یکشنبه، آخرین فرصت ترامپ برای پیاده شدن از ماشین جنگ‌طلبان / پوست خربزه‌ای که اسرائیل و اروپا زیر پای آمریکا انداختند
سرانجام پس از هفته‌ها جنگ روانی تروئیکای اروپایی علیه برنامه هسته‌ای ایران، سه کشور اروپایی عضو برجام موفق شدند قطعنامه‌ای را به تصویب برسانند که مقدمه استفاده از مکانیسم ماشه از سوی این کشورها به شمار می‌رود.
مکانیسم ماشه یا اسنب بک، بندی در توافق برجام است که براساس آن هر یک از کشورهای عضو می‌توانند با تکیه بر عدم پایبندی طرف مقابل به تعهدات برجام، تحریم‌های شورای امنیت علیه کشورمان را بازگردانده و همه تلاشهای دیپلماتیک برای لغو این تحریم‌ها را بی اثر کند.
در صورتی که تا مهرماه کشورهای عضو برجام از این مکانیسم استفاده نکنند، تحریم‌های شورای امنیت برای همیشه بی اثر خواهد شد. اما تروئیکای اروپایی تهدید می‌کند که قصد استفاده از این مکانیسم را دارد. تهران اما پاسخ داده است که واکنشش به چنین اقدامی، خروج از NPT و پایان همه بازرسی های آژاتس است.
مذاکرات چطور به لبه پرتگاه رسید؟
اروپایی‌ها که از سوی دولت آمریکا از فرآیند گفتگو با تهران کنار گذاشته شده‌اند، می‌خواهند با تکیه بر مکانیسم ماشه، در پرونده هسته‌ای ایران خودی نشان دهند. آنها بدشان نمی‌آید با تخریب روند گفتگوهای مسقط، از ترامپ به دلیل حذف خود از فرآیند مذاکرات با ایران انتقام بگیرند.
به جز اروپا، اسرائیل هم خود را بازنده توافق احتمالی ایران و آمریکا می‌داند. بنابراین با تهدیدات نظامی خود می‌کوشد در مسیر مذاکرات سنگ‌اندازی کند.
در برابر این فشارها، دولت ترامپ موضعی بلاتکلیف در مذاکرات داشته و قدرت کافی را برای مدیریت اقدامات خصمانه علیه کشورمان از خود نشان نمی‌دهد. ایالات متحده هرچند ژست مخالفت با جنگ با ایران می‌گیرد اما همزمان با خروج بخشی از شهروندان خود از منطقه، فضای نظامی علیه کشورمان را بازتولید می‌کند.
اصرار واشنگتن بر عدم غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران با وجود مخالفت صریح کشورمان، نشان داده که کاخ سفید برای توافق با ایران چندان مصمم نیست، هرچند علاقه‌ای هم به ایجاد جنگ جدید در منطقه ندارد.
حالا در این شرایط بلاتکلیفی دونالد ترامپ، تروئیکای اروپایی ایران را به سمت اقدامات توسعه‌گرایانه هسته‌ای سوق داده که به وضوح، شکستی برای ترامپ است که امیدوار به کنترل هسته‌ای ایران بدون استفاده از ابزار نظامی بود.
اگر ترامپ متوجه نقش اسرائیل و اروپا در به شکست کشانیدن گفتگوهای مسقط نشود، ممکن است در اشتباهی راهبردی میز مذاکره را ترک کند. اما اگر او به‌خوبی نقش عناصر مخرب گفتگوها را شناسایی کند، احتمالا روز یکشنبه با استقبال از بسته پیشنهادی ایران، تندروهای جنگ‌طلب را به حاشیه رانده و بار دیگر ابتکارعمل را در دست خواهد گرفت.
ایران و آمریکا می‌توانند مانند تجربه مذاکرات سعدآباد در دهه ۱۳۸۰ یا مذاکرات لوزان در دهه ۱۳۹۰ با اقداماتی موقت و داوطلبانه، فضای جنگ‌طلبانه کنونی را کنترل کنند.
دونالد ترامپ تاکنون بارها مدعی شده است که از سوی دیگران هدایت نمی‌شود. اما در مذاکرات هسته‌ای با کشورمان او به طور کامل مهره دیگران شده و برای خروج از این موقعیت شاید تنها همین یکشنبه را فرصت داشته باشد.
