استفاده گسترده ترامپ از اختیارات اضطراری در شرایط غیرتهدید؛مسیری خزنده به سوی استبداد

به گزارش ایرنا، برغم اصرار ترامپ و مقامات دولتش مبنی بر اینکه ایالات متحده آمریکا در دوران ریاست جمهوری او در حال بازگشت از فاجعه است، اما این دولت، برخلاف روسای جمهوری پیشین این کشور، مدام از اختیارات اضطراری استفاده کرده است.

تحلیلی از آسوشیتدپرس نشان می‌دهد که ۳۰ مورد از ۱۵۰ دستور اجرایی ترامپ به نوعی قدرت یا اختیار اضطراری اشاره کرده‌اند؛ نرخی که بسیار فراتر از اسلاف اخیر اوست. نتیجه، بازتعریف چگونگی اعمال قدرت توسط روسای جمهور است. ترامپ به جای پاسخ به یک بحران پیش‌بینی نشده، از اختیارات اضطراری برای جایگزینی اختیارات کنگره و پیشبرد دستور کار خود استفاده می‌کند.

ایلیا سومین، نماینده پنج کسب و کار آمریکایی که از دولت ترامپ شکایت کرده و ادعا می‌کند که از تعرفه‌های به اصطلاح «روز آزادی» ترامپ آسیب دیده‌اند، به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «آنچه در مورد ترامپ قابل توجه است، مقیاس و وسعت عظیم این دستورات است که از هر رئیس جمهور دیگری در تاریخ مدرن آمریکا بیشتر است.»

از آنجا که کنگره طبق قانون اساسی، اختیار تعیین سیاست تجاری را دارد، این کسب و کارها یک دادگاه تجاری فدرال را متقاعد کردند که ترامپ با ادعای وضعیت اضطراری اقتصادی برای اعمال تعرفه‌ها، از اختیارات خود فراتر رفته است. یک دادگاه تجدیدنظر این حکم را در حالی که قضات آن را بررسی می‌کنند، متوقف کرده است.

نگرانی‌های فزاینده در مورد اقدامات

این نبرد حقوقی، یادآور خطرات بالقوه استراتژی ترامپ است. قضات، به طور سنتی به روسای جمهور آزادی عمل گسترده‌ای برای اعمال اختیارات اضطراری که توسط کنگره ایجاد شده است، داده‌اند.

با این حال، نگرانی از این امر وجود دارد که ترامپ در حال استفاده از اختیارات اضطراری خود در شرایطی است که آمریکا با چنین تهدیداتی مواجه نیست.

الیزابت گویتاین، مدیر ارشد برنامه آزادی و امنیت ملی مرکز برنان و متخصص اختیارات اضطراری به آسوشیتدپرس گفت: «وسوسه ترامپ در استفاده از این اختیارات واضح است. نکته قابل توجه این است که قبلاً چقدراستفاده کم بود، اما اکنون در دوران متفاوتی هستیم.»

دان بیکن نماینده جمهوری‌خواه از نبراسکا که پیش‌نویس قانونی را تهیه کرده است که به کنگره اجازه می‌دهد اختیارات تعرفه‌ای را دوباره برقرار کند، می گوید: دادگاه‌ها در نهایت با تلاش‌های یک طرفه ترامپ برای شکل‌دهی به سیاست‌های تجاری رأی منفی خواهند داد.

کاخ سفید با رد چنین نگرانی‌هایی اعلام کرده است که ترامپ حق دارد به صورت گسترده از اختیاراتش استفاده کند.

کارولین لیویت سخنگوی کاخ سفید در این زمینه گفته است : «دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به درستی از اختیارات اضطراری خود برای جبران سریع چهار سال شکست و رفع فجایع فراوانی که از جو بایدن به ارث برده است، استفاده می‌کند. مرزهای کاملاً باز، جنگ‌ها در غزه و اوکراین، مقررات سختگیرانه آب و هوایی، تورم تاریخی و تهدیدات اقتصادی و امنیت ملی ناشی از کسری تجاری.»

استناد مکرر ترامپ برای توجیه اقداماتش به قانون ۱۹۷۷

از میان تمام اختیارات اضطراری، ترامپ بیش از همه به قانون اختیارات اقتصادی اضطراری بین‌المللی یا IEEPA برای توجیه اعمال تعرفه بر واردات استناد کرده است.

این قانون که در سال ۱۹۷۷ تصویب شد، قرار بود برخی از اختیارات گسترده‌ای را که دهه‌ها قبل به ریاست جمهوری اعطا شده بود، محدود کند. قرار است این قانون فقط زمانی مورد استفاده قرار گیرد که آمریکا با «تهدید غیرمعمول و فوق‌العاده» از خارج از کشور «برای امنیت ملی، سیاست خارجی یا اقتصاد خود» مواجه شود.

آسوشیتدپرس در تجزیه و تحلیل دستورات اجرایی صادر شده از سال ۲۰۰۱ دریافت که ترامپ ۲۱ بار در دستورات و یادداشت‌های ریاست جمهوری به این قانون استناد کرده است. جورج دبلیو بوش رئیس جمهور اسبق آمریکا که با پیامدهای ویرانگرترین حمله تروریستی به خاک آمریکا دست و پنجه نرم می‌کرد، در دوره اول ریاست جمهوری خود تنها ۱۴ بار به این قانون استناد کرد. به همین ترتیب، باراک اوباما نیز در دوره اول ریاست جمهوری خود، زمانی که اقتصاد آمریکا با بدترین فروپاشی اقتصادی از زمان رکود بزرگ روبرو بود، تنها ۲۱ بار به این قانون استناد کرد.

واگذاری قدرت کنگره آمریکا به ریاست جمهوری

کنگره طی سال‌ها به ریاست جمهوری، اختیارات اضطراری اعطا کرده است و اذعان دارد که در صورت بروز بحران، قوه مجریه می‌تواند سریع‌تر از قانونگذاران عمل کند. ۱۵۰ اختیار قانونی وجود دارد که فقط پس از اعلام وضعیت اضطراری قابل دسترسی هستند.

به عنوان مثال، در شرایط اضطراری، طبق فهرستی که توسط مرکز عدالت برنان تهیه شده است، یک دولت می‌تواند مقررات زیست‌محیطی را به حالت تعلیق درآورد، داروها یا درمان‌های جدید را تایید کند، سیستم حمل و نقل را در دست بگیرد یا حتی ممنوعیت آزمایش سلاح‌های بیولوژیکی یا شیمیایی بر روی سوژه‌های انسانی را لغو کند.

دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان در طول سال‌ها مرزها را جابجا کرده‌اند. به عنوان مثال، جو بایدن در تلاش برای لغو بدهی وام دانشجویی فدرال، از قانونی پس از ۱۱ سپتامبر استفاده کرد که به دبیران آموزش و پرورش اختیار می‌داد تا چنین تعهداتی را در طول یک وضعیت اضطراری ملی کاهش دهند یا از بین ببرند. دیوان عالی آمریکا در نهایت تلاش او را رد کرد و بایدن را مجبور کرد تا راه‌های مختلفی را برای کاهش این بدهی پیدا کند.

پیش از آن، بوش شنود داخلی بدون حکم را دنبال می‌کرد و فرانکلین دی. روزولت دستور بازداشت ژاپنی-آمریکایی‌ها را در ساحل غربی در اردوگاه‌ها برای مدت زمان جنگ جهانی دوم صادر کرد.

ترامپ در دوره اول ریاست جمهوری خود، هنگامی که وضعیت اضطراری ملی را برای ساخت دیوار مرزی صادر کرد، درگیری بزرگی با کنگره ایجاد کرد. اگرچه کنگره به لغو اعلام وضعیت اضطراری او رای داد، اما قانون‌گذاران نتوانستند حمایت کافی از جمهوری‌خواهان را برای غلبه بر وتوی نهایی ترامپ به دست آورند.

جان یو، که به عنوان یک مقام وزارت دادگستری در دوران جورج دبلیو بوش به گسترش استفاده از اختیارات ریاست جمهوری کمک کرد، گفت: «روسای جمهور از این اختیارات اضطراری برای عدم پاسخگویی سریع به چالش‌های پیش‌بینی نشده استفاده می‌کنند. روسای جمهور از آن برای ایجاد شکاف سیاسی استفاده می‌کنند زیرا کنگره تصمیم می‌گیرد اقدامی نکند.»

یو گفت اما ترامپ «آن را به سطح دیگری ارتقا داده است.»

حمایت متحدان ترامپ از اقدامات او

متحدان حقوقی محافظه‌کار رئیس جمهور آمریکا می گویند که اقدامات ترامپ موجه است و جی دی ونس معاون رئیس جمهور، پیش‌بینی کرده است که دولت در جدال قضایی بر سر سیاست تعرفه پیروز خواهد شد.

ونس هفته گذشته در مصاحبه‌ای با نیوزمکس گفت: «ما معتقدیم - و حق با ماست - که در شرایط اضطراری هستیم.»

ونس گفت: «شما شاهد بوده‌اید که دولت‌های خارجی، گاهی اوقات دشمنان ما، مردم آمریکا را با جلوگیری از منابع حیاتی تهدید می‌کنند. من در مورد اسباب‌بازی‌های پلاستیکی صحبت نمی‌کنم. من در مورد مواد اولیه دارویی صحبت می‌کنم. من در مورد بخش‌های حیاتی زنجیره تأمین تولید صحبت می‌کنم.»

معاون ترامپ ادامه داد: «این دولت‌ها تهدید می‌کنند که ما را از این موارد محروم می‌کنند، که طبق تعریف، یک وضعیت اضطراری ملی است.»

قانون‌گذاران جمهوری‌خواه و دموکرات سعی کرده‌اند اختیارات اضطراری رئیس جمهور را مهار کنند. دو سال پیش، یک گروه دو حزبی از قانون‌گذاران در مجلس نمایندگان و سنا، قانونی را ارائه کردند که می‌توانست پس از ۳۰ روز به وضعیت اضطراری اعلام شده توسط رئیس جمهور پایان دهد، مگر اینکه کنگره به حفظ آن رأی دهد. این قانون تصویب نشد.

از زمان بازگشت ترامپ به قدرت، قانون مشابهی ارائه نشده است. در حال حاضر، این قانون عملاً برعکس عمل می‌کند و کنگره موظف است برای پایان دادن به وضعیت اضطراری رأی دهد.

سناتور ریچارد بلومنتال، دموکرات از کنتیکت، که در دوره قبلی کنگره از لایحه اصلاح اختیارات وضعیت اضطراری حمایت کرده بود، گفت: «او ثابت کرده است که از بسیاری جهات بسیار بی‌قانون و بی‌ملاحظه است. کنگره مسئولیت دارد که از وجود نظارت و تدابیر حفاظتی اطمینان حاصل کند.»

او استدلال کرد که از نظر تاریخی، رهبرانی که به اعلام وضعیت اضطراری تکیه می‌کنند، می تواند «راهی به سوی استبداد و سرکوب» باشد.