شترهای سرگردان معضلی قدیمی با تبعاتی مرگبار؛ لزوم پلاک کوبی شترها

خبرگزاری مهر - گروه استان‌ها- صمیم ارزانی: در روزهای گذشته، بار دیگر جاده‌های شرق هرمزگان شاهد حادثه‌ای تلخ و تکراری بودند؛ برخورد یک خودرو با شتری سرگردان که به قیمت جان انسان‌ها تمام شد. انسان‌هایی که هرکدامشان نه فقط یک فرد، بلکه دنیایی از امید و آرزو برای خانواده‌هایشان بودند. جان‌هایی که می‌توانستند در کنار عزیزانشان بمانند، اما در چشم برهم‌زدنی، همه چیز پایان یافت. این حوادث سال‌هاست که در جاده‌های شرق هرمزگان رخ می‌دهند و با وجود تکرار، هنوز راه‌حلی قاطع برای آن اندیشیده نشده است.

نمی‌توان و نباید این حوادث را به حساب سرنوشت گذاشت. آن‌چه به ظاهر یک تصادف ساده خوانده می‌شود، در واقع نتیجه مستقیم بی‌تدبیری و نبود قوانین بازدارنده است. شترهایی که آزادانه در نزدیکی جاده‌ها پرسه می‌زنند، هر لحظه می‌توانند بلای جان یک خانواده شوند. رانندگانی که با بیم و دلهره شبانه در این مسیرها تردد می‌کنند، همواره در معرض این خطر مرگبارند؛ خطری که با اندکی تدبیر و قانون‌مندی، به سادگی قابل پیشگیری است.

راهکارهایی برای کنترل شترهای سرگردان

راه‌حل روشن و مشخص است؛ تعیین منطقه‌های چرا ممنوع در فاصله چند کیلومتری از جاده‌ها و کنترل دقیق حضور دام‌ها در این محدوده‌ها. چنانچه مالک شتری قانون را زیر پا بگذارد و دام او در محدوده‌های ممنوعه مشاهده شود، باید بدون اغماض برخورد شود. ذبح شترهای متخلف نه تنها پیامی جدی و بازدارنده به دیگر مالکان خواهد داد، بلکه گوشت این دام‌ها می‌تواند به عنوان منبع تغذیه به دست خانواده‌های نیازمند تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی برسد. بدین ترتیب، از دل یک خطر بالقوه، فرصتی برای نفع اجتماعی ایجاد می‌شود.

قانون باید حافظ جان شهروندان باشد؛ نه تماشاگر بی‌صدای مرگ‌های بی‌دلیل. هر انسان، جهانی است پر از رؤیا، و هیچ رویایی نباید زیر سم شترهای سرگردان در تاریکی شب له شود. وقت آن رسیده که با قاطعیت، عقلانیت و وجدان، جاده‌های جنوب را از این تهدید قدیمی نجات دهیم، پیش از آن‌که نام دیگری به فهرست قربانیان افزوده شود.

از میناب تا دروازه مکران به قتلگاه تبدیل شده است

حجت‌الاسلام والمسلمین محسن سالاری، امام جمعه شهرستان سیریک، در گفت‌وگویی با خبرنگار مهر، با انتقاد از وضعیت خطرناک جاده‌های شرق استان هرمزگان به‌ویژه معضل شترهای سرگردان در این مناطق، خواستار برخورد قاطع با ترک فعل‌های دستگاه‌های مسئول شد و بر لزوم هم‌افزایی بین نهادها برای حل این معضل تأکید کرد.

امام جمعه سیریک در این گفت‌وگو، وضعیت جاده‌های این منطقه را «قتلگاه» توصیف کرد و گفت: از میناب تا دروازه مکران، مردم این منطقه سال‌هاست که با معضلات شترهای سرگردان دست و پنجه نرم می‌کنند. این حیوانات به‌ویژه در شب، بارها باعث تصادفات مرگبار شده‌اند و جان بسیاری از جوانان را گرفته‌اند.

وی با اشاره به ترک فعل دستگاه‌های مختلف افزود: این معضل فقط به یک نهاد مربوط نمی‌شود. حوزه منابع طبیعی، راهداری، شهرداری‌ها و دستگاه قضائی هر یک وظایفی داشته‌اند که به‌درستی انجام نشده است. دادستانی باید به‌عنوان ناظر قضائی به ترک فعل‌ها ورود کند و موضوع را پیگیری کند.

سالاری خاطرنشان کرد: چهار سال پیش تفاهم‌نامه‌ای چندجانبه با حضور شهرداری، اداره راه، دادستانی و برخی نهادهای دیگر مصوب شد، اما به‌طور کامل عملیاتی نشد. طبق این تفاهم، مقرر شده بود شهرداری‌ها شترهای بدون شبرنگ را جمع‌آوری کرده و به مراکز نگهداری منتقل کنند. پلیس نیز قرار بود در این طرح نقش‌آفرین باشد. تجربه ما در انتقال شترها به بندرعباس نیز نشان داد که بازدارندگی لازم ایجاد می‌شود و صاحبان شترها از تکرار تخلف پرهیز می‌کنند.

شتر یک سرمایه در شرق هرمزگان است اما...

امام جمعه سیریک با اشاره به لزوم فرهنگ‌سازی گفت: شتر در فرهنگ مردم بلوچ و شرق هرمزگان جایگاه ویژه‌ای دارد و به‌عنوان سرمایه تلقی می‌شود. بنابراین باید میان احترام به فرهنگ بومی و حفظ جان مردم تعادلی ایجاد کرد. متأسفانه فرهنگ‌سازی به‌تنهایی پاسخگو نبوده و نیاز به اقدام بازدارنده قانونی است.

وی در پایان، با ابراز تأسف از پیامدهای اجتماعی و انسانی این معضل ازجمله از دست رفتن سرپرست خانوارها، تأکید کرد: نباید اجازه دهیم شتر که یکی از آیات الهی است و در گذشته مورد احترام بوده، امروز به موجودی منفور بدل شود. نگاه ما باید ترکیبی، همدلانه و البته قاطع باشد.

معضلی قدیمی با تبعاتی مرگبار

شیخ علی ماهیگیر، از علمای برجسته اهل سنت شرق هرمزگان، در گفت‌وگو با خبرنگار مهر نسبت به تکرار تصادف‌های مرگبار بین خودروها و شترهای رهاشده در جاده‌های استان هشدار داد و بر لزوم شناسایی، ساماندهی و فرهنگ‌سازی در این زمینه تأکید کرد.

این عالم اهل سنت با اشاره به اینکه تصادف بین خودروها و شترها سال‌هاست جان مردم منطقه را تهدید می‌کند، گفت: متأسفانه هر چند وقت یک‌بار شاهد تصادفی دلخراش هستیم که عامل آن شترهای رهاشده در جاده‌هاست، به‌ویژه در ساعات شب. این حوادث معمولاً منجر به مرگ جوانانی می‌شود که بی‌گناه قربانی بی‌مسئولیتی برخی دامداران می‌شوند.

صاحبان شتر مسئول‌اند، اما پاسخگو نیستند

شیخ ماهیگیر با انتقاد از نبود نظارت بر نگهداری شترها ادامه داد: در گذشته شترداران دام خود را در مراتع رها می‌کردند، اما امروز همان شیوه سنتی باعث بروز حوادث مرگبار می‌شود. بسیاری از صاحبان شترها مشخص نیستند و کسی هم مسئولیت تصادف‌ها را به عهده نمی‌گیرد.

لزوم ورود جدی دستگاه‌های اجرایی و قضائی

وی با اشاره به وظیفه فرمانداری‌ها، دادستانی و نهادهای انتظامی اظهار داشت: حل این مشکل از عهده یک نهاد خارج است و نیاز به همکاری بین‌بخشی دارد. شناسایی شترها، پلاک‌کوبی، تعیین مناطق ممنوعه و برخورد قضائی با متخلفان باید در دستور کار قرار گیرد.

به گفته شیخ ماهیگیر، تنها راهکار پایدار برای کنترل این معضل، فرهنگ‌سازی در سطح جامعه است و باید مردم را از طریق رسانه‌ها، آموزش‌های دینی و خطبه‌های نماز جمعه نسبت به مسئولیت شرعی و قانونی نگهداری دام‌ها آگاه کرد. هر ضرری که انسان به دیگری وارد کند، از نگاه شرع حرام است.

لزوم برخورد بازدارنده با متخلفان

او با بیان اینکه نبود بازدارندگی سبب تکرار حادثه‌ها می‌شود، گفت: وقتی مالکان دام مشخص نباشند، نه پاسخگو هستند و نه برای نگهداری اصولی از دام خود تلاشی می‌کنند. پیشنهاد می‌کنم هر شتری که در مناطق ممنوعه سرگردان باشد، ضبط یا حتی در موارد خاص ذبح شده و گوشت آن به نیازمندان داده شود تا بازدارندگی ایجاد شود.

۶ ایستگاه پشتیبانی و حمایت از شترداران در جاسک ایجاد شد

رحمت الله عباسی راونگی، سرپرست جهاد کشاورزی جاسک گفت: در راستای بهبود وضعیت شترداری و حمایت از شترداران، شش ایستگاه پشتیبانی و پرورش شتر در روستاهای گاوبندی، بهمدی، گیگن، سورچاه، گزی و کوه مبارک ایجاد شده است.

وی افزود: هفت انشعاب آب به شترداران واگذار شده و طرح‌های پلاک‌کوبی و بیمه‌گذاری دام به منظور شناسایی و ساماندهی شترها در حال اجراست.

به گفته عباسی، زمین‌هایی در مناطق بهمدی، باغان، کوه مبارک، شیراهن و سورگلم نیز برای توسعه طرح‌های شترداری به شترداران واگذار شده است.

سرپرست جهاد کشاورزی شهرستان جاسک با اشاره به تسهیلات حمل و نقل شتر گفت: مجوز حمل و نقل و جابجایی شترهای مولد و نرهای بالای دوازده سال به خارج از استان جهت کشتار صادر شده است.

وی همچنین از توزیع ماهانه بین ۶۰ تا ۱۳۰ تن سبوس یارانه‌ای به شترداران خبر داد.

عباسی با تاکید بر ضرورت پلاک‌کوبی شترها برای دریافت خدمات گفت: تنها شتردارانی که اقدام به پلاک‌کوبی شترهای خود کرده‌اند، می‌توانند از خدمات جهاد کشاورزی بهره‌مند شوند.

تا زمانی که شترداران همکاری نکنند مشکل شترهای سرگردان حل نخواهد شد

وی با انتقاد از رهاسازی شترها توسط برخی شترداران، خاطرنشان کرد: تا زمانی که خود شترداران همکاری لازم را نداشته باشند، مشکل شترهای سرگردان حل نخواهد شد.

عباسی همچنین از ارائه راهکارهای اجرایی برای ساماندهی و حمایت از شترداری در منطقه خبر داد و بر لزوم همکاری‌های بین‌بخشی برای اجرای این طرح‌ها تاکید کرد.

وی ابراز امیدواری کرد که با اجرای این طرح‌ها و همکاری دستگاه‌های اجرایی مرتبط، تحول مثبتی در صنعت شترداری شهرستان جاسک ایجاد شود.