غیرشرافتمندانه و ناجوانمردانه؛ دلیل تکرار این کلمات در فوتبال ایران
لیگ‌برتر به اتمام رسید اما هنوز یکسری موارد وجود دارد که نه‌تنها تمام نشده بلکه بیش از پیش «سلامت فوتبال» را زیر سوال می‌برد. این همه تشکیک در غیرشرافتمندانه و ناجوانمردانه بودن در فوتبال ایران از کجا نشأت می‌گیرد.
بازیکن محبوب سابق استقلال که در شرایطی بحرانی هدایت این تیم را برعهده گرفت، چند روز پیش حرفهای قابل تأملی زد: «مطرح شدن این مسائل نشان می‌دهد که در فوتبال ما یک خلأ بزرگ اخلاقی وجود دارد که زمان واکاوی آن است.»
به گزارش سرویس ورزشی تابناک، جمعه گذشته پرونده لیگ برتر دوره بیست‌وچهارم بسته شد و تمام اتفاقات، حواشی و جنجال‌های آن هم به تاریخ فوتبال باشگاهی ایران پیوست. با این وصف، آنچه به پایان نرسیده، ادامه دارد و در افکار عمومی و میلیون‌ها هوادار رسوخ کرده، کلید واژه‌هایی است که در حالت عادی نباید جایی در ورزش و به طور خاص فوتبال داشته باشد. البته موردی که محل بحث است، از ادبیات تعدادی از بدنه فعال در فوتبال نشأت می‌گیرد و همین موضوع باعث می‌شود به شکل جدی‌تری به آن بپردازیم.
در حالی که فصل فوتبالی هنوز ادامه دارد و قرار است دیدارهای جام‌حذفی در مرحله نیمه‌نهایی و سپس فینال برگزار شود، همچنان موضع‌گیری علیه رقیب و استفاده از کلماتی چون «شرافتمندانه» در متن فعل‌وانفعالات پیش از مصاف تیم‌هاست. در جدیدترین مورد، سه‌شنبه شب باشگاه ملوان اطلاعیه‌ای منتشر کرد و خواهان رقابت «شرافتمندانه» در زمین مسابقه شد. باشگاه ملوان در شرایطی اطلاعیه‌ای با نکاتی قابل تأمل منتشر کرد که باید روز جمعه در نیمه نهایی جام حذفی در سیرجان به مصاف گل‌گهر برود.
در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «ادعاهای مطرح‌شده از سوی باشگاه گل‌گهر سیرجان که بی‌پایه و خارج از منطق حقوقی و فنی است، نه تنها کمکی به فضای ورزشی کشور نمی‌کند، بلکه بیشتر نشان از نگرانی دارد. در روزهای گذشته، تماس‌هایی با بازیکنان ملوان برقرار شده که از منظر حرفهای و اخلاقی، امری مردود و غیرقابل پذیرش است. باشگاه ملوان با تکیه بر مستندات موجود، در زمان مقتضی این موضوع را با جزئیات کامل از طریق مجاری رسمی پیگیری و اطلاع‌رسانی خواهد کرد.»
این موضوع تنها یک مورد خاص و ویژه نیست و تکرار آن باید زنگ خطر را برای مسئولان ورزش به خصوص فوتبال به صدا در آورده باشد. یکی دیگر از نمونه‌های اصطلاحاً گل‌درشت، به ماه‌ها یا هفته‌های پیش مروبط نمی‌شود، بلکه همین چند روز پیش و در روزهای منتهی به دیدار استقلال و سپاهان، شاهد موجی شگفت‌انگیز از این کلمات و ذهنیت مسموم در جامعه فوتبال بودیم. در آن مقطع، رئيس هیأت مدیره باشگاه استقلال و نماینده هلدینگ خلیج فارس با انتشار یک توییت در خصوص عملکرد احتمالی آبی‌ها مقابل سپاهان در هفته آخر لیگ که در کسب سهمیه توسط تیم پرسپولیس تأثیرگذار بود، توضیحاتی ارائه داد. علی تاجرنیا در اکانت شخصی خود، اینگونه موضع رسمی خود را بیان کرد: «اگر فوتبال ما به این حد از بی‌اخلاقی و فساد رسیده، یک‌شبه اتفاق نیفتاده است. همه ما برای هر کار نادرست، دلیلی می‌تراشیم تا کار بد خود را توجیه کنیم و این قصه ادامه یافته است. اگر سال‌ها به استقلال ظلم شده، توجیهی برای بازی ناجوانمردانه به ضرر رقیب سنتی نیست.»
یک سال پیش در چنین روزهایی، سرمربی وقت استقلال هم اظهارنظری مشابه و بحث برانگیز داشت. جواد نکونام پس از تساوی بدون گل تیمش برابر نساجی در هفته بیست‌وهشتم لیگ برتر گفت: «در مورد بازی صحبت نکنیم، بهتر است و باید درباره چیزهای دیگری حرف بزنیم. مردم خسته شدند و صحبتم با آنهاست. بازی ما و رقیب ما را نگاه کنید و ببینید چه بلایی سر استقلال آورده‌اند. برای جام شرافت، پاکی و مردانگی می‌جنگیم و در لیگی که ما می‌جنگیم برنده هستیم و آن یکی جام مبارک آن تیم دیگر باشد!» نکونام در حالی چنین صحبتی انجام داد که هنوز لیگ به اتمام نرسیده بود و البته در بخش دیگری از حرف‌هایش به موضوعی اشاره کرد که به فضای غبارآلود فوتبال و نگاه توام با تردید هواداران به «سلامت لیگ»، دامن زد. او گفت: «شخص آقای تاج در روز اول که مربی تیم ملی بودم بلایی سر من آورد که از تیم ملی کنار رفتم. امسال هم چندین و چند بار گفتم که نمی‌گذارند و نخواهند گذاشت که قهرمان شویم.»
در این میان چهره‌هایی هم هستند که تلاش می‌کنند باعث بهبود شرایط شوند و به منفی شدن ذهنیت هواداران دامن نمی‌زنند. از این جمله، سرمربی فعلی استقلال است که در واکنش به جنجال‌های اینچنینی، از جملاتی درست و به‌موقع استفاده کرد. مجتبی جباری بعد از شکست آبی‌ها برابر سپاهان در هفته آخر لیگ، در نشست خبری گفت: «به وجود آمدن این حرف و حدیث‌ها قبل از بازی اشتباه بود چون نشان می‌داد چنین گزینه‌ای هم روی میز وجود دارد، در حالی که فوتبال یک بازی جوانمردانه است و اصلاً به چیزی غیر از این فکر نمی‌کردیم. اگر هم حقی از استقلال ضایع شده، زمان پس گرفتن این حق نبوده یا اینکه بخواهیم به خاطر آن حق تیم دیگری را سلب کنیم.» بازیکن محبوب سابق استقلال که در شرایطی بحرانی هدایت این تیم را برعهده گرفت، در ادامه حرفهای قابل تأملی زد: «مطرح شدن این مسائل نشان می‌دهد که در فوتبال ما یک خلأ بزرگ اخلاقی وجود دارد که زمان واکاوی آن است؛ شاید هم افراد دیگری بودند که دوست داشتند از این موقعیت استفاده‌های دیگری کنند، اما من اهل آن نیستم و در این بازی همان چیزی را انجام دادیم که از ابتدا در ذهن داشتم.»
در چنین شرایطی باید به این سؤال پاسخ داده شود که این حجم از «خود باشرف‌انگاری»، «خود جوانمرد انگاری» و «خود خوب انگاری» از کجا می‌آید و اینکه حریف اینگونه نیست؟ یا اگر هم هست می‌توان در آن تشکیک وارد کرد و خیلی چیزها را زیر سؤال برد.
