خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: عید قربان به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین اعیاد اسلامی، ریشه در سنت حضرت ابراهیم (ع) دارد که با آمادگی برای قربانی کردن فرزند خود، تسلیم محض فرمان الهی شد. این روز در تقویم مسلمانان به عنوان نماد ایمان، اطاعت، فداکاری و ایثار شناخته می‌شود.
در فقه اسلامی، «قربانی در مکه» به‌عنوان یکی از اعمال واجب حج تمتع شناخته می‌شود، حال آن‌که در خارج از مکه، قربانی مستحب بوده و بیشتر به نیت تقرب الهی و کمک به نیازمندان انجام می‌شود. این تفاوت فقهی میان اهل‌تشیع و اهل‌سنت نیز همواره مورد توجه علمای دینی قرار گرفته است.
از سوی دیگر، بزرگان دین، «قربانی نفس» را از والاترین درجات عبودیت می‌دانند؛ به معنای کنار گذاشتن کینه‌ها، ترک گناهان و آشتی با دیگران. در عرفان اسلامی، قربانی نفس مقدمه‌ای برای رسیدن به تواضع، اخلاص و نزدیکی به خداوند تلقی می‌شود.
حجت‌الاسلام ولی‌نژاد در این زمینه، با اشاره به ایثار شهدا در دوران دفاع مقدس، آن را نماد بارز «قربانی جان در راه حق» دانست که ایران اسلامی را از اشغال و سلطه دشمنان نجات داد. یادآوری این مفاهیم در ایام عید قربان، فرصتی دوباره برای تعمق در ارزش‌های ایثار، وحدت و همدلی میان مسلمانان است.
حجت‌الاسلام نورالله ولی‌نژاد در گفت‌وگو با خبرنگار به اهمیت این مناسک دینی پرداخت و گفت: قربانی در مکه واجب است و همه حاجیان باید آن را انجام دهند، اما در خارج از مکه انجام قربانی مستحب است و توصیه شده که این عمل انجام شود.
وی افزود: اهل سنت این قربانی را واجب می‌دانند و به همین دلیل بسیاری از برادران اهل سنت آن را به عنوان واجب انجام می‌دهند، اما در مکتب تشیع تنها در مکه واجب و در خارج از مکه مستحب است.
کارشناس مذهبی گلستان به نکته مهمی در مورد سهم نیازمندان در قربانی اشاره کرد و گفت: خوب است گوشت قربانی بین نیازمندان تقسیم شود تا آن‌ها نیز شریک این عمل خیر باشند و شرمنده نباشند.
وی همچنین به قربانی نفس اشاره کرد و گفت: انسان باید نفس و خواسته‌های غیر مشروع خود را قربانی کند؛ یعنی اختلافات خود را کنار بگذارد، با دوستان و فامیل آشتی کند که این خود نوعی قربانی است.
ولی‌نژاد درباره ایثار و فداکاری شهدا در دفاع مقدس بیان داشت: شهدای ما برای دفاع از انقلاب و کشور جان خود را فدا کردند و این قربانی بسیار مهم و ارزشمند است که کشور را از چنگال دشمن نجات داد. این ایثار موجب پیروزی ما در برابر استکبار جهانی شد.
قربانی تنها یک مناسک دینی و فقهی نیست، بلکه نمادی از ایثار، بخشش و نزدیکی به خداوند است که ابعاد مختلفی دارد؛ از قربانی کردن حیوان در مکه گرفته تا قربانی نفس و آشتی با دیگران. این فریضه علاوه بر پیوند عمیق با ایمان و تعهد دینی، یادآور فداکاری بزرگ شهدای دفاع مقدس است که با جانفشانی خود، امنیت و استقلال ایران را حفظ کردند. با درک درست و اجرای مسئولانه این سنت، جامعه به سمت همدلی، کمک به نیازمندان و تقویت روح وحدت پیش می‌رود و می‌تواند مسیر روشنی برای تعالی معنوی و اجتماعی داشته باشد.
