آموزش استعلام چک برگشتی صیادی

در قانون جدید چک، تلاش شده است تا بسیاری از مشکلات مرتبط با چک رفع شود. یکی از مشکلات همیشگی این بود که دریافت‌کننده‌ی چک از سابقه‌ی صادر‌کننده یا خوش‌حسابی او مطمئن نبود. اطلاع از وضعیت اعتباری او به آشنایی و شناسایی طرف بستگی داشت؛ اما قانون جدید با خودش مسیرهای مختلفی را از‌طریق سامانه‌ی صیاد برای اطلاع از وضعیت اعتباری چک و خوش‌حسابی صاحب آن به‌همراه آورد که مردم کمتر نگران نقد‌نشدن چک‌هایشان باشند.

سامانه استعلام چک صیادی که نام چک‌های صیادی هم از آن آمده، با ارائه‌ی قابلیت‌هایی نظیر بررسی اعتبار صادرکننده چک، تا حد زیادی از سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری می‌کند. چک‌های صیادی با رنگ بنفش از چک‌های سابق متمایز شده‌اند و روی آن‌ها هم عبارت «کارسازی این چک منوط به ثبت صدور، دریافت و انتقال آن در سامانه صیاد است» دیده می‌شود.

با در نظر گرفتن مطالبی که گفته شد، می‌توان گفت که در قانون جدید چک نحوه‌ی صدور و دریافت و انتقال چک تغییر کرده است و دیگر چک کاغذی کافی نیست؛ بلکه باید اطلاعات چک در سامانه صیاد ثبت شود. صادرکننده چک باید اطلاعات روی چک مانند تاریخ سررسید و مبلغ و اطلاعات هویتی ذی‌نفع را در سامانه استعلام چک صیادی وارد کند.

در قانون جدید چک، گیرنده می‌تواند به وب‌سایت بانک مرکزی یا سامانه استعلام چک صیادی مراجعه کند و استعلام چک صیادی بانک مرکزی مدنظر را انجام دهد تا از ثبت‌شدن چک مطمئن شود و سپس آن را دریافت کند. در این بخش، باید مبلغ، تاریخ چک، کد ملی و شناسه صیادی وارد شود تا نتیجه‌ی استعلام نشان دهد که چک به‌نفع گیرنده ثبت شده است یا نه. پس‌از‌آن می‌تواند تأیید چک را در سامانه‌ی صیاد انجام دهد.

دسترسی به سامانه استعلام چک صیادی از‌طریق اینترنت‌بانک، موبایل‌بانک بانک‌های مختلف، برنامه‌های موبایلی حوزه پرداخت و شعبه‌های بانک‌های عامل انجام می‌شود و سرویس پیامکی هم برای این منظور فراهم شده است. برای استفاده از سرویس پیامکی، استفاده‌کننده باید از سیم‌کارت متعلق به خودش استفاده کند و عملیات ثبت چک، تأیید چک، استعلام یا انتقال چک را انجام دهد.

علاوه‌بر‌این‌، یکی از خدماتی که می‌تواند در اعتماد به صادرکننده چک بسیار مؤثر باشد، استعلام سوابق او در‌ زمینه‌ی صدور چک است. این خدمت که درواقع استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده محسوب می‌شود، به نام استعلام چک برگشتی هم شناخته می‌شود و مسیرهای متنوعی برای آن وجود دارد. در ادامه به آموزش استعلام چک صیادی و طریقه استعلام چک صیادی می‌پردازیم.

همان‌طور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، برای استعلام چک صیادی روش‌های متنوعی وجود دارد. پیاده‌سازی روش‌های متنوع استعلام چک صیادی موجب شده است تا فرایند بررسی وضعیت چک صیادی پیچیده نباشد و دسترسی به آن آسان‌تر شود. در ادامه به انواع روش‌های استعلام چک صیادی می‌پردازیم:

یکی از راه‌های کاربردی برای استعلام وضعیت اعتباری چک، استعلام چک صیادی با پیامک است. از سال ۱۳۹۶ و پس از ارائه‌ی چک‌های صیاد، بانک مرکزی برای اعتبارسنجی و اطمینان از چک‌ها سامانه‌ی پیامکی استعلام چک را ایجاد کرد. در آن زمان، استعلام چک از‌طریق پیامک با سرشماره‌ی ۷۰۱۷۰۱ امکان‌پذیر بود. این سامانه بعد از مدتی دچار اختلال شد؛ اما بانک مرکزی سرشماره جدیدی برای این موضوع تعریف کرد.

در روش استعلام چک صیادی با پیامک و برای اطمینان از وضعیت چک و صادرکننده‌ی آن کد دستوری (*۱*۱*شناسه ۱۶ رقمی صیادی) را به سرشماره‌ی ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ ارسال کنید و از وضعیت کلی چک‌های برگشتی صادرکننده چک مطلع شوید.

شناسه صیادی چک مطابق تصویر زیر در قسمت بالای هر چک و در سمت چپ قرار دارد. در‌حال‌حاضر، از هر شماره تلفن روزانه فقط می‌شود چهار بار استعلام گرفت. هزینه‌ی این پیامک به شما اطلاع داده می‌شود و شما نیز آن را پرداخت می‌کنید.

حداکثر ۱۵ دقیقه پس از اینکه درخواستتان ارسال شود، پاسخ استعلام چک صیادی شما پیامک می‌شود که در آن نوشته شده است:

وضعیت به‌صورت رنگ‌هایی از سفید، زرد، نارنجی، قهوه‌ای و قرمز به اطلاع شما می‌رسد که هر‌کدام معنایی دارد که در‌ادامه آن‌ها را توضیح می‌دهیم.

بااین‌حال، اگر تا پس از ۱۵ دقیقه به‌دلایلی مثل به‌روزرسانی زیرساخت‌های اطلاعاتی پاسخی از مرکز صیاد دریافت نکنید، نتیجه استعلام چک صیادی بانک مرکزی با پیامک «عدم‌ امکان اخذ استعلام» به اطلاعتان می‌رسد تا در مقاطع زمانی دیگری برای استعلام چک صیادی اقدام کنید. اگر زمانی‌ کد دستوری را فراموش کردید، پیامکی (بدون اهمیت متن آن‌) به سرشماره‌ی ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ بفرستید تا راهنمای این سامانه پیامکی را دریافت کنید.

اگر می‌خواهید از‌طریق وب‌سایت وضعیت اعتباری یا چک برگشتی را استعلام کنید، کافی است به وب‌سایت بانک مرکزی مراجعه کنید. در آنجا به صفحه‌ی «نظام‌های پرداخت و زیرساخت» و پس‌ از‌ آن «استعلام چک» و در نهایت «استعلام وضعیت اعتباری چک صیادی» وارد شوید.

در این بخش، در کادری که برایتان نمایش داده می‌شود، باید شناسه‌ی صیادی ۱۶ رقمی چک را که در تصویر مشخص شده است، وارد و روی «استعلام چک صیادی» کلیک کنید. استعلام چک صیادی با این روش هزینه‌ای ندارد.

یکی دیگر از انواع روش استعلام چک صیادی، استفاده از اپلیکیشن‌های موبایلی است که خدمات استعلام چک صیادی را انجام می‌دهند. یکی از این اپلیکیشن‌ها سامانه‌ی «ساد۲۴» است که تحت حمایت معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه‌ی قضاییه فعالیت می‌کند. سامانه‌ی مذکور اپلیکیشنی برای مدیریت امور مالی و چک صیاد طراحی کرده که می‌توانید آن را دانلود کنید.

اپلیکیشن «آپ» هم امکان استعلام وضعیت اعتباری صادرکننده‌ی چک و به‌طور‌ کلی انواع خدمات چک صیادی را دارد. اگر از این اپلیکیشن استفاده می‌کنید، می‌توانید وارد بخش چک صیادی شوید و پس‌ از‌ آن روی وضعیت اعتباری صادرکننده‌ی چک کلیک کنید. در بخش‌ مشخص‌شده، شناسه‌ی صیادی چک را وارد و نتیجه را مشاهده کنید.

برای استعلام وضعیت چک برگشتی، می‌توانید به اپلیکیشن «تاپ» هم مراجعه کنید. این اپلیکشن نیز در بخش سامانه‌ی چک صیاد، بخشی به‌عنوان «بررسی اعتبار صادرکننده‌ی چک» دارد که در آن با واردکردن شناسه‌ی صیاد می‌توانید اعتبار و تعداد چک‌های برگشتی صاحب چک را مشاهده کنید.

علاوه‌بر روش‌های یادشده، از‌طریق وب‌سایت یا اپلیکیشن بانک‌ها می‌توانید وضعیت اعتباری را استعلام کنید. ممکن است در این روش به شناسه‌ی ملی دارنده‌ی چک احتیاج داشته باشید و فقط شناسه‌ی صیادی کافی نباشد؛ چون برای ورود به سامانه‌ی چک صیادی از این طریق باید احراز هویت انجام شود.

مشتریان بانک ملی برای استعلام چک صیادی بانک ملی می‌توانند به سامانه‌ی طراحی‌شده توسط این بانک به آدرس sayad.bmi.ir مراجعه کنند. مشتریان بانک سپه نیز می‌توانند برای استعلام چک صیادی بانک سپه به قسمت مدیریت چک صیادی مراجعه و با وارد کردن اطلاعات چک، آن را استعلام کنند. همچنین امکان استعلام چک صیادی برای این بانک با ارسال شماره ۱۶ رقمی چک صیادی به شماره ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ وجود دارد.

استعلام چک صیادی بانک رفاه با مراجعه به اینترنت بانک، موبایل بانک و حتی ارسال شماره ۱۶ رقمی چک صیادی به شماره‌ی ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ از طریق پیامک ممکن است. مشتریان بانک کشاورزی برای استعلام چک صیادی بانک کشاورزی می‌توانند با مراجعه به وب‌سایت بانک کشاورزی استعلام چک صیادی با شماره صیادی را انجام دهند.

مشتریان بانک ملت می‌توانند برای استعلام چک صیادی بانک ملت به اینترنت بانک یا موبایل بانک آن مراجعه کنند؛ همچنین انواع روش استعلام چک صیادی که پیش‌تر توضیح داده شد در مورد این بانک صادق است. جهت استعلام چک صیادی بانک سامان می‌توان به اپلیکیشن «موبایلت» مراجعه کرد و با انتخاب گزینه‌ی استعلام در منوی مدیریت چک و وارد کردن شناسه ۱۶ رقمی صیاد، استعلام چک صیادی با شماره صیادی را انجام داد.

مشتریان بانک پارسیان برای استعلام چک صیادی بانک پارسیان می‌توانند به اپلیکیشن موبایلی این بانک مراجعه کنند. بانک تجارت نیز در وب‌سایت خود اعلام کرده که مشتریانش برای استعلام چک بانک تجارت می‌توانند از دو روش پورتال بانک مرکزی و سامانه‌ی پیامکی ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ استفاده کنند. بانک مسکن نیز اعلام کرده است که برای استعلام چک صیادی بانک مسکن می‌توان از سامانه‌ی پیامکی ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ و یا پورتال بانک مرکزی اقدام کرد.

مشتریان بانک پاسارگاد با مراجعه به وب‌سایت رسمی این بانک به استعلام چک صیادی بانک پاسارگاد بپردازند. بانک سرمایه نیز مشتریانش را برای استعلام چک صیادی بانک سرمایه به پورتال بانک مرکزی هدایت می‌کند. بانک اقتصاد نوین هم اعلام کرده است که برای استعلام چک صیادی بانک اقتصاد نوین می‌توان از پورتال رسمی بانک مرکزی و یا سامانه‌ی پیامکی ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ استفاده کرد.

بانک آینده برای استعلام چک صیادی بانک آینده سرویس پیامکی ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ را توصیه می‌کند. بانک شهر برای استعلام چک صیادی بانک شهر، استفاده از پورتال بانک مرکزی و سامانه‌ی پیامکی ۴۰۴۰۷۰۱۷۰۱ را توصیه می‌کند. مشتریان بانک رسالت هم می‌توانند با مراجعه به اینترنت بانک اقدام به استعلام چک صیادی بانک رسالت کنند.

سؤالی که پیش از استعلام چک صیادی ذهن بسیاری را درگیر می‌کند این است که آیا استعلام چک صیادی با کد ملی الزامی است یا نیازی به کد ملی صادرکننده در انواع روش استعلام چک صیادی نیست. در پاسخ باید گفت که برای استعلام چک صیادی به کد ملی صادرکننده نیازی نیست.

هر‌کدام از شیوه‌هایی که گفته شد، نهایتاً به شما کمک می‌کنند تا انتخاب کنید که آیا می‌خواهید به صادرکننده‌ی چک اعتماد کنید یا نه. خروجی استعلام وضعیت اعتباری هم در آن‌ها با رنگ‌های سفید، زرد، نارنجی، قهوه‌ای و قرمز مشخص می‌شود.

• وضعیت سفید یعنی صادرکننده‌ی چک سابقه‌ی چک برگشتی ندارد یا در‌صورت وجود سابقه، تمامی موارد رفع سوءاثر شده است.
• وضعیت زرد به شما می‌گوید صادرکننده‌ی چک یک فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۱۰۰ میلیون ریال تعهد برگشتی دارد.
• وضعیت نارنجی بدین‌ معنا است که صادرکننده‌ی چک دو تا چهار فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ ۴۰۰ میلیون ریال تعهد برگشتی دارد.
• وضعیت قهوه‌ای یعنی صادرکننده‌ی چک پنج تا ده فقره چک برگشتی یا حداکثر مبلغ یک‌ میلیارد ریال تعهد برگشتی دارد.
• وضعیت قرمز به شما می‌گوید صادرکننده‌ی چک بیش از ده فقره چک برگشتی یا بیش از یک ‌میلیارد ریال تعهد برگشتی دارد.

اگر اشخاص حقوقی شناسه‌ی ملی ثبت‌شده در پایگاه داده بانک مرکزی نداشته باشند، امکان استعلام‌گرفتن از وضعیت اعتباری‌شان وجود ندارد.

در نهایت باید گفت که با اجرای قانون جدید چک صیادی، ساز‌وکارهای نظارتی مانند استعلام چک صیادی و ثبت تمامی مبادلات در سامانه‌های یکپارچه، اعتبار چک‌ها قبل از صدور بررسی می‌شود و شفافیت فرایندهای مالی افزایش می‌یابد. این قانون با هدف کاهش چک‌های بلامحل و سوءاستفاده‌های مالی، امکان صدور چک در وجه حامل را حذف کرده و نقل‌وانتقال چک‌ها را تنها به‌صورت سیستمی و با ظهرنویسی الکترونیکی ممکن ساخته است.

از جمله مزایای این سیستم، ممانعت از صدور چک توسط افراد دارای سابقه چک برگشتی است، مگر پس از رفع سوءاثر. همچنین، در صورت وجود چک برگشتی، حساب‌های فرد مسدود می‌شود و محدودیت‌هایی مانند عدم دریافت دسته چک جدید یا ضمانتنامه بانکی اعمال می‌شود.

برای بهره‌مندی از این سیستم، آموزش استعلام چک صیادی به‌عنوان یک راهکار ضروری، به افراد و کسب‌وکارها کمک می‌کند تا از وضعیت اعتباری چک‌ها مطلع شوند و از ریسک‌های مالی جلوگیری کنند. در نهایت، تحولات مذکور گامی مهم در جهت افزایش امنیت معاملات چک و اعتماد عمومی به این ابزار پرداختی در ایران است.