به گزارش ایرنا؛ زیست‌بوم فناوری، بیش از هر چیز بر انگیزه، ایده‌پردازی و حضور مستمر نیروهای جوان و متخصص استوار است. کاهش استقبال از این فضا به‌ویژه از سوی دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاهی، اگرچه در ظاهر یک آمار ساده است، اما در عمق خود نشانه‌ای هشداردهنده از تغییر مسیر ذهنی و شغلی نسل جدید است.
استان کرمانشاه که همواره با محصولات فناورانه سطح بالا و حضور پررنگ شرکت‌های دانش‌بنیان در نقشه نوآوری کشور نقش‌آفرینی کرده، امروز با چالشی مواجه است که در صورت بی‌توجهی، می‌تواند ضربه‌ای اساسی به پویایی این زیست‌بوم وارد کند.
ظرفیت‌های فناوری و نوآوری در کرمانشاه
استان کرمانشاه طی سال‌های اخیر مسیر قابل توجهی در توسعه فناوری و نوآوری پیموده است. رشد چشمگیر تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان، توسعه زیرساخت‌های پژوهشی و آزمایشگاهی و ایجاد مراکز رشد و شتاب‌دهنده‌ها از جمله گام‌های مهم در این مسیر بوده‌اند. امروز این استان با دارا بودن بیش از ۱۰۰ شرکت دانش‌بنیان و حدود ۵۰۰ واحد فناور، سهم قابل توجهی در نقشه نوآوری کشور دارد.
با وجود این ظرفیت‌ها، همچنان چالش‌هایی در مسیر توسعه این زیست‌بوم وجود دارد. زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در برخی بخش‌ها نیاز به تقویت دارد و حمایت‌های هدفمند برای تجاری‌سازی محصولات فناورانه باید افزایش یابد. بسیاری از ایده‌ها در مرحله اولیه باقی می‌مانند و مسیر رسیدن آنها به بازار با موانع اداری، مالی و فنی همراه است.
افزون بر این، همکاری منسجم‌تر میان دانشگاه‌ها، صنعت و مراکز فناوری می‌تواند زمینه‌ساز هم‌افزایی بیشتر در خلق محصولات نوآورانه و ورود آنها به بازارهای داخلی و خارجی باشد. نوآوری زمانی معنا پیدا می‌کند که بتواند به اشتغال‌زایی و خلق ارزش اقتصادی منجر شود، موضوعی که امروز بیش از همیشه برای کرمانشاه حیاتی است.
ریشه‌های کاهش تقاضا برای ورود به زیست‌بوم فناوری
کاهش استقبال جوانان از ورود به عرصه‌های فناورانه تنها یک نشانه سطحی نیست، بلکه بازتابی از مجموعه‌ای از عوامل پنهان و آشکار در ساختار آموزشی، فرهنگی و اقتصادی کشور است. در حالی‌که فناوری یکی از مسیرهای اصلی توسعه پایدار و اشتغال‌زایی است، نبود انگیزه کافی در میان دانشجویان و دانش‌آموختگان برای ورود به این حوزه می‌تواند نشانه‌ای از ضعف در معرفی فرصت‌های موجود باشد.
یکی از دلایل اصلی این روند، نبود اطلاع‌رسانی هدفمند و انگیزشی در دانشگاه‌هاست. بسیاری از دانشجویان از فرصت‌ها، حمایت‌ها و مزایای فعالیت در زیست‌بوم فناوری آگاهی ندارند یا با مسیر تبدیل ایده به محصول و سپس به بازار آشنا نیستند. همچنین فاصله بین فضای دانشگاه و واقعیت‌های بازار، موجب می‌شود مسیر نوآوری و تجاری‌سازی برای بسیاری ناممکن به‌نظر برسد.
از سوی دیگر، نبود برنامه‌های مهارتی متناسب با نیازهای فناورانه و بازار کار نیز مزید بر علت شده است. تا زمانی که پیوند میان آموزش عالی و نظام نوآوری تقویت نشود، نمی‌توان انتظار داشت نیروی انسانی تحصیل‌کرده به‌صورت طبیعی جذب این حوزه شود. این یک زنجیره به‌هم‌پیوسته است که اگر یک حلقه آن کمرنگ شود، کل سیستم دچار گسست خواهد شد.
هشدار رییس پارک علم و فناوری کرمانشاه
رییس پارک علم و فناوری کرمانشاه در اولین جلسه کارگروه فناوری و نوآوری استان که در برج فناوری کرمانشاه برگزار شد، با اشاره به کاهش درخواست‌ها برای ورود به ساختارهای فناورانه، این روند را یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌روی زیست‌بوم نوآوری استان دانست.
سیامک آزادی تصریح کرد: ادامه روند کاهش درخواست‌ها می‌تواند زنگ خطری جدی برای آینده فناوری در استان باشد. به گفته آزادی، این مسأله نیازمند یک آسیب‌شناسی دقیق است تا دلایل اصلی افت تقاضا شناسایی و برای آن راهکارهای اجرایی تدوین شود.
وی با تاکید براینکه دانشگاه‌ها باید نقش فعال‌تری در ایجاد انگیزه در میان دانشجویان ایفا کنند گفت: با طراحی برنامه‌هایی منسجم، دانشگاه ها باید دانشجویان را به سمت ساختارهای فناورانه سوق دهند. حمایت از ایده‌های فناورانه نباید صرفاً به مرحله پذیرش در مراکز رشد محدود بماند، بلکه باید تا رسیدن به تجاری‌سازی ادامه یابد.
رییس پارک علم و فناوری کرمانشاه همچنین به ظرفیت‌های قابل توجه استان در حوزه فناوری اشاره کرد و گفت: با وجود دارا بودن بیش از ۱۵۰ محصول با فناوری سطح متوسط به بالا و حضور گسترده شرکت‌های دانش‌بنیان، نباید از چالش‌های فعلی غافل شویم.
آزادی همچنین خواستار همفکری و همراهی نهادهای علمی و اجرایی برای تقویت زیست‌بوم فناوری شد و از تمامی مشارکت‌کنندگان خواست تا برنامه‌های حمایتی و انگیزشی خود را تدوین و در اختیار کارگروه قرار دهند تا بتوان با هم‌افزایی، مسیر توسعه فناوری در استان را هموارتر ساخت.
تعداد شرکت های دانش بنیان استان کرمانشاه باید افزایش یابد
دبیر ستاد علم و فناوری شورای عالی انقلاب فرهنگی هم در بازدید اخیر خود از برج فناوری کرمانشاه با اشاره به ظرفیت‌های بسیار خوب پارک علم و فناوری استان کرمانشاه، خواستار افزایش تعداد شرکت‌های دانش بنیان این استان شد.
«علی‌باقر طاهرنیا» با اشاره به اینکه برخی از شرکت‌های دانش بنیان تحت حمایت این مجموعه که در برج فناوری استان کرمانشاه مستقر هستند، در طراز رقابت با رقبای ملی و بین المللی کار می‌کنند افزود: باتوجه به این ظرفیت‌ها، تعداد شرکت‌های دانش بنیان کرمانشاه باید افزایش پیدا کند و این استان سهم بیشتری را از شرکت‌های دانش بنیان کشور داشته باشد.
وی با بیان اینکه حمایت از شرکت‌هایی که به مسائل توسعه‌ای استان ورود پیدا کرده‌اند، اولویت دارد گفت: از این مجموعه می‌خواهیم که مسائل مربوط به توسعه استان را شناسایی کرده و در جهت حل آنها قدم بردارد.
فرصتی برای بازآفرینی زیست‌بوم نوآوری کرمانشاه
اگرچه کرمانشاه در سال‌های اخیر مسیر امیدوارکننده‌ای در توسعه فناوری و نوآوری پیموده، اما کاهش مشارکت جوانان در این عرصه می‌تواند مانعی جدی در مسیر پیشرفت آن باشد. زیست‌بوم نوآوری بدون نیروی انسانی خلاق و باانگیزه، پایداری ندارد. از این‌رو ضروری است که نهادهای دانشگاهی، پژوهشی و اجرایی استان به‌صورت منسجم‌تر برای ایجاد انگیزه، تقویت زیرساخت‌ها و تسهیل فرآیندهای حمایت و تجاری‌سازی عمل کنند.
با در نظر گرفتن نرخ بیکاری ۱۵.۲ درصدی استان کرمانشاه در زمستان ۱۴۰۳ که یکی از بالاترین نرخ‌های کشور به‌شمار می‌آید، فناوری می‌تواند یکی از مهم‌ترین راهکارها برای رفع این معضل باشد.
ایجاد فرصت‌های شغلی در شرکت‌های دانش‌بنیان، توسعه بازار محصولات فناورانه، و جذب سرمایه برای تجاری‌سازی نوآوری‌ها، می‌تواند نقطه آغازی برای شکوفایی اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری در کرمانشاه باشد.
زیست‌بوم فناوری تنها با نگاه راهبردی و حمایت هوشمندانه می‌تواند نقش خود را در آینده اقتصادی استان ایفا کند.
