به گزارش ایرنا، آسمان کردستان از دهه ۸۰ با پدیده گرد و خاکی روبه‌رو شد که ابتدا آن را «گرد و خاک عربی» می‌نامیدند، زیرا منبع اصلی آن کشورهای عربی بود. اما در یکی ۲ سال اخیر، نام مهاجر به آن داده شده است.
این تغییر نام هر چند نمی تواند آلودگی هوا را حل کند، اما همچنان منشاء آن کشورهای همسایه به ویژه عراق باقی مانده است؛ کارشناسان همواره اشاره می کنند که ۱۸ میلیون هکتار کانون گرد و خاک خارجی در مرزهای سوریه، لبنان و عراق وجود دارد که بر روی وضعیت آب و هوای ایران به ویژه مناطق غربی تاثیر می گذارد.
قبل از سال ۲ هزار میلادی اقدام به مالچ پاشی به منظور تثبیت شن‌های روان در بیابان‌های عراق می شد اما به دلیل ناآرامی‌ها و اختلافات داخلی و جنگ ها از آن زمان به بعد این اقدام متوقف شد.
علاوه بر این کارشناسان معتقدند که سدسازی ترکیه هم از دیگر عوامل موثر بر کاهش حجم آب ورودی به رودخانه‌های دجله و فرات است که باعث ایجاد کانون‌های گرد و خاک و انتقال آن به آسمان تعدادی از استان‌های ایران به ویژه کردستان شده است.
آلودگی هوا چه ناشی از گازهای آلاینده باشد چه گرد و خاک، یک چالش زیست محیطی جدی است که سلامت انسان ها و موجودات زنده را تهدید می کند.
در دهه ۹۰ که کردستان با بیشترین روزهای آلوده ناشی از ورود گرد و خاک مواجه بود یکی از سوالات اصلی اهالی رسانه از مسئولان کشوری و استانی این بود که برنامه آنها برای حل مشکل آلودگی هوای استان چیست؟ پاسخ مشترک همه آنها این بود که رفع این معضل مستلزم دیپلماسی خارجی است.
در چند سال اخیر همایش‌های بین‌المللی و نشست‌هایی در سطح مقامات ایران و عراق برگزار شده و در پی آن، عراق نیز اقدامات خود را در راستای مقابله با بیابان‌زایی آغاز کرده است. به عنوان نمونه، وزارت کشاورزی عراق سال سال ۲۰۲۴ اعلام کرد که پروژه‌هایی برای تثبیت تپه‌های ماسه ای و مقابله با بیابان زدایی در این کشور در حال اجرا است.
با این حال، گفته می شود برخی از این پروژه‌ها به دلیل کمبود منابع مالی متوقف شده‌اند و روند مقابله با گرد و خاک همچنان با چالش هایی همرا است.
افزون بر اثرات منفی آلودگی هوا بر سلامت انسان، پژوهش‌ها نشان می دهند که وجود گرد وخاک باعث کاهش کارایی پنل‌های خورشیدی می‌شود. در صورت تداوم ورود توده‌های گرد و خاک مهاجر، برنامه توسعه انرژی خورشیدی در غرب کشور با چالش های جدی مواجه خواهد شد.
دستگاه‌های سنجش آلودگی هوا در شهرهای سقز، بانه، مریوان، قروه و سنندج نصب شده است و در دیگر شهرهای استان هم وضعیت هوا براساس دید افقی، از سوی کارشناسان رصد می شود.
بر اساس شاخص های سنجش کیفیت هوا، اگر شاخص کیفیت هوا کمتر از ۵۰ باشد، هوا پاک، بین ۵۱ تا ۱۰۰ قابل قبول، ۱۰۱ تا ۱۵۰ ناسالم برای گروه های حساس، ۱۵۱ تا ۲۰۰ ناسالم برای عموم، ۲۰۱ تا ۳۰۰ بسیار ناسالم و بیشتر از ۳۰۱ خطرناک تلقی می شود.
