به گزارش خبرنگار ایرنا، منطقه نمونه گردشگری کهمان با آب و هوای دلپذیر و طبیعت بکر خود میزبان درختان گردویی است که گویی از دل افسانه ها سر برآورده اند، این درختان با تنه های ستبر و گره خورده، شاخساران سر به فلک کشیده و ریشه هایی که در عمق خاک دوانده اند نمادی از استواری و دیرینگی هستند که قدم زدن میان این کهنسالان سبز، حسی از آرامش و شگفتی را به گردشگر القا می کند.
قطر تنه برخی از این درختان به چندین متر هم می‌رسد، ارتفاع آن ها چنان است که گویی آسمان را لمس می کنند و بر اساس برآوردهای کارشناسان میراث فرهنگی عمر برخی از این غول های سبز به بیش از ۵۰۰ سال هم می رسد، گویی که شاهدانی زنده از تغییر و تحولات تاریخی و اقلیمی منطقه نمونه گردشگری کهمان هستند که مردمان آن معتقدند روزگاری به دلیل خوش آب و هوا بودن محل جلوس شاهان بوده است.
این درختان که طی ۲ سال اخیر به ثبت ملی نیز رسیده اند پتانسیل عظیمی برای توسعه گردشگری منطقه دارند اما حفظ و حراست از آن ها نیازمند توجه ویژه و اقدامات مناسب نهادهای مسوول است تا این میراث گرانبها به سلامت به نسل های آینده نیز منتقل شود.
اهمیت و منحصر به فرد بودن این درختان گردو مسوولان میراث فرهنگی و منابع طبیعی را بر آن داشت تا آن ها را به عنوان میراث طبیعی ملی به ثبت برسانند تا این اقدام گام مهمی جهت شناساندن ارزش اکولوژیکی، تاریخی و فرهنگی منطقه باشد.
ثبت ملی این درختان ارزشمند نه تنها به معنای تایید ارزش و اهمیت این گنجینه های طبیعی است بلکه مسوولیتی سنگین را نیز بر دوش نهادهای مربوطه برای حفاظت و نگهداری از آن ها قرار می دهد چراکه این درختان بخشی از هویت طبیعی و فرهنگی منطقه سلسله و استان لرستان محسوب می شوند.
گردشگری در سایه سار کهنسالان/ فرصتی مغفول
وجود چنین درختان کهنسال و باشکوهی در منطقه نمونه گردشگری کهمان ظرفیت فوق العاده ای برای توسعه صنعت گردشگری به ویژه اکوتوریسم و گردشگری روستایی در این شهرستان کوچک و خوش آب و هوا فراهم آورده است و بی شک ایجاد مسیرهای پیاده روی مشخص، نصب تابلوهای اطلاع رسانی در مورد تاریخچه و ویژگی های درختان، برگزاری کارگاه های آموزشی و هنری با محوریت طبیعت و این درختان و حتی ایجاد اقامتگاه های بوم گردی در نزدیکی آن ها می تواند تاثیر شگرفی بر جذب گردشگر و رونق اقتصادی منطقه داشته باشد تا به نمادی برای گردشگری پایدار در کهمان تبدیل شوند چراکه کهمان دقیقا جایی است که بازدید کنندگان هم می توانند از زیبایی طبیعت لذت ببرند و هم با اهمیت حفظ میراث طبیعی آشنا شوند.
زنگ خطر برای میراث سبز
با وجود تمام ظرفیت های منطقه اما این میراث با چالش هایی نیز روبرو است، تغییرات اقلیمی، کمبود آب در برخی فصول، آفات و بیماری های گیاهی و متاسفانه گاهی بی توجهی انسانی می تواند سلامت و بقای این درختان کهنسال را تهدید کند.
بنابراین همکاری و اقدام هماهنگ نهادهایی چون سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، منابع طبیعی و آبخیزداری، حفاظت محیط زیست و حتی جهاد کشاورزی برای پایش مستمر وضعیت درختان، اجرای برنامه‌های حفاظتی علمی همچون آفت کشی اصولی، حصارکشی مناسب، پایش مستمر و فرهنگ‌سازی میان جوامع محلی و گردشگران امری ضروری و حیاتی است.
انتقال امانت به آیندگان وظیفه ای فراتر از روزمره گی
درختان گردوی کهمان تنها یک جاذبه طبیعی نیستند بلکه حلقه ای از زنجیره پیوند نسل ها و نمادی از پایداری حیات هستند که حفظ آن ها نه تنها به معنای پاسداشت یک میراث طبیعی بلکه انتقال یک امانت گرانبها به نسل های آینده است.
فرزندان ما نیز حق دارند از سایه سار این کهنسالان سبز بهره مند شوند و داستان‌هایی را که این درختان در سینه دارند بشنوند، بی شک توسعه پایدار گردشگری کهمان در گرو حفظ این گنجینه های سبز است و این مهم تنها با همت جمعی و نگاهی مسوولانه به آینده محقق خواهد شد.
ثبت ملی ۲۰ درخت کهنسال گردو
مسوول ثبت آثار میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان در گفت و گو با ایرنا اظهار کرد: هرساله برای ثبت تعدادی از آثار میراث فرهنگی که قابلیت ثبت و شرایط لازم را دارند پرونده هایی تشکیل و به وزارتخانه ارسال می شود تا آثار پیشنهادی، پس از بررسی به ثبت ملی برسد.
محسن طرهانی افزود: یکی از پرونده هایی که سال ۱۴۰۲ برای ثبت ملی به وزارتخانه ارسال شد مربوط به پنج درخت کهنسال منطقه نمونه گردشگری کهمان بود که پس از بررسی و به دلیل داشتن شرایط لازم به ثبت ملی رسیدند.
وی ادامه داد: اهمیت موضوع باعث شد تا پرونده ۱۵ درخت دیگر با تایید کارشناسان میراث فرهنگی برای ثبت ملی به وزارتخانه ارسال شود که خوشبختانه با ثبت ملی این درختان نیز موافقت شد.
پدیده های ارزشمند
طرهانی عنوان کرد: در بازدید کارشناسان ارزیاب وزارتخانه از این درختان و منطقه نمونه گردشگری کهمان، این درختان کهنسال گردو را به عنوان پدیده هایی ارزشمند خواندند که به عنوان ذخیره گاه گردوی لرستان ثبت شدند.
مسوول ثبت آثار میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی لرستان با اشاره به اینکه برخی از این درختان ارزشمند در اختیار مالکان بومی منطقه قرار دارند و از فروش گردوی آن ها ارتزاق می کنند عنوان کرد: برخی نیز در بستر رودخانه قرار گرفته اند که موضوع ثبت ملی این درختان به مالکان ابلاغ شده است تا اقدامات حفاظتی و حراستی لازم در خصوص آن ها به کار گرفته شود.
درختان کهنسال کهمان ذخیره گاه گردوی کشور می شوند؟
طرهانی افزود: هر درختی که ثبت ملی می شود حریمی دارد که براساس چتر و سایه درخت مشخص می شود که براین اساس حریم مدنظر سه برابر چتر درخت محاسبه می شود و طبق آن کسی حق ساخت و ساز و تصرف در این حریم را ندارد.
وی بیان کرد: فراهم کردن زیرساخت های مناسب برای گردشگران از قبیل نمازخانه، راه دسترسی، سرویس بهداشتی، جلوگیری از قطع این درختان ارزشمند و محافظت از آن ها در مقابل تغییرات اقلیمی، آتش سوزی و آفت ها اقدامات مهمی است که باید توسط نهادهای متولی همچون میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، حفاظت محیط زیست، منابع طبیعی و جهاد کشاورزی صورت گیرد تا از این میراث های گرانبها به درستی حفاظت شود.
طرهانی عنوان کرد: طی هفته های آتی بنا است کارشناسان ارزیاب وزارتخانه مجددا از این درختان بازدید نمایند و چنانچه به لحاظ قطر و ارتفاع معیارهای مدنظر را داشته باشند به احتمال قوی این درختان به عنوان ذخیره گاه گردوی کشور معرفی می شوند.
کهمان نگین سبز سلسله
منطقه نمونه گردشگری کهمان را اغراق نکرده ایم اگر نگین سبز سلسله بنامیم زیرا چشمه های پرجوش وخروش و درختان گردوی چند صدساله، زیبایی و جلوه خاص و بی نظیری را به آن بخشیده اند.
طبیعت بکر، یخچال های دائمی، غارهای متعدد و ارتفاعات جذاب و دیدنی، وجود داروهای گیاهی بسیار نادر و کمیاب، چشمه سارهای فراوان و پرآب، طراوت و خنکی و آب وهوای بی بدیل این منطقه روح هر انسانی را به ویژه در فصول گردشگری اسیر خود می کند.
علت نامگذاری این منطقه مربوط به دوره های باستان بوده که در آن پادشاهان به تفرج و خوشگذرانی می پرداخته اند که گواه آن را می توان تخت گاه های سراب خاصون (سراب خاصان) و سراب و چشمه معروف تخت شاه دانست.
واژه کهمان دارای چند معنی است ولی احتمالا از ترکیب ۲ واژه لکی(فارسی پهلوی) "کی" به معنی شاه و "مان" به معنی آمدن که در کل به معنی جایی که شاهان به آنجا می آیند، آمده باشد.
سرچشمه ابتدایی رودخانه کهمان، چشمه تخت شاه و چشمه های اطراف آن است که پس از جاری شدن در درون دره کهمان، آب چشمه سراب خاصون و دیگر چشمه ها به آن پیوسته و رودخانه کهمان را تشکیل می دهد.
باغات میوه به ویژه گردوی سلسله، طبیعت بکر و بسیار زیبای این منطقه، چشمه سارهای فراوان و پر آب در کنار مردمی مهمان نواز و مهربان با گویش زیبای لکی بر جاذبه این منطقه می افزاید.
پوشش گیاهی منطقه کهمان در جوار سراب و رودخانه کهمان شامل درختان کهنسال بلوط، انجیر، گردو، گلابی کوهی، زالزالک، چنار، زبان گنجشک، صنوبر و سپیدار، بید، سیب، آلوی کوهی و در خلال آن سرشار از گون و درختچه های کوهستانی است و از حیات وحش آن می توان به پلنگ، خرس، کفتار، گرگ، روباه، شغال، گورکن، سنجاب، سگ آبی، سمور، موش خرما، کل، بز، قوچ، میش، گراز، خوک، کبک کوهی، کبک دری، تیهو، گنجشک، کلاغ، قرقاول، بلدرچین و دیگر انواع خزندگان، پرندگان و بند پایان اشاره کرد.
رودخانه کهمان زیستگاه ماهی قزل آلای رنگین کمان بوده و در کنار آن درختان کهنسال گردو و بید رشد کرده و سایه ساری بهشت گونه را برای گردشگران به وجود آورده اند و در بعضی مناطق خروش رودخانه به حدی است که عبور از آن امکان ندارد.
اوج زیبایی و شکوه نهان در دل کهنسالان سبز کهمان
در ناحیه کهمان، درختان گردو، آلو، به، گلابی، زالزالک، تمشک، پسته وحشی و بلوط به صورت خودرو وجود دارند و زمین های کشاورزی زیادی در این دره به کشت انواع محصولات کشاورزی به ویژه خیار اختصاص یافته است که تمامی این ها جلوه ای باشکوه و بی نظیر برای گردشگری به این منطقه بخشیده اند.
عمر برخی از این درختان گردو به چند صد سال و قطر برخی به چندین متر می رسد که در حال حاضر در مالکیت افراد محلی هستند و سالیانه صدها تن گردوی موردنیاز استان و کشور را تامین می کنند.
این منطقه گردشگری اوج زیبایی طبیعیت را در دل خود نهان کرده است و چون نگینی میان طبیعت زیبای استان لرستان می درخشد به همین دلیل در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۳۷۵۵ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
باشد که این غول های صبور و مهربان، قرن های متمادی دیگر نیز استوار و سربلند نظاره گر گذر زمان باشند.
