عکسی تاریخی از حرمسرای قاجار؛ مادر شاه و خواجه‌ها در عصر ناصرالدین شاه

عکسی که در زیر ملاحظه می‌کنید شکوه‌السلطنه دختر عموی ناصرالدین شاه و سومین همسر عقدی او را در حالی که بین دو تن از خواجه‌های خدمتکار خود نشسته است نشان می‌دهد.

شکوه‌السلطنه دو فرزند داشت: مظفرالدین میرزا که بعد از ناصرالدین شاه به سلطنت رسید و دختری به اسم زینت الدوله که در نه ماهگی از دنیا رفت.

منبع: فرادید

تحلیل تاریخی خوشه: تصویر مادر مظفرالدین شاه قاجار در کنار خواجه‌های حرمسرایش، نمایانگر بخشی از زندگی درون دربار قاجار است؛ جهانی پنهان از دید مردم عادی که ساختار قدرت، جنسیت و سلسله‌مراتب در آن پیچیده و مرموز بود. حضور خواجه‌ها که به عنوان خدمه وفادار و گاه محرم اسرار زنان حرم عمل می‌کردند، بخشی از فرهنگ درباری آن دوران بود. این تصویر، نه فقط یک سند بصری از گذشته، بلکه نمادی از نظم اجتماعی و سیاسیِ ایران قاجاری است که بعدها با تحولات مشروطه‌خواهانه دگرگون شد.