به گزارش گروه اقتصادی ایرنا، گزارش جدید بانک جهانی درباره خطرات اقلیمی و فقر در خاورمیانه و شمال آفریقا تحلیل نوآورانه‌ای از پیوند میان مخاطرات اقلیمی و فقر در سطح خرد ارائه می‌دهد.
این مطالعه با استفاده از داده‌های ماهواره‌ای نقشه‌برداری مکانی با وضوح بالا و اطلاعات حاصل از نظر سنجی‌های خانوار تصویر دقیقی از نحوه توزیع جغرافیایی جمعیت‌هایی که همزمان در معرض آسیب‌های اقلیمی و فقر قرار دارند، ترسیم کرده است.
این گزارش به ویژه به نیاز سیاست گذاران برای طراحی راهبردهای انطباق اقلیمی پاسخ می دهد و بر لزوم توجه ویژه به کشورهای با درآمد پایین یا دولت‌های شکننده که در برابر گرمایش جهانی خشکسالی و آلودگی هوا آسیب پذیرتر هستند، تاکید دارد.
یافته های این گزارش نشان می‌دهد که سه گانه تهدیدهای زیست محیطی در منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا (منا) در معرض سه خطر اقلیمی اصلی قرار دارد: آلودگی شدید، هوا گرمای مفرط و خشکسالی مزمن و کشورهایی چون عراق، مصر، ایران و مراکش در معرض همپوشانی این سه تهدید هستند.
همچنین همپوشانی فقر و قرارگیری در معرض خطر دومین تهدید این منطقه است زیرا تقریبا تمام جمعیت‌های در فقر شدید در منطقه منا در معرض دست کم یک مخاطره اقلیمی قرار دارند؛ یمن، جیبوتی، مصر و مراکش بیشترین همپوشانی میان فقر و قرارگیری در معرض خطر را تجربه می‌کنند.
نقاط آسیب پذیری چندگانه سومین مشکلی است که بانک جهانی به آن اشاره دارد و در این باره معتقد است: مناطقی نظیر صنعا (یمن)، نورد اونست (مراکش) و الدقهلیه (مصر) به عنوان نقاطی شناسایی شده اند که در آنها فقر قرارگیری در معرض چندین خطر اقلیمی و ظرفیت سازگاری ضعیف همزمان وجود دارند.
این گزارش تاکید دارد که شهرهای بزرگ در معرض خطر دوگانه قرار دارند به طوری که کلان شهرهایی چون مکه، جیزه و بغداد دارای جمعیت زیادی هستند که همزمان با گرمای شدید و آلودگی PM۲.۵ بالا مواجه اند؛ موضوعی که تبعات جدی برای سلامت عمومی و بهره وری اقتصادی دارد.
افت بازدهی در بخش کشاورزی موضوع دیگری است که بانک مرکزی به آن توجه کرده است؛ بر این اساس زمین‌های کشاورزی در کشورهایی چون ایران، سوریه و مراکش با افت بازدهی مواجه هستند زیرا همزمان با خشکسالی و آلودگی هوا رو به رو هستند. مناطق خراسان ایران و جنوب مراکش به شدت آسیب پذیر گزارش شده اند.
دسترسی ضعیف به خدمات و اثر تشدیدی درگیری ها نیز در این گزارش مورد تاکید قرار گرفته است زیرا جمعیت های آسیب پذیر اغلب در مناطقی زندگی می کنند که به خدمات پایه ای مانند آموزش بهداشت و بازار دسترسی ندارند. مناطقی مانند قنیطره (سوریه) و حجه (یمن) با درگیریهای مسلحانه و زیر ساخت‌های ناکافی همزمان دست و پنجه نرم می کنند.
بانک جهانی با اشاره به منشاء انسانی آلودگی هوا در منطقه، بر این باور است که برخلاف باورهای گذشته مبنی بر نقش غالب گردو غبار طبیعی، منابع انسانی مانند فعالیت‌های صنعتی و حمل و نقل، عامل اصلی آلودگی هوای منطقه اند؛ به ویژه در نواحی شهری .
همچنین بیشترین شدت گرما در کشورهای خلیج فارس رخ داده است به طوری که این منطقه شدیدترین سطوح استرس گرمایی (WBGT) را تجربه می کنند؛ به عنوان نمونه در دمام عربستان سعودی دمای WBGT به بیش از ۴۱.۵ درجه سانتی گراد می رسد که تهدیدی جدی برای سلامت و کارایی نیروی کار محسوب می‌شود.
نابرابری‌های شدید در آسیب پذیری درون کشورها موضوع دیگری است که بانک جهانی در گزارش خود به آن پرداخته است؛ بر این اساس حتی در درون یک کشور نیز شکاف‌های زیادی در میزان آسیب پذیری مشاهده می‌شود. در برخی مناطق درون کشورها شاخص آسیب پذیری از ۰.۴۲ فراتر رفته که نشان دهنده ضرورت سیاست گذاری محلی شده به جای رویکردهای کلان نگر است.
