به گزارش ایرنا استان خراسان جنوبی با مساحت بیش از ۱۵ میلیون هکتار، معادل حدود ۹ درصد مساحت ایران، در شرق کشور قرار دارد، این استان به دلیل قرارگیری بر کمربند خشک و نیمه خشک نیمکره شمالی، با شرایط اقلیمی سختی مواجه است که از جمله آن میتوان به منابع آبی محدود، میزان نزولات جوی اندک، تبخیر شدید و پوشش گیاهی کمتراکم اشاره کرد.
طبق آمارهای رسمی، حدود ۹۶.۵ درصد از مساحت استان معادل ۱۴ میلیون و ۵۶۲ هزار هکتار را عرصههای طبیعی تشکیل میدهد که سهم قابل توجهی از آن به اراضی بیابانی و مراتع کم تراکم بیابانی اختصاص دارد.
این شرایط باعث شده که ۳۶ درصد مجموع عرصههای طبیعی استان به اراضی بیابانی و ۵۰ درصد به مراتع کم تراکم تبدیل شود، به عبارتی بیش از ۸۶ درصد مساحت خراسان جنوبی تحت تأثیر بیابانزایی است و این استان به عنوان دومین استان بیابانی کشور شناخته میشود.
بنا بر اعلام اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی، از مجموع عرصههای بیابانی استان بیش از یک میلیون و ۶۰۰ هزار هکتار اراضی فاقد پوشش گیاهی، بیش از یک میلیون و ۱۲۸ هزار هکتار کویرهای گسترده، بیش از ۳۰۲ هزار هکتار تپههای ماسهای، اراضی شور و نمکزار با بیش از یک میلیون و ۲۱۸ هزار هکتار، جنگلهای دستکاشت و بیشهزارها به وسعت نزدیک به یک میلیون هکتار و دقهای رسی و پهنههای ماسهای به مساحتهای قابل توجه را شامل میشود.
این شرایط نشان میدهد که استان با تهدید جدی فرسایش خاک و تحلیل سریع منابع طبیعی رو به رو است که علاوه بر کاهش کیفیت زیستمحیطی، معیشت و امنیت غذایی ساکنان را نیز به مخاطره میاندازد.
متخصصان منابع طبیعی عوامل مختلفی را در گسترش بیابانزایی موثر میدانند، از جمله این عوامل میتوان به تغییرات اقلیمی، خشکسالیهای مکرر، چرای بیرویه دامها، تبدیل مراتع به زمینهای کشاورزی نامناسب، برداشت بیرویه آبهای زیرزمینی، معدنکاویهای غیر اصولی، جادهسازیهای پراکنده و توسعه غیرمنطقی سکونتگاهها اشاره کرد، این عوامل در کنار ضعف پوشش گیاهی، به سرعت فرسایش خاک را تشدید و شرایط بیابانی را حادتر کرده است.
مدیرکل و معاونان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با حضور در دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی، آخرین وضعیت تشدید بیابانزایی در استان را تشریح کردند که در ادامه میخوانیم:
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به روند رو به رشد بیابانزایی در سطح جهان، بر لزوم مدیریت علمی و پایدار منابع طبیعی در استان تأکید کرد.
علیرضا نصرآبادی گفت: بیابانزایی نه تنها یک پدیده طبیعی بلکه تحت تأثیر عوامل متعددی همچون تغییرات اقلیمی، فعالیتهای انسانی و تحولات علمی است که بهطور گسترده در کشورهای مختلف جهان رخ میدهد، این روند به ویژه در مناطق خشک و نیمهخشک مانند خراسان جنوبی اهمیت دوچندان پیدا میکند.
وی با بیان اینکه بیابانزایی صرفاً به معنای وجود مناطق بیابانی طبیعی نیست، افزود: در بسیاری از کشورها، تعاریف بیابان بسته به شرایط اکولوژیکی و اقلیمی متفاوت است، برای مثال، برخی مناطق که برای یک اکوسیستم مدیترانهای بیابان محسوب میشوند، در خراسان جنوبی بهعنوان مراتع ارزشمند شناخته میشوند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی روند بیابانزایی را تابعی از تغییرات اقلیمی و علمی دانست و تأکید کرد: این روند به هیچ کشور یا منطقه خاصی محدود نمیشود و تأثیرات آن به صورت جهانی احساس میشود.
وی ادامه داد: یکی از عوامل مهم در تشدید بیابانزایی، فعالیتهای صنعتی و توسعه نامتوازن در کشورهای پیشرفته است که به صورت مستقیم یا غیرمستقیم بر شرایط اقلیمی و محیطی مناطق مختلف اثرگذار بوده است.
نصرآبادی عنوان کرد: با وجود چالشهای فراوان، استان تلاش دارد با بهرهگیری از روشهای علمی و مدیریتی نوین، روند بیابانزایی را با اقداماتی شامل احیای مراتع، حفاظت از خاک و مدیریت بهینه آبخیزداری، کنترل و منابع طبیعی را حفظ کند.
وی تأکید کرد: مقابله با بیابانزایی نیازمند همکاری تمامی دستگاهها و مشارکت مردم است و با توجه به شرایط اقلیمی خاص خراسان جنوبی، مدیریت جامع و هوشمند منابع طبیعی باید در اولویت برنامههای استانی قرار گیرد.
مدیریت پایدار برای جلوگیری از تشدید بیابانزایی
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با تأکید بر اهمیت حفظ داشتههای طبیعی و جلوگیری از گسترش بیابانزایی، اظهار کرد: بیابانزایی مسئلهای تخصصی است که صرفاً به حوزه منابع طبیعی محدود نمیشود و نیازمند همکاری سه حوزه تخصصی مختلف است، لذا باید با نگاه ملی و پایدار نسبت به این موضوع وارد عمل شویم.
وی افزود: از جمله چالشهای جدی، ساخت و سازهای غیرکارشناسی، توسعه ناپایدار مسکن و گردشگری در مناطق حساس است که به دلیل آسیب به پوشش گیاهی، موجب تخریب شرایط زیستی و کاهش ماندگاری جمعیت در این مناطق میشود.
نصرآبادی ادامه داد: نمونه این مسئله در استانهای توسعه یافتهتر مانند خوزستان یا برخی مناطق غرب کشور دیده شده که پس از چند سال، شرایط جمعیتی و زیستمحیطی به مخاطره افتاده است.
هرگونه فعالیت معدنی یا ساخت جاده بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیستمحیطی، میتواند باعث تخریب منابع طبیعی شود
وی با بیان اینکه استمرار حضور جمعیت و حفظ محیط زیست پیشنیاز توسعه پایدار است، گفت: هرگونه فعالیت معدنی یا ساخت جاده بدون در نظر گرفتن ملاحظات زیستمحیطی، میتواند باعث تخریب منابع طبیعی شود.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی تصریح کرد: برداشتهای غیرمجاز و جابجایی ماسههای بادی به عنوان یک پدیده طبیعی شکننده، نیازمند توجه ویژه است تا به عنوان فرصت دیده نشود بلکه تهدیدی جدی برای منطقه تلقی شود.
وی ادامه داد: اینکه اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان رتبه اول تا سوم صدور پروانه اکتشاف و بهرهبرداری معادن را به خود اختصاص میدهد نشان از همکاری بین دستگاهها و بخش معدن، با رعایت ضوابط قانونی و زیستمحیطی دارد.
نصرآبادی افزود: به عنوان مثال، از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۳، حدود ۷۰۰ هکتار از اراضی تحت تأثیر فعالیتهای معدنی و پروژههای توسعهای بوده که در سال ۱۴۰۳ تنها ۶۰ مورد در قالب ۶۰۰ هکتار زمین برای نصب پنل و نیروگاههای خورشیدی واگذار شده است، این روند نشاندهنده تلاش در حفظ منابع و همکاری در حوزه توسعه استان بوده اما نیازمند استمرار و همت بیشتر است.
وی با بیان اینکه نگاه ما باید نگاه توسعه پایدار باشد، نه مقطعی، تأکید کرد: نباید پروژههای مسکن یا سایر ساخت و سازها به صورت موقت و غیرپایدار اجرا شوند تا پس از ۱۰ سال با مشکلات عدیدهای مواجه شویم، حفظ داشتههای ارزشمند استان، وظیفهای است که نیازمند همکاری تمامی دستگاهها، مردم و نهادهای متولی است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی یادآور شد: گفتمان ما در استان باید مبتنی بر مسئولیتپذیری و توجه به آینده باشد تا خراسان جنوبی بتواند ضمن حفظ منابع طبیعی، زمینههای توسعه اقتصادی و اجتماعی پایدار را فراهم آورد.
نصرآبادی با اشاره به اهمیت افزایش گونههای گیاهی و تنوع زیستی در مقابله با بیابانزایی گفت: افزایش گونههای گیاهی به ویژه گونههای مقاوم به خشکی، علاوه بر حفظ پوشش گیاهی، باعث پایداری بیشتر زیستبوم میشود و درآمدزایی برای دولت و جوامع محلی را نیز به همراه دارد.
وی افزود: مدیریت منابع طبیعی باید به گونهای انجام شود که منافع اقتصادی و حفظ محیط زیست همزمان تأمین شود، اطلاعرسانی و آموزش به جامعه بهرهبردار، به ویژه دامداران، یکی از گامهای اساسی در این مسیر است که میتواند مشارکت مردمی را در حفاظت از منابع طبیعی افزایش دهد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی ادامه داد: اقدامات احیایی نیز به صورت جدی دنبال میشود و با استفاده از روشهای متنوع کشت و بازسازی پوشش گیاهی در مناطق بیابانی، تلاش شده است تا روند تخریب معکوس شود، در این راستا، طرحهای کلان در سطح کشور در حال اجراست که استان خراسان جنوبی نیز سهم فعالی در آنها دارد.
طرح جهادی احیای بیابان در یک میلیون و ۱۰۰ هزار هکتار
وی یادآور شد: سال گذشته طرح جهادی توسعه و احیای سه میلیون هکتار از اراضی بیابانی مصوب شد که استان ما این طرح را تنظیم کرده است، این طرح در ۱۸ استان با وضعیت بیابانی آغاز و اکنون در ۲۲ استان پیگیری میشود.
نصرآبادی اضافه کرد: اعتبارات مصوب برای این طرح بالغ بر ۲ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان تعیین شده و هدف آن احیای یک میلیون و ۱۰۰ هکتار از اراضی بیابانی در استان است.
وی ادامه داد: اعتبار این طرح از محل فروش اموال دیده شده و از زمان تخصیص اعتبار این طرح اجرا و به مدت سه سال با مشارکت دهیاریها، بخشداریها و فرمانداران برنامهریزی و اجرا خواهد شد.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی اظهار کرد: طرح الگویی احیای عرصههای تخریب یافته با نگرش مدیریت جامع منابع طبیعی در شهرستان طبس به میزان ۱۰۰ هزار هکتار اجرا خواهد شد.
وی به اهمیت موقعیت جغرافیایی شهر طبس اشاره کرد و گفت: این منطقه به دلیل قرار گرفتن در مسیر مواصلاتی دیگر استانها به خصوص یزد و همچنین موقعیت خاص زیستمحیطی خود، اهمیت ویژهای دارد و تلاشها برای حفظ و احیای آن در دستور کار قرار گرفته است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با بیان اهمیت اقتصادی کردن منابع طبیعی از طریق توسعه انرژیهای نو و بهویژه انرژی خورشیدی در استان، تصریح کرد: طرحهای گستردهای در حوزه انرژی خورشیدی در حال اجرا است.
وی ادامه داد: ضمن حمایتهای مصوب، مدیریت جامع و همهجانبهای بر این پروژهها صورت میگیرد، این طرحها با هدف بهرهبرداری بهینه از ظرفیتهای طبیعی و محیطی استان طراحی شدهاند.
با توجه به وسعت زیاد مناطق بیابانی و شرایط اقلیمی خاص استان، پروژههای انرژی خورشیدی علاوه بر تأمین انرژی پاک، نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه ایفا میکنند
نصرآبادی افزود: با توجه به وسعت زیاد مناطق بیابانی و شرایط اقلیمی خاص استان، پروژههای انرژی خورشیدی علاوه بر تأمین انرژی پاک، نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه ایفا میکنند، سال گذشته طرحهایی در این زمینه مصوب شد و امسال مطالعات عملیاتی آنها آغاز شده است.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی ادامه داد: یکی از طرحهای مهم، اجرای الگویی جامع ۱۰۰ هزار هکتاری دهشور طبس است که با همکاری بینالمللی و داخلی در حال پیشرفت است.
وی بیان کرد: این پروژه با اعتبار ۶۵ میلیارد تومان و با مدت اجرای سه سال در مسیر راهآهن و مناطق جنوب و جنوب غرب تا مشهد و یزد پیش میرود و شامل کاشت و مراقبت جنگلهای مصنوعی و طبیعی و تله رسوبگیری است.
نصرآبادی با اشاره به همکاریهای بینالمللی گفت: در این خصوص، تفاهمنامهای سه ساله با کشور چین امضا شده که اجرای پروژههای الگویی در یکی از شهرستانهای کویری استان اجرا خواهد شد.
وی عنوان کرد: این طرحها، ضمن بهرهگیری از تجربیات موفق بینالمللی، مشارکت جوامع محلی را نیز در پی دارند و به عنوان نمونههای موفق توسعه پایدار معرفی شدهاند.
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی افزود: از نظر سیاستهای کشوری نیز تلاش میشود این پروژهها به عنوان فرصتهایی برای رفع چالشهای زیستمحیطی و توسعه پایدار شناخته شوند، به عنوان مثال، افزایش بهرهوری قنوات و استفاده از فناوریهای پیشرفته در مدیریت منابع آب، از دستاوردهای مهم استان است.
وی با یادآوری پیشینه اجرای پروژه ترسیب کربن و فناوریهای خورشیدی در استان گفت: خراسان جنوبی از دهه ۸۰ با اجرای پروژههای نوآورانهای مانند آبگرمکن خورشیدی، آبتصفیهکن خورشیدی و غذاپز خورشیدی، در زمینه انرژیهای پاک پیشتاز بوده است.
نصرآبادی یادآور شد: نمونههای این فناوریها همچنان در سطح خانوارها استفاده میشوند و به لحاظ تعداد و کیفیت رتبه اول پروژههای بین المللی را به خود اختصاص دادهایم و پروژه ترسیب کربن در سال ۲۰۱۷ به عنوان یکی از ۱۰ پروژه برتر بینالمللی سازمان ملل معرفی شد.
بیابانزایی تهدیدی که میتوان آن را به فرصت تبدیل کرد
معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با تاکید بر اهمیت روز جهانی مقابله با بیابانی گفت: بیابانزایی تهدیدی جدی است، اما میتوان آن را به فرصتی برای توسعه انرژیهای نو، گردشگری و مشارکت مردمی تبدیل کرد.
حمید باقرپور افزود: خراسان جنوبی دومین استان بیابانی کشور است و بیش از ۱۲.۵ میلیون هکتار از این عرصهها شامل مناطق بیابانی و مراتع کمتراکم میشود.
وی تصریح کرد: مقابله با بیابانزایی نیازمند تامین اعتبارات، نیروی انسانی متخصص و توجه به شرایط اقلیمی است.
معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به قوانین موجود مانند قانون هوای پاک و قانون افزایش بهرهوری عنوان کرد: سازمانهای متولی موظف به اجرای طرحهای مقابله با بیابانزایی به وسعت حداقل ۳۰۰ هزار هکتار در سال هستند.
وی، بحران تغییر اقلیم و کمآبی را از چالشهای اصلی در اجرای این طرحها دانست و بیان کرد: اجرای طرحهای آبخیزداری، مدیریت روانآبها و احداث بادشکنهای غیرزنده از اقدامات مهم مقابله با بیابانزایی است.
باقرپور درباره میزان بیابانزایی در کشور گفت: سرانه بیابان در ایران با پنج هزار مترمربع، دو برابر میانگین جهانی است و هماکنون ۱۸۹ نقطه، ۹۷ شهرستان و ۲۲ استان کشور دچار این مشکل هستند، در استان نیز تعداد کانونهای بحران بیابانی از ۱۶ کانون به نزدیک ۳۰ کانون افزایش یافته است.
وی تاکید کرد: مقابله با بیابانزایی تنها با همکاری مردم و مسئولان امکانپذیر است و منابع طبیعی باید به عنوان امانتی برای نسلهای آینده حفظ شود.
معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی یادآور شد: خراسان جنوبی خاستگاه پروژههای بینالمللی مقابله با بیابانزایی است که با هدف توانمندسازی جوامع محلی، احیای مناطق تخریبشده و مقابله با خشکیهای جهانی اجرا میشوند.
وی همچنین نسبت به برداشت غیر اصولی مواد معدنی از عرصهها هشدار داد و از مسئولان خواست با بازدید از مناطق آسیبدیده، حساسیت بیشتری نسبت به این مسئله داشته باشند.
باقرپور با اشاره به اهمیت تنوع گونهای در پروژههای احیای بیابانها گفت: رویکرد تکگونهای پیشین به معنای شکست است و اکنون با تنوع گونهای، توسعه پایدار منابع طبیعی در دستور کار است.
اجرای گسترده پروژههای مقابله با بیابانزایی در استان
رئیس اداره بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با اشاره به اقدامات گسترده در مقابله با بیابانزایی گفت: تاکنون ۱۵۰ هزار هکتار نهالکاری در مناطق حساس، ۴۰ هزار هکتار مدیریت اراضی، اجرای عملیات احداث بادشکنهای زنده در ۵۶۶ منطقه حساس و بحرانی و همچنین ۵۷۷ کیلومتر بادشکن غیرزنده در محورهای مواصلاتی، خطوط راهآهن و خطوط برق و سایر اجرا شده است.
محمد یوسفی افزود: در حوزه تهیه طرحهای مقابله با بیابانزایی، بیش از یک میلیون و ۷۰۰ هزار هکتار از اراضی بیابانی استان تحت پوشش طرحهای مصوب قرار دارد که با توجه به تخصیص اعتبارات، پروژههای اجرایی در تمامی شهرستانها به تناسب اجرا میشود.
طرحهای مدیریت و احیای جنگلهای دستکاشت در بیش از ۱۱۲ هزار هکتار از عرصههای بیابانی و جنگلی استان اجرا شده است
وی، همچنین از اجرای طرحهای مدیریت و احیای جنگلهای دستکاشت خبر داد و تصریح کرد: بیش از ۱۱۲ هزار هکتار از عرصههای بیابانی و جنگلی استان تحت پوشش این طرحها قرار دارد.
رئیس اداره بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی بیان کرد: این جنگلها که بیش از ۲۰ سال با تنشهایی همچون خشکسالی و آفات مواجه بودند، با استفاده از روشهای شیمیایی و واکاری مجدد احیا شدهاند.
وی ادامه داد: سال جاری در حدود ۷۰۳ هکتار از عرصههای جنگلی و بیابانی استان پروژههای مدیریت اجرا شده که نتایج آن بسیار موفقیتآمیز بوده است، به طوری که عرصهای که پیش از عید خشک شده بود، به سرعت سبز شده و پوشش گیاهی آن مجدد رشد یافته است.
یوسفی به روند کاهش عرصههای بیابانی بین سالهای ۹۹ تا ۱۴۰۱ اشاره کرد و گفت: در این بازه زمانی بیش از هزار و ۵۲۵ هکتار مالچپاشی در حاشیه مسجد شکر شهرستان طبس انجام شده که منجر به کاهش خسارات زیادی شده است.
وی تصریح کرد: اعتبارات مقابله با بیابانزایی تا سال ۹۸ محدودو قطرهچکانی بود اما تا سال ۱۴۰۲ با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری، اعتبارات قابل توجهی به این حوزه اختصاص یافته است.
رئیس اداره بیابان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی عنوان کرد: به عنوان نمونه در سال ۱۴۰۳ از محل منابع استانی، بیش از ۲ میلیارد و ۲۳۰ میلیون تومان اعتبار مصوب شده که حدود نیمی از آن تاکنون تخصیص یافته است.
وی اضافه کرد: از محل اعتبارات ملی نیز ۲۹ میلیارد و ۹۳۵ میلیون تومان مصوب شد که ۱۷ میلیارد و ۹۹۱ میلیون تومان تخصیص پیدا کرد که برای سال جاری نیز امید است با همکاری استانداری و نمایندگان استان اعتبارات افزایش یابد.
یوسفی به تاثیر فعالیتهای انسانی از جمله دامداری غیر اصولی، کشاورزی ناپایدار و قطع درختان در گسترش بیابانزایی اشاره کرد و افزود: وسعت پوشش گیاهی استان زیر ۱۲ میلیون هکتار است که در شهرستانهایی مانند فردوس و زیرکوه بیشتر تحت تاثیر قرار دارد.
وی عنوان کرد: تولید علوفه در استان حدود ۷۱۹ هزار تن است که به ازای هر بارندگی هشت کیلوگرم به ازای هر هکتار افزایش مییابد که این موضوع نقش مهمی در تثبیت خاک و جلوگیری از بیابانزایی دارد.
مدیریت مراتع و فرهنگسازی در حفاظت از منابع طبیعی
معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی نیز در پایان با اشاره به چالشهای مربوط به مدیریت مراتع در سالهای پرآبی و خشکسالی گفت: در سالهایی که بارندگی مناسب است، دامداران باید نسبت به جوانسازی دامها اقدام کنند تا بهرهوری مراتع افزایش یابد و در سالهای خشک، مدیریت مصرف مراتع بهگونهای انجام شود که کمترین آسیب به عرصههای طبیعی وارد شود.
باقرپور افزود: شرکت پشتیبانی دام جهاد کشاورزی و سازمان عشایری با همکاری دامداران تلاش میکنند تا دامها به صورت کنترلشده در مراتع رها شوند و از چرای بیرویه جلوگیری شود تا فشار روی مراتع کاهش یابد.
وی تصریح کرد: در کشور و استان ما مراتع بیش از دو تا سه برابر ظرفیت واقعی خود بهرهبرداری میشوند و همین مسئله باعث تخریب شدید مراتع شده است.
معاون فنی منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی با تأکید بر ضرورت رعایت ظرفیت مرتع در مدیریت دامداری بیان کرد: نمیتوانیم تعداد دامها را فراتر از ظرفیت مراتع نگه داریم؛ فرهنگسازی در این زمینه نقش بسیار مهمی دارد، زیرا برخی از عشایر هنوز به روشهای سنتی خود پایبندند و ترجیح میدهند از سوختهای سنتی برای پختوپز استفاده کنند.
وی تصریح کرد: در این خصوص باید فرهنگسازی شود تا دامداران از روشهای بهینه و همچنین استفاده از منابع طبیعی مثل قطعات افتاده گیاهی و شاخههای خشک برای تامین سوخت بهرهمند شوند و این امر به کاهش فشار بر منابع طبیعی کمک کند.
باقرپور با اشاره به اهمیت آموزش و اطلاعرسانی به جامعه بهرهبردار گفت: تغییر نگرش و رفتار مردم، به ویژه جامعه عشایری، نقش کلیدی در حفظ و احیای مراتع استان دارد و با همکاری دستگاههای مربوطه این مهم دنبال میشود.