به گزارش ایرنا، این اجلاس در حالی آغاز شد که منطقه خلیج فارس به عنوان یکی از مهم‌ترین قطب‌های ژئوپلتیکی و اقتصادی جهان، همچنان کانون تحولات راهبردی در سطح بین‌المللی است.
در چنین شرایطی، جمهوری اسلامی با اتخاذ سیاست "دیپلماسی استانی" تلاش دارد تا استان‌های مرزی و دارای مزیت نسبی را به بازیگران فعال در روابط خارجی تبدیل کند. این اجلاس، در واقع نخستین گام عملی برای تحقق این ایده بود.
دیپلماسی استانی، مکمل دیپلماسی ملی است
سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه، در سخنان خود در این اجلاس، ضمن تمجید از برگزاری چنین نشستی، تصریح کرد که دیپلماسی استانی به هیچ عنوان به معنای تمرکززدایی از سیاست خارجی کشور نیست، بلکه برعکس، ابزاری برای تقویت سیاست خارجی ملی است.
وی افزود: هدف ما این است که ظرفیت‌های بالفعل استان‌ها در حوزه‌هایی مانند سرمایه‌گذاری، کشاورزی، گردشگری، فناوری و انرژی، به فرصت‌های بین‌المللی تبدیل شود و این مسئله بدون مشارکت فعال استان‌ها و هماهنگی آن‌ها با نهادهای ملی، ممکن نیست.
وی همچنین تاکید کرد که وزارت امور خارجه آماده است تا زمینه‌ساز و تسهیل‌کننده ارتباط میان استان‌ها و شرکای خارجی باشد و از ظرفیت‌های سفارتخانه‌ها برای جذب سرمایه‌گذاری، انتقال فناوری و بازاریابی محصولات استانی بهره گیرد.
وزیر امور خارجه، یکی از ابتکارات دولت چهاردهم را گسترش روابط با همسایگان در قالب دیپلماسی استانی دانست و افزود: ما روابط استان‌های کشور را با استان‌های آن طرف مرز و با کشورهای مجاور برقرار می‌کنیم تا یک سری از ارتباطات از طریق استان‌ها سریعتر، راحت‌تر و در یک فضای بهتر انجام شود.
عراقچی افزود: در همین راستا، نخستین نشست با حضور همه سفرا و سرکنسول‌های خودمان در کشورهای همجوار جنوب کشور و عراق و استانداران استان‌های جنوب و جنوب شرقی کشور به میزبانی شیراز برگزار شد.
وی ادامه داد: در این گردهمایی ابعاد مختلف استان‌ها به لحاظ سیاسی، فرهنگی و اقتصادی بررسی خواهد شد که چگونه هر استان ما با استان های همجوار مرزی خود می تواند تعاملات مرزی و اقتصادی داشته باشد.
اصلاح ارتباط بانکی؛ پیش‌نیاز هر نوع تجارت خارجی
رئیس‌کل بانک مرکزی هم در این نشست با نگاهی کارشناسانه به ابعاد اقتصادی و مالی دیپلماسی استانی پرداخت. او در سخنان خود تاکید کرد: تا زمانی که ما ارتباطات بانکی بین‌المللی منسجم و پایدار نداشته باشیم، توسعه تجارت خارجی امکان‌پذیر نیست.
محمدرضا فرزین، ضمن اشاره به تحریم‌ها و محدودیت‌های موجود، خواستار طراحی راهکارهایی برای تقویت نظام مالی و پولی با کشورهای همسایه شد.
به گفته وی، توسعه بانک‌های فرامرزی، انعقاد توافق‌های پولی دوجانبه، و استفاده از ارزهای محلی می‌تواند به کاهش وابستگی به ارزهای واسط و ارتقاء تجارت منطقه‌ای منجر شود.
او افزود: تمرکز ما بر تحقق توسعه اقتصادی است و لازمه آن تجارت با دنیاست؛ و تجارت نیز بدون مراودات پولی ممکن نیست.
فرزین ادامه داد: ابزارهایی که در دوران تحریم طراحی شده‌اند، بسیار موثر بوده‌اند. با نظامات خاص خود توانسته‌ایم روش‌های جدیدی برای تعامل ایجاد کنیم، اما باید به‌ویژه در حوزه جذب سرمایه‌گذاری خارجی، فعالیت‌ها را گسترش دهیم.
فارس، محور پیوند تمدن و تجارت با جهان عرب
حسینعلی امیری استاندار فارس نیز در سخنان خود به جایگاه ممتاز این استان در تاریخ و جغرافیای سیاسی ایران اشاره کرد.
او گفت: فارس با برخورداری از ریشه‌های عمیق فرهنگی، جاذبه‌های گردشگری، زیرساخت‌های درمانی مانند پیوند اعضا، و موقعیت ممتاز جغرافیایی، می‌تواند حلقه واسط میان ایران و کشورهای حوزه خلیج فارس باشد.
وی افزود: برنامه استان، توسعه همکاری‌های پایدار در حوزه‌های گردشگری سلامت، صنایع خلاق، صادرات محصولات دانش‌بنیان و کشاورزی هوشمند است.
استاندار فارس، با اشاره به ظرفیت‌های این استان گفت: ۱۲۰ پروژه سرمایه‌گذاری با حجم هشت هزار و ۸۶۱ میلیون یورو در فارس طراحی شده است.
امیری، هدف اجلاس منطقه‌ای دیپلماسی استانی را حمایت از تبادلات اقتصادی بخش خصوصی، بین‌المللی شدن اقتصاد و جذب سرمایه‌گذاری خارجی عنوان کرد.
وی افزود: فارس با بیش از پنج میلیون جمعیت و ۳۷ شهرستان، بزرگترین شهرک صنعتی جنوب کشور را دارد و ۳۷۲ شرکت دانش‌بنیان در آن فعالند.
استاندار فارس، دسترسی به خلیج فارس، شبکه حمل‌ونقل پیشرفته، معادن غنی و جاذبه‌های گردشگری را از مزیت‌های این استان برشمرد و پیشنهاد داد: شیراز به عنوان شهر بین‌المللی معرفی شود.
امیری تاکید کرد:عزم جدی برای حمایت از سرمایه‌گذاری خارجی با استفاده از ظرفیت‌های قانونی وجود دارد و شرایط منحصربه‌فردی برای سرمایه‌گذاران فراهم شده است.
نشست‌های دیپلماسی منطقه ای، ابتکار وزارت امور خارجه
رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی هم گفت: در شرایط کنونی نیازمند تحریم ستیزی و استفاده حداکثری از ظرفیت ها هستیم که ابتکار وزرات امور خارجه در برگزاری نشست های دیپلماسی منطقه ای یکی از همین ظرفیت هاست.
ابراهیم عزیزی افزود: موضوع دیپلماسی اقتصادی استانی به جد در دستور وزارت امور خارجه است و تیم اقتصادی دولت از جمله آقای فرزین رئیس کل بانک مرکزی نگاه مطلوب به این مساله وزارت دارد.
رییس کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی گفت: حضور گسترده مدیران و سفرای کشورهای خلیج فارس در این نشست نشان از عزم دولت برای یک حرکت منطقی است.
وی ادامه داد: امروز جنوب کشور ایران فرصت های بسیار خوبی در زمینه اقتصادی، جغرافیای و موارد مشابه دارد.
ارتباطات اقتصادی، ضامن پایداری مناسبات بین‌المللی
سفیر ایران در عربستان سعودی، با تاکید بر نقش مهم استان‌ها در تحقق اصل همسایگی گفت: روابط کشورها تنها به سطح دولت‌ها محدود نمی‌شود و ارتباطات مردمی، اقتصادی و اجتماعی می‌تواند ضامن پایداری مناسبات بین‌المللی باشد.
علیرضا عنایتی، با اشاره به نقش مهم استان‌ها در تحقق عملی سیاست همسایگی افزود: حضور مستقیم استان‌ها در ترجمه واقعی اصل همسایگی، برای وزارت امور خارجه نیز امیدآفرین است.
او ادامه داد: وقتی از این اصل صحبت می‌شود و می‌بینیم که ظرفیت‌های استان، مقامات محلی، مسئولان و تمام امکانات استانی در جهت تحقق این هدف به کار گرفته شده‌اند، این نشانه‌ای از آمادگی برای استفاده کامل از این فرصت در توسعه مناسبات جمهوری اسلامی ایران است.
وی، با تاکید بر اینکه در سیاست خارجی معمولا بر روابط دولت‌ها تاکید می‌شود گفت: گسترش روابط بین دو کشور صرفا به سطح دولت‌ها محدود نمی‌شود، آنچه می‌تواند این روابط را تحکیم ببخشد، وجود ارتباطات مردمی است، یعنی در کنار روابط سیاسی، ارتباط مردم در حوزه‌های مختلف اقتصادی، گردشگری و تجارت نیز باید شکل بگیرد.
وی افزود: برگزاری چنین نشست‌هایی گامی در همین مسیر مردمی‌سازی روابط و فعال‌سازی اجزای مختلف مؤثر در مناسبات است.
لزوم تدوین سند راهبردی برای دیپلماسی اقتصادی
رییس اتاق بازرگانی فارس نیز، با تاکید بر لزوم تدوین سند راهبردی برای بازسازی ساختار دیپلماسی اقتصادی، خواستار بهره‌گیری از ظرفیت‌های بخش خصوصی و هماهنگی بیشتر نهادهای مرتبط شد.
محمدصادق حمیدیان گفت: دوران یکه‌تازی دیپلماسی سیاسی و رویکردهای مبتنی بر قدرت‌نمایی نظامی به پایان رسیده و برگزاری چنین نشست‌هایی در سطح استان‌ها را باید فرصتی تاریخی برای تحول دانست.
وی با اشاره به ساختار نهادی موجود در حوزه دیپلماسی اقتصادی کشور، خطاب به وزیر امور خارجه افزود: این ساختار که دهه‌ها پیش طراحی شده و بدون به‌روزرسانی در اختیار شما قرار گرفته، با چالش‌هایی مانند ناهماهنگی سازمانی، موازی‌کاری و رقابت‌های ناسالم مواجه است.
حمیدیان تاکید کرد: اصلاح این ساختار بدون تدوین سند راهبردی مبتنی رویکردهای علمی و تجربیات جهانی ممکن نیست.
او ادامه داد: پیشنهاد اتاق بازرگانی ایران برای پیوند دیپلماسی اقتصادی با توسعه استانی، بر پایه شرایط کنونی کشور و نیازهای روز تنظیم شده است.
آغاز یک مسیر استراتژیک
نخستین اجلاس منطقه‌ای دیپلماسی استانی، نه صرفاً یک نشست تشریفاتی، بلکه گامی عملی در راستای نهادینه‌سازی نگاه منطقه‌محور در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بود. این اجلاس فرصتی فراهم کرد تا ظرفیت‌های بومی، از دل استان‌ها، به عنوان ابزارهای جدید در خدمت توسعه تعاملات بین‌المللی قرار گیرند.
موفقیت این طرح منوط به هماهنگی کامل میان نهادهای ملی، استانی و بخش خصوصی است. اگر این هم‌افزایی محقق شود، می‌توان امیدوار بود که دیپلماسی استانی به الگویی پایدار برای تعامل موثر ایران با منطقه و جهان تبدیل گردد.
اجلاس منطقه‌ای دیپلماسی استانی که سفرای جمهوری اسلامی در کشورهای حوزه خلیج فارس، استانداران، نخبگان و فعالان پنج استان جنوبی (فارس، خوزستان، هرمزگان، بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد) به همراه رییس بانک مرکزی و تعدادی از مقامات و روسای سازمان های از جمله گمرک، توسعه و تجارت، سرمایه گذاری شرکت دارند پس از ۲ روز، امروز جمعه دوم خرداد به کار خود پایان می‌دهد.
