به گزارش خبرنگار سیاست خارجی ایرنا، نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حالی روز دوشنبه هفته جاری آغاز شده که به نظر می‌رسد تصویب یک قطعنامه جدید علیه جمهوری اسلامی ایران قطعی شده است. براساس شواهد و اذعان بسیاری از تحلیلگران، سه کشور اروپایی در صدد آن هستند تا با زمینه چینی ایجاد اجماع علیه تهران، فضا را برای فعال سازی «مکانیسم ماشه» و بازگرداندن تمامی قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد هموار کنند.
برای بررسی این موضوع با علی ماجدی، سفیر پیشین ایران در آلمان و تحلیلگر مسائل اروپا گفت‌وگو کردیم.
در حالی که شاهد برگزاری چند دور گفت‌وگو میان ایران و اروپا برای بیان و حل و فصل نگرانی‌های طرفین بودیم و همزمان تهران و E۳ نسبت به ادامه این روند ابراز امیدواری کرده‌اند و در عین حال همکاری آژانس بین المللی انرژی اتمی با سازمان انرژی اتمی ایران به صورت فشرده ادامه دارد، به چه علت نتایج این تلاش‌ها در صحنه‌هایی مانند شورای حکام نمود نداشته و همچنان شاهد تلاش‌ها برای اعمال فشار بر تهران هستیم؟
تاکنون پنج دور مذاکره برگزار شده است، اما نتایج این گفت‌وگوها به‌طور دقیق برای عموم مشخص نیست و دستاوردهای ملموسی نیز حاصل نشده است. با این حال، هر دو طرف تمایل خود را برای ادامه مذاکرات اعلام کرده‌اند. از سوی دیگر، بر اساس شنیده‌ها، سه کشور اروپایی عضو برجام منتظر نتایج این مذاکرات هستند تا بر اساس آن در خصوص مکانیسم ماشه تصمیم‌گیری کنند.
همچنین، به نظر می‌رسد آن‌ها به دلیل عدم مشارکت مستقیم در این مذاکرات، از این موضوع ناراضی‌اند. این نارضایتی دو دلیل اصلی دارد؛ نخست، انتظار برای دستیابی به توافق که امری منطقی به نظر می‌رسد؛ دوم، گمانه‌زنی‌هایی که درباره دلیل عدم مشارکت این کشورها در مذاکرات وجود دارد. بر اساس آنچه از همکاران وزارت امور خارجه شنیده‌ام، ایران هیچ مشکلی با حضور این کشورها در مذاکرات ندارد و این موضوع به اطلاع آن‌ها نیز رسیده است. بنابراین، این مسئله نمی‌تواند مانعی برای مشارکت آن‌ها باشد.
موضوع دیگری که مطرح است، این است که برخی منتظر نتایج مذاکرات ایران و آمریکا هستند و این انتظار می‌تواند درست باشد. از طرف دیگر، موضوع فعالیت‌های هسته‌ای ایران نیز مورد توجه قرار گرفته است. از آنجا که موضوع از چارچوب برجام خارج شده، ایران نمی‌تواند به مکانیسم‌های آن متوسل شود.
اخیراً در گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آقای گروسی، به برخی تخلفات ایران در زمینه پادمان‌ها اشاره شده است. این تخلفات نه به برجام، بلکه به تعهدات ایران به‌عنوان عضو آژانس مربوط می‌شود. اگر این موضوع به شورای امنیت ارجاع شود، به احتمال زیاد روسیه و چین آن را وتو خواهند کرد. با این حال، این مسئله می‌تواند بهانه‌ای برای برخی کشورها، به‌ویژه کشورهای غربی، باشد تا از طریق پادمان‌ها یا حتی موضوع برجام فشار بیشتری اعمال کنند.
اخیراً در گزارش مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، آقای گروسی، به برخی تخلفات ایران در زمینه پادمان‌ها اشاره شده است. این تخلفات نه به برجام، بلکه به تعهدات ایران به‌عنوان عضو آژانس مربوط می‌شود. اگر این موضوع به شورای امنیت ارجاع شود، به احتمال زیاد روسیه و چین آن را وتو خواهند کرد.آیا از دیدگاه شما این اراده در سه کشور اروپایی وجود دارد که علی رغم تبعات آن، از شرایط جاری برای فعال سازی مکانیسم ماشه استفاده کنند؟
از نظر زمانی، با نزدیک شدن به پایان دوره زمانی مرتبط با برجام یعنی انقضای قطعنامه ۲۲۳۱، این احتمال وجود دارد که برخی کشورها از این موضوع به‌عنوان ابزاری برای فشار استفاده کنند، به‌ویژه اگر مذاکرات به نتیجه نرسد. در حال حاضر، این موضوع به یک چالش سیاسی تبدیل شده که عاقبت آن مشخص نیست و می‌تواند خطرناک باشد. به نظر می‌رسد برخی کشورها از این موضوع به‌عنوان اهرمی برای تسریع در دستیابی به توافق بین ایران و آمریکا استفاده می‌کنند. این ابزار فشار احتمالاً در حال حاضر با هدف وادار کردن ایران و آمریکا به رسیدن به توافقی در چارچوب مذاکرات کنونی به کار گرفته شده است.
در این شرایط اولویت کشور و دستگاه دیپلماسی پیست؟
به نظر من، ضروری است که همه افرادی که درباره موضوع هسته‌ای اظهارنظر می‌کنند، موضعی یکسان و هماهنگ ارائه دهند تا از تفسیرهای متفاوت و سوءاستفاده‌های احتمالی جلوگیری شود. مسئله هسته‌ای، به دلیل حساسیت بالای آن، نیازمند سیاست‌گذاری منسجم از سوی مقامات ارشد کشور، از جمله مقام معظم رهبری، رئیس‌جمهور و وزیر امور خارجه است که سیاست خارجی کشور را هدایت می‌کنند.
بهتر است در این زمینه، گفتمانی واحد و سیاستی مشخص با بیانی یکپارچه و هدفمند از سوی مسئولین ارائه شود. ممکن است برخی افراد، از جمله خبرنگاران یا اشخاص بازنشسته، نظرات شخصی خود را مطرح کنند، اما هماهنگی اظهارات، به‌ویژه در بازه زمانی حساس کنونی، اهمیت زیادی دارد. این هماهنگی باعث می‌شود که مواضع کشور به‌صورت شفاف و قاطع بیان شده و از سوءاستفاده دیگران جلوگیری شود.
