به گزارش روز شنبه گروه علمی ایرنا از فرهنگستان علوم، جواد صالحی اظهار داشت: اگر این مفاهیم در ذهن آنها نهادینه شود، در مقاطع بالاتر، به‌راحتی می‌توانند در این زمینه نوآوری کنند و ایده‌های بدیع ارائه دهند.
وی اضافه کرد: حدود هشت ماه است که با گروهی از دانشجویان در مرکز کوانتوم دانشگاه صنعتی شریف برنامه ای را دنبال می کنیم تا مشخص شود چگونه می‌توان مفاهیم کوانتومی را به‌درستی و به‌زبان قابل فهم در کتاب‌های درسی گنجاند؛ به‌گونه‌ای که هم فهم‌پذیر باشد و هم به دام شبه‌علم نیفتد. زیرا کوانتوم به‌راحتی می‌تواند به بستری برای شبه‌علم تبدیل شود، که این بسیار خطرناک است.
صالحی درباره اقدامات فرهنگستان در زمینه سیاست‌گذاری علم و مرجعیت علمی اظهار داشت: بیش از ۱۶سال با فرهنگستان علوم همکاری دارم و معتقدم این نهاد علمی باید در جامعه علمی نقشی فعال‌تر ایفا کند. فرهنگ و علم واژگانی ارزشمندند و در هر زبان و فرهنگی جایگاه ویژه‌ای دارند.
استاد ممتاز دانشگاه صنعتی شریف، فرهنگستان علوم را پرچم‌دار فرهنگ علمی کشور عنوان کرد و گفت که باید پرچم‌دار باشیم، نه دنباله‌رو فرهنگ سازی و علم سایر مؤسسات. ما باید در این مکان به‌عنوان یک منبع و سرچشمه جوشان علم و فرهنگ عمل کنیم و فرهنگ علمی کشور را معماری کنیم، به آن جهت و سبک بدهیم.
صالحی این را گفت که با ورود فناوری‌های نوین دسترسی به پایگاه‌های علمی بسیار آسان و شبکه علم نیز گسترده‌تر شده است اما دغدغه اصلی، سیاست‌گذاری پایدار برای برنامه‌های علمی میان‌مدت و بلندمدت است. سیاست‌گذاری‌ها باید به گونه‌ای باشد که با تغییر وزیر یا دولت دستخوش دگرگونی نشوند و مسیر مشخصی برای علم و فناوری کشور ترسیم شود.
وی در بخش دیگری اظهار داشت که آموزش و پرورش، اگر در یک کشور به‌درستی اجرا شود، بدون شک آن ملت به سوی پیشرفت و زندگی بهتر حرکت خواهد کرد. برخی فناوری‌ها اهمیتی کلیدی می‌یابند و دستیابی به آنها ساده نیست. بنابراین باید برای آنها برنامه‌ریزی بلندمدت داشته باشیم.
عضو پیوسته فرهنگستان علوم یادآورشد: به‌عنوان مثال، فناوری کوانتوم را در نظر بگیرید. مفاهیم کوانتومی ساده نیستند و حتی در سطح دانشگاه نیز آموزش و درک عمیق آنها دشوار است. دانشجو شاید بتواند تمرینات را حل کند، اما درک این مفاهیم، که با دنیای روزمره و ذهنیت عادی ما تفاوت دارد، کار آسانی نیست.
رئیس گروه کوانتوم و هوش مصنوعی فرهنگستان علوم معتقد است که نظام آموزشی هر کشور، متأثر از وضعیت علمی و فناوری روز آن کشور است. به‌ویژه اکنون که سرعت رشد فناوری بسیار بالاست. در گذشته هر ۲۰ سال یک فناوری نو ظهور می‌کرد، اما امروز تقریباً هر پنج سال فناوری جدیدی وارد عرصه می‌شود.
صالحی افزود: تولید علم نیز شتاب گرفته است و به‌صورت سالانه تولید می‌شود که اگر فرهنگ علمی در جامعه به بلوغ برسد، مردم از نظام آموزشی انتظار به‌روزرسانی و تطبیق با پیشرفت‌های روز را خواهند داشت. در این شرایط، تغییر و تحول به‌صورت طبیعی و بدون اجبار شکل می‌گیرد.
وی درباره مرجعیت علمی هم گفت: یک استاد دانشگاه، یک دانشمند یا پژوهشگر، در تعریف واقعی، باید در محیطی آرام و فارغ از دغدغه‌های معیشتی فعالیت کند. همچنین، سیاست‌گذاری‌های علمی کشور باید باثبات باشد و هر روز دستخوش تبصره یا آیین‌نامه‌ای جدید نشود. یک استاد دانشگاه که در مرزهای دانش، در آن نقطه پیوند خالق و مخلوق، گام برمی‌دارد، نمی‌تواند هم‌زمان دغدغه تأمین معاش نیز داشته باشد یا ناچار به انجام کار دوم باشد.
این استاد دانشگاه اظهارداشت: حال اگر بودجه پژوهشی هم نداشته باشد، از آن فضای آرام و خلوت و خالصانه لازم برای تفکر و پرواز علمی محروم می‌شود. چنین دغدغه‌هایی همان‌قدر برای استاد مضر است که نبود تقوا برای یک روحانی. همان‌طور که یک روحانی بدون تقوا به مرجعیت نمی‌رسد، یک استاد هم بدون «تقوای علمی» نمی‌تواند مرجعیت علمی یابد. تقوای علمی یعنی بتوانی در فضایی آرام و مستمر، فقط به علم بیندیشی. اگر هر روز درگیر امور غیرعلمی باشی، این تقوا از بین می‌رود.
صالحی راه رسیدن به مرجعیت علمی را در گروه ثبات و آرامش بلندمدت عنوان کرد و افزود: یک دانشمند نمی‌تواند تنها ۲ ساعت در روز تفکر کند و باقی روز را صرف شغل دوم یا امور روزمره کند. علم، با آن‌که متعلق به همه است، اما حریمی دارد و به‌راحتی خود را به هر کسی نشان نمی‌دهد. آنان که در علم اثرگذار بوده‌اند، آن‌قدر با شور و عشق به موضوع خود پرداخته‌اند که در علم برای آنان گشوده شده است.
وی تاکید کرد که دانشگاه، علم و عالِم چیزی نیستند که هر روز بتوان آنها را با بخشنامه، ماده و تبصره و آیین‌نامه تغییر داد یا با وصله‌پینه اداره کرد. تنها کاری که باید انجام دهید، فراهم کردن فضایی آرام برای دانشگاه‌ها و نداشتن دغدغه معیشتی است که اگر این کار دنبال شود در۱۰ سال آینده ایران در فناوری جزو کشورهای پیش‌رو خواهد شد و جوانان ما با عرضه نوآوری‌های پرچم‌دار نسل بعدی دانش و فناوری خواهند بود.
