به گزارش ایرنا شرایط اقلیمی و هوای گرم و خشک منطقه بلوچستان در استان سیستان وبلوچستان زمینه کاشت، داشت و برداشت خرما را فراهم کرده به طوریکه در نیمه نخست خرداد نخستین برداشت این محصول در مناطقی نظیر نیکشهر و قصرقند آغاز می‌شود.
خرما نقش مهمی در اقتصاد و اشتغال ساکنان منطقه بلوچستان ایفا می‌کند و میوه‌ای بسیار مقوی و دارای خواص فراوانی است اما این میوه مغذی تا رسیدن به بازار مراحل مختلفی را پشت سر می گذارد.
هم‌اینک در بیشاز ۲۰۰ هزار هکتار از زمین های کشاورزی سیستان و بلوچستان محصولات زراعی و در ۹۲ هزار و ۷۶۰ هکتار محصولات باغی تولید می‌شود که ۶۱ درصد این سطح به کشت خرما اختصاص دارد.
شرایط اقلیمی و هوای گرم و خشک منطقه بلوچستان در استان سیستان وبلوچستان زمینه کاشت، داشت و برداشت خرما را فراهم کرده بطوریکه هم‌اینک فصل "مچ بند" (آرایش خوشه‌های نخل) است
به منظور محصول دهی بیشتر نخلستان‌ها، کار خوشه بندی و یا به اصطلاح زبان بلوچی "مچ بند" درختان خرما در شهرستان‌های دارای نخیلات نظیر نیکشهر، قصرقند، فنوج، ایرانشهر، بمپور، راسک، سرباز، دشتیاری، کنارک و چابهار انجام می‌شود.
در روش خوشه بندی درختان خرما خوشه‌های اضافی این نخل‌ها حذف و خوشه‌های دارای دانه‌های درشت به وسیله طناب‌های بافته شده از الیاف داز یا نخل وحشی به شاخه‌های درخت خرما بسته می‌شود.
در هر درخت خرما، ۱۰ تا ۱۵ خوشه و حتی بیشتر از آن برای محصول دهی بهتر آرایش و خوشه‌های اضافی قطع و برای خوراک دام‌ها استفاده می‌شود.
"ﻫﺎﻣﯿﻦ" ﮐﻠﻤﻪﺍﯼ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺯﺑﺎﻥ ﺑﻠﻮﭼﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻓﺼﻞ ﺑﺮﺩﺍﺷﺖ ﺧﺮﻣﺎ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯽﺷﻮﺩ. این ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﻘﺴﯿﻢ می‌شود ﻣﭻ ﺍﯾﻮﺍﺭ، ﻣﭻ ﺑﻨﺪ، ﻣﭻ ﺳﻨﺪ و ﻣﭻ ﺑﺮ که در ﻣﺮﺣﻠﻪﺍﻭﻝ ﻋﻤﻞ ﻟﻘﺎﺡ ﻭ ﺑﺎﺭﻭﺭﯼ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﯽ ﺷﻮﺩ ﺑﻪ ﺍﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﻪ ﭘﻮﺩﺭ ﯾﺎ ﺧﻮﺷﻪﺩﺭﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎﯼ ﻧﺮ ﺩﺍﺧﻞ ﺧﻮﺷﻪ ﻫﺎﯼ ﺩﺭﺧﺖ ﺧﺮﻣﺎﯼ ﻣﺎﺩﻩ ﻗﺮﺍﺭ ﻣﯿﮕﯿﺮﺩ.
کاشت بیش از ۱۲۰ رقم خرما در بلوچستان
بیشاز ۵۷ هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی سیستان و بلوچستان به کشت ارقام مختلف نخیلات اختصاص دارد که مهمترین آنها مضافتی، ربی، هلینگی، نگال، کوتمی، شکری، کروچ، آبو، دسکی، کنشکی و وش کنک، اشهیگ، پیارم، مجول، کنشکی و چرپان است.
این استان رتبه دوم تولید خرمای کشور را به خود اختصاص داده است. خرمای تولیدی سیستان و بلوچستان به استان‌های همجوار و کشورهای همسایه پاکستان و افغانستان ارسال می‌شود.
سیستان وبلوچستان با تولید ۱۲۰ رقم خرما از مهمترین تولیدکنندگان، صادرکنندگان و زودرس‌ترین خرما در میان استان‌های کشور است که در این میان ارقام ربی، مضافتی، زاهدی، دسکی، رنگنو، هلیله، کلگی، شکری و سنگ شکن از مهمترین و با کیفیت ترین محصولات به شمار می‌آید.
سیمای کشاورزی سیستان و بلوچستان بسیار توانمند و دارای ظرفیت‌های زیادی است بطوریکه باغبانی، زراعت و شیلات مهمترین ظرفیت‌ها برای توسعه صادرات بخش کشاورزی این استان بشمار می‌رود.
این استان به دلیل دسترسی به بازارهای افغانستان و پاکستان و حوزه خلیج فارس فرصت بی‌نظیری را برای صادرات محصولات کشاورزی و در نتیجه ارزآوری و فرصت‌های شغلی جدید برای استان و کشور داراست.
همچنین سیستان و بلوچستان در زمینه تولید محصولات باغی بویژه گرمسیری و استوایی بی‌نظیر است بطوریکه تنها نقطه در کشور است که می‌تواند با تولید محصولاتی نظیر خرما، موز و تامین نیاز داخلی به حذف خروج ارز و واردات محصولات کشاورزی که به کشور تحمیل می‌شود کمک کند.
اکسیر بازیافت انرژی و جوانی
خرما دارای خواص بسیار زیادی از جمله بازگشت انرژی و جوانی از دست رفته است که در قرآن و دیگر کتاب‌های مقدس نیز به خواص این میوه شفابخش به طور ویژه اشاره شده است. درخت خرما خواص بی‌شماری دارد به طوریکه از تمام قسمت‌های این درخت می‌توان استفاده کرد.
مَچ اِیوار یا گرده‌افشانی نخیلات
گیاهان دوپایه یا تک جنسی گیاهانی هستند که گل های نر و ماده روی یک پایه نیستند، گیاهانی مانند خرما، پاپایا، شاهدانه و بید نیاز به گرده‌افشانی دارند و این عمل در برخی موارد به وسیله حشرات و در برخی موارد از جمله درخت خرما بوسیله انسان انجام می‌شود.
در گرده‌افشانی یا مچ ایوار اسپات‌ها از درخت خرمای نر که با نام محلی «گُش» مشهور است جدا و بعد از آن، گل‌های داخل اسپات نر رشته رشته و با انتقال آن بر روی درخت خرمای ماده کار گرده‌افشانی به صورت سنتی و دستی انجام می‌گیرد که تعداد گُش (gosh) یا گل مورد نیاز برای هر خوشه بستگی به نوع درخت خرما دارد. "مچ اِیوار" نخیلات از اسفند هر سال آغاز می‌شود و در ایام تعطیلات نوروز و اواخر فروردین پایان می‌یابد.
مَچ بَند یا آرایش خوشه‌ها
به منظور محصول دهی بیشتر نخلستان‌ها، کار خوشه‌بندی و یا به اصطلاح زبان بلوچی "مچ بند" درختان خرما در شهرستان‌های دارای نخیلات نظیر نیکشهر، قصرقند، فنوج، ایرانشهر، بمپور، راسک، سرباز، دشتیاری، کنارک و چابهار انجام می‌شود.
در روش خوشه‌بندی درختان خرما خوشه‌های اضافی این نخل‌ها حذف و خوشه‌های دارای دانه‌های درشت به وسیله طناب‌های بافته شده از الیاف داز یا نخل وحشی به شاخه های درخت خرما بسته می‌شود.
در هر درخت خرما، ۱۰ تا ۱۲ خوشه و حتی بیشتر از آن برای محصول دهی بهتر آرایش و خوشه‌های اضافی قطع و برای خوراک دام‌ها استفاده می‌شود.
مَچ بُر یا برداشت خرما
برداشت خرما یا مَچ بُر با برداشت خرمای نِگال، کُتمی و شکری از خرداد در روستاهای نیکوجهان و توابع بخش مرکزی نیکشهر و قصرقند آغاز و با برداشت رقم هلینگی در مهر و آبان ماه در سایر نقاط سیستان و بلوچستان به پایان می‌رسد.
برداشت زودرس ترین خرما در شهرستان‌های نیکشهر و قصرقند
مدیرجهاد کشاورزی نیکشهر گفت: برداشت خرما از اوایل خرداد در سیستان و بلوچستان آغاز می‌شود و تا مهر ادامه دارد، دیررس ترین خرما در سراوان و زودرس ترین خرما در نیکشهر و قصرقند بویژه روستای نیکوجهان نیکشهر و شارک از توابع بخش تلنگ این شهرستان تولید می‌شود.
عبدالستار سهرابزهی بیان کرد: سالانه حدود ۱۰ تا ۱۵ هزار تن خرما از سطح ۲ هزار و ۸۰۰ هکتار از نخلستان‌های این شهرستان برداشت می‌شود؛ با توجه به اینکه درخت خرما نیاز به نیروی کارگری بالایی هم در زمان گرده‌افشانی و برداشت دارد بنابراین در هر هکتار از نخلستان‌ها زمینه اشتغال ۲ نفر فراهم می‌شود.
وی با اشاره به اینکه نیکشهر بیشاز هفت هزار هکتار زمین ( چهار هزار و ۱۰۰ هکتار باغی و ۲ هزار و ۹۰۰ هکتار زراعی) دارد، گفت: این شهرستان دارای سه هزار هکتار نخلستان بوده که ۲ هزار و ۸۰۰ هکتار آن بارور و ۲۰۰ هکتار غیربارور است.
برداشت ۲۴۰ هزار تن خرما در سیستان و بلوچستان
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان در گفت وگو با ایرنا اظهار کرد: پارسال حدود ۲۴۰ هزار تن انواع خرما در این استان برداشت و روانه بازار مصرف شده است.
اردشیر شهرکی افزود: از ۷۰ هزار هکتار نخلستان در سیستان و بلوچستان، ۵۶ هزار هکتار بارور بوده و خرمای مضافتی با ۳۱ هزار هکتار و خرمای ربی با سطح زیرکشت ۲۵ هزار هکتار بیشترین نخلستان‌های این استان را به خود اختصاص داده است.
وی با بیان اینکه خرمای تولید شده سیستان و بلوچستان علاوه بر استان‌های دیگر به کشورهای حوزه خلیج فارس، اروپا و روسیه صادر می‌شود، ادامه داد: ۶۱ درصد سطح محصولات باغی این دیار به کشت نخیلات اختصاص دارد.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی سیستان و بلوچستان با بیان اینکه برداشت خرما از تیر ماه در استان با ارقام زودرس شامل کتومی، نگال و آشوبه شروع و با ارقام دیررس مایکلی و هلیله در آبان ماه به پایان می‌رسد، خاطرنشان کرد: کشت خرما در این استان زمینه اشتغال بیش از ۵۰ هزار نفر را فراهم کرده است.
