به گزارش ایرنا، چقدر خوب است که انسان همانند دیگر دارایی های مادی به جسم خود نیز بیندیشد که اگر دگر روزی مرگ مغزی پایان زندگی‌اش شد، اعضای سالم و ارزشمند بدن او سهم خاک نشود و با یک دوراندیشی عاقلانه و منطقی به دیگرانی که نیازمند ارگانی حیاتی هستند، زندگی دوباره ببخشد.
مرگ مغزی و تصمیم برای اهدای عضو یکی از غمگین‌ترین و در عین حال زیباترین روایت‌هایی است که برای همیشه در دفتر زندگی ضبط و ثبت می‌شود، تصمیمی که می‌تواند حیات دوباره به بیماران نیازمند به عضو پیوندی ببخشد و لبخندی از امیدواری بر لب آنها بنشاند که هر لحظه به سوی مرگ می‌روند.
در این میان روایت اهدای عضو، سرگذشت انسان‌هایی است که با بیم و امید لحظه‌هایی را نظاره گر هستند که هر چند قلب عزیزشان می تپد اما مغز او برای همیشه در این دنیای فانی خاموش شده است و این شروع ماجرایی از جمع اضداد زشتی و زییایی ها می شود.
ماجرایی حساس، مهم و سرنوشت ساز که می توان در انتها خوب و بد را یکجا به همراه داشته باشد، بدی بابت از دست رفتن جان بیمار مرگ مغزی و زیبایی به دلیل نجات یافتن بیمارانی که در انتظار عضوی اهدایی هستند.
تنها خانواده هایی که در این مسیر قدم می گذارند حساسیت و ارزش تصمیم سخاوتمندانه اهدای عضو را درک می کنند و خانواده هایی هم هستند که با رضایت ندادن به این عمل یک عمر بار پشیمانی را بر دوش می کشند چراکه جسم جگر گوشه خود را با ارگانهای حیاتی و سالم به خاک سپردند که می توانست نبض زندگی را در بدن بیماران دیگری به تپش بیندازد و زندگی افرادی را نجات بخشد.
حس خوب رضایتمندی یک خانواده زنجانی از اهدای عضو فرزندشان
خانواده مرحومه "مریم نجفلو" از آن دست خانواده هایی زنجانی هستند که دختر ۴۲ ساله خود را خرداد ماه سال گذشته به دلیل سانحه رانندگی از دست دادند، او دچار مرگ مغزی شد، پس از بستری در بیمارستان آیت الله موسوی زنجان، تلاش‌ها و پیگیری‌های پزشکان و کادر درمان برای نجات جان وی نتیجه نداد و در نهایت با کسب رضایت از خانواده، پس از تایید مرگ مغزی توسط تیم معالج، بیمار برای اهداء عضو به بیمارستان سینای تهران منتقل و این عمل خداپسندانه انجام شد که در نهایت با اهدای سه عضو بدن شامل کبد و کلیه ها، بیماران نیازمند پیوند عضو از مرگ حتمی نجات پیدا کردند.
این خانواده در یک اقدامی بزرگوارانه و با هدف ترویج عمل خداپسندانه اهدای عضو در خبرگزاری مرکز زنجان حضور یافتند، تا با توصیف ابعاد مختلف این اقدام و بیان رضایت و آرامش خود از آن، دیگران را نیز به این اقدام توصیه کنند.
سعید نجفلو برادر این مرحومه از روز واقعه این چنین می گوید: در یک روز بهاری مصادف با ۲۳ خرداد سال ۱۴۰۳ خواهرم صبح برای رفتن به سر کار از منزل به مقصد مدرسه خارج شد، او دبیر زبان مقطع متوسطه بود، هرگز گمان نمی کردیم، این آخرین دیدارمان باشد، به یکباره و در یک خبر باور نکردنی طی تماسی از بیمارستان متوجه شدیم که او در همین اطراف خانه تصادف کرده است.
او اضافه می کند: بلافاصله به همراه خانواده و همسرش به بیمارستان اعزام شدیم، متاسفانه به دلیل شدت تصادف و خونریزی مغزی در آی سی یو بیمارستان بستری شده بود، امیدمان این بود خواهرم بهبود یابد، حتی برای اطمینان خاطر از متخصصان تهران نیز مشورت گرفتیم، اما وقتی زمان گذشت پزشکان به ما اطلاع دادند که او دچار مرگ مغزی شده است، بنابر این باید یک اقدام مهم یعنی رضایت برای اهدای عضو انجام می دادیم، بنابراین با مشورت این تصمیم مهم را گرفتیم.
موضوع اهدای عضو و مشورت و تصمیم گیری در این خصوص به دلیل تالمات روحی بسیار سخت و دشوار است اما با تصمیمی بهنگام، کارت اهداء عضو را تکمیل و اعضای بدن او را به نیازمندان اهداء کردیم.نجفلو می افزاید: وقتی جان عزیزی در میان باشد، موضوع اهدای عضو و مشورت و تصمیم گیری به خاطر تالمات روحی شدید، بسیار سخت و دشوار است، کارت اهدای عضو او را تکمیل و سپس با برادر دیگر، همسر او و پدر و مادرم تصمیم گرفتیم که اعضای بدن خواهرمان را به نیازمندان اهدا کنیم، تصمیمی که باید فوری انجام می شد.
وی اظهار می کند: بنابراین سه عضو بدن شامل کبد و کلیه های خواهرم پس از کسب رضایت خانواده اهدا شد، هر چند با گذشت حدود یکسال از این واقعه تداعی روزهای از دست رفتن عزیزمان غم انگیز است، اما از این تصمیم خشنود و راضی هستیم.
برادر مرحومه با بیان اینکه پس از این اقدام همواره به پدر و مادرمان یادآوری می کردیم که مریم فوت نکرده بلکه اهداء عضو شده است ادامه می دهد: مریم با اهداء عضو جان سه نفر را نجات داده و این بسیار ارزشمند است.
غلامرضا نجفلو پدر مرحومه نیز با ابراز رضایت از چنین تصمیمی ادامه می دهد: با گذشت یکسال از اهدای عضو دخترم احساس خوب و رضایتمندی دارم هر چند این کار برایمان بسیار دشوار بود اما خدای منان را شاکر هستم و هر از گاهی خواب او را می بینم.
خانواده نجفلو ، نمونه ای از ایثار و فداکاری
مسوول شبکه فراهم آوری پیوند دانشگاه علوم پزشکی زنجان نیز در این میزگرد با بیان اینکه وقتی این مورد مرگ مغزی گزارش شد بلافاصله با اعضای خانواده او تماس گرفتیم، ادامه می دهد: با این خانواده صحبت کردیم، گفتیم که چاره‌ای نداریم بیمار مرگ مغزی شده و بهترین راه این است که اهداء عضو شود و مقدماتش نیز آماده شده است.
شهریار اماموردی می افزاید: در آن موقعیت زمانی وقتی اول با برادر و همسرشان صحبت کردیم با اینکه در شرایط خیلی سختی قرار داشتند چون خواهر و همسرشان را از دست داده بودند، واقعا ایثارگرانه فکر کردند و این روحیه ایثار را در عمل نشان دادند و با اهداء عضو سه نفر از هموطنان را از مرگ نجات دادند.
وی با بیان اینکه این اقدام جزو مواردی بود که خانواده از موضوع اهدای عضو آگاهی لازم را داشتند و با توضیحات تصمیم مهمی را گرفتند اضافه کرد: این خانواده با توجه به بازه حیاتی برای اهداء عضو تصمیم لازم را گرفتند چون در این موضوع کیفیت ارگان های اهدایی از اهمیت بالایی برخوردار است.
اماموردی می افزاید: بنابراین با موافقت و رضایت خانواده مرحومه نجفلو مورد مرگ مغزی برای اهدای عضو به بیمارستان سینای تهران انتقال داده شد و بعد از یک اتفاق خیلی بد توانستیم نتیجه بسیار خوبی را کسب کنیم چرا که جان سه نفر از هموطنان را نجات دادیم.
وقتی با خانواده اهدای کننده صحبت می کنیم از کار انجام گرفته ابراز رضایت دارند، فرایند اهدای عضو با همکاری واحد شناسایی بیمارستانی برای بیمارانی که هوشیار پایینی دارند، به هماهنگ کننده ارشد اطلاع داده می شود و او هم با مشورت پزشکان معالج بیمار، آن را از ابعاد مختلف بررسی می کند.وی با بیان اینکه وقتی با خانواده اهداء کننده صحبت می کنیم از کار انجام گرفته ابراز رضایت دارند، اظهار می کند: فرایند اهداء عضو با همکاری واحد شناسایی بیمارستانی برای بیمارانی که هوشیاری پایینی دارند، به هماهنگ کننده ارشد اطلاع داده می شود و او هم با مشورت پزشکان معالج بیمار، آن را از ابعاد مختلف بررسی می کند.
اماموردی با بیان اینکه فردی که سطح هوشیاری او کاهش یافته، به احتمال زیاد دچار کما یا مرگ مغزی شده است، اضافه می کند: کما حالتی است که سلول های مغزی از بین نرفته و سطح بیداری پایین آمده و بیمار صدای اطراف را می شنود و حتی ارگان های بدن از مغز دستور می گیرد و امید به زندگی در او بیشتر است.
وی با بیان اینکه در حالت مرگ مغزی اگر سلول های مغزی به مدت ۶ دقیقه یا بیشتر خون رسانی و اکسیژن رسانی نشود از بین می روند اظهار می کند: این سلول ها، تنها سلولی در بدن است که امکان تولید و جایگزینی آنها وجود ندارد.
مسوول شبکه فراهم آوری پیوند دانشگاه علوم پزشکی زنجان ادامه می دهد: وقتی مرگ مغزی رخ می دهد ارگان های حیاتی بدن از قبیل قلب یا کبد کار نمی کند که با انجام اقدامات درمانی مورد حمایت قرار می گیرد تا کیفیت ارگان ها برای اهدای عضو مناسب باشد و در صورت رضایت خانواده، بیمار برای اهدای عضو به بیمارستان انتقال داده شود.
دخالت اطرافیان چالشی در اهدای عضو
وی با بیان اینکه باید به این مهم توجه داشت که رضایت گیری از خانواده های بیمار مرگ مغزی کار بسیار دشواری است چراکه در شرایط خاص روحی و روانی قرار دارند، می افزاید: به یقین رسیدن آنها و اینکه دیگر نمی توان کاری برای بیمار مرگ مغزی انجام داد، از اهمیت فراوانی برخوردار است.
اماموردی با بیان اینکه متاسفانه در اغلب موارد اطرافیان خانواده مرگ مغزی در فرآیند رضایت گیری، دخالتهای غیرضروری دارند خاطرنشان می کند: همین مساله مشکلات و چالش هایی را در روند اهدای عضو ایجاد می کند.
وی با تاکید بر اینکه عموم مردم باید به این مهم توجه داشته باشند که تیم تخصصی برای تشخیص مرگ مغزی وسواس زیادی به خرج می دهد اظهار می کند: در صورت بروز حتی یک اشتباه احتمالی، تیم تخصصی دیگری از آن جلوگیری می کند.
مسوول شبکه فراهم آوری پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی زنجان ادامه می دهد: هر چند به ظاهر خانواده های دخالت کننده نقش دلسوزانه را برای خانواده بیمار مرگ مغزی ایفا می کنند، اما این کار، نتیجه ناخوشایندی به دنبال دارد، تا جایی که خانواده هایی به دلیل همین مساله و رضایت ندادن برای این کار خیر، پشیمان هستند.
به گفته وی، مشاوره های غلط و غیرتخصصی موجب می شود اعضای بیمار مرگ مغزی که می توانست نجات بخش بیماران نیازمند باشد در خاک قرار بگیرد و مانع اتفاقات خوب شود، موضوعی که در این استان نیز نمونه هایی از آن وجود دارد.
ضرورت ترویج و فرهنگ سازی اهدای عضو در جامعه
مسوول واحد بیماری ها و پیوند دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان زنجان نیز چگونگی روند اهدای عضو و ابلاغ این مهم در سال ۸۲ به دانشگاه های علوم پزشکی را یادآور شد و گفت: در هر کشوری دانشگاه های علوم پزشکی به موضوع اهدای عضو ورود کرده است.
رویا قهرمانی با بیان اینکه اقدامات اولیه اطلاع‌رسانی، سخنرانی‌ها، نمایشگاه‌ها و آموزش‌های فرهنگی برای افزایش آگاهی و رضایت عمومی نسبت به این موضوع را آغاز کرده ایم، افزود: فعالیت‌های جدی‌تری در این حوزه از سال ۸۷ صورت گرفت که منجر به کاهش چالش‌ها و افزایش همکاری خانواده‌ها و جامعه شد.
وی با بیان اینکه در سال های اولیه چالش هایی در خصوص فرهنگ سازی وجود داشت، اظهار داشت: فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی در زمینه پیوند اعضا اهمیت زیادی دارد که این اقدامات در راستای نهادینه کردن فرهنگ اهدای عضو و کاهش سوء تفاهم‌ها و مشکلات فرهنگی است.
به دلیل تالمات روحی و عاطفی، برخی خانواده‌ها در تصمیم‌گیری برای اهدای عضو دچار تردید می‌شوند که این تالمات شامل را راهنمایی‌های نادرست اطرافیان و وابستگی‌های عاطفی بیشتر می کند و باعث می شود خانواده‌ها نتوانند تصمیمات لازم را بگیرند.قهرمانی، با بیان اینکه با کارهای صورت گرفته وضعیت مثبت و رضایت‌بخشی در خصوص رضایت به اهدای عضو در استان نمود دارد اظهار داشت: اما به دلیل تالمات روحی و عاطفی، برخی خانواده‌ها در تصمیم‌گیری برای اهدای اعضا دچار تردید می‌شوند که این تالمات را راهنمایی‌های نادرست اطرافیان و وابستگی‌های عاطفی بیشتر می کند و باعث می‌شود خانواده‌ها نتوانند تصمیمات لازم را بگیرند.
قهرمانی با تاکید بر اینکه در حوزه فرهنگ‌سازی، اقدامات گسترده‌ای انجام شده است می افزاید: در حال حاضر، به ویژه طی هفته اهدای عضو، دوره‌های آموزشی در مراکز مختلف مانند ادارات پست، برق و بیمارستان‌های خصوصی و غیره برگزار شد تا آگاهی عمومی درباره اهمیت و فرآیند اهدای عضو افزایش یابد.
وی با بیان اینکه یکی از موفق‌ترین اقدامات، صدور کارت اهدای عضو است که نقش مهمی در ترغیب مردم دارد اظهار داشت: نمونه‌ای از این موفقیت، آمار رضایت‌گیری در اسپانیا است که بالای ۹۸ درصد است، یعنی هر خانواده‌ای که با مرگ مغزی مواجه می‌شود، در صورت داشتن کارت، تصمیم‌گیری برای اهدای اعضا آسان‌تر و مثبت‌تر می‌شود.
قهرمانی افزود:این کارت‌ها که در واقع نوعی وصیت‌نامه فرهنگی محسوب می‌شوند، نقش مهمی در کاهش تردیدها و افزایش اعتماد خانواده‌ها دارند.
مسوول واحد بیماری ها و پیوند دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی و درمانی استان زنجان با تاکید بر اینکه خانواده‌ها در زمینه اهدای عضو باید اطلاعات لازم را داشته باشند تا در صورت تمایل، رضایت خود را اعلام کنند، گفت: در این راستا، پایگاه‌های متعددی برای اطلاع‌رسانی و ثبت رضایت وجود دارد، اما بانک اطلاعاتی جامع در کشور هنوز شکل نگرفته است و خانواده‌ها نقش کلیدی در تصمیم‌گیری دارند.
وی با تاکید بر اینکه بی‌اعتمادی یکی از چالش‌های اصلی است، زیرا خانواده‌ها نگران هستند که اگر فردی کارت گرفته باشد، بدون اطلاع آنها اقدام شود، اضافه کرد: بنابراین، اطلاع‌رسانی و شفاف‌سازی در این زمینه بسیار حیاتی است.
قهرمانی در ادامه، نقش رسانه‌ها و سازمان‌های گروهی را در ترویج این فرهنگ مورد تأکید قرار داد و خاطرنشان کرد: برنامه‌های آموزشی و اطلاع‌رسانی در سطح استان، از جمله حضور در نماز جمعه و همکاری با صدا و سیما و رسانه ها نقش مهمی در تغییر نگرش عمومی ایفا می‌کند.
وی یادآوری کرد: از جمله روش‌های دریافت کارت اهدای عضو ارسال کد ملی به شماره ۳۴۳۲، شماره‌گیری #۳ *۳۴۳۲* یا مراجعه به سایت اهدای عضو به آدرس register.ehda.sbmu.ac.ir جهت اخذ کارت اهدای عضو است.
