همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: در جهانی که هر روز با بحران‌های تازه‌ای در حوزه محیط‌زیست، گرمایش زمین و آلودگی هوا روبه‌رو است، مسئله انرژی بیش از هر زمان دیگری حیاتی شده است. انرژی، دیگر فقط یک منبع اقتصادی نیست، بلکه به یک موضوع استراتژیک، سیاسی و حتی اخلاقی تبدیل شده است.
دانشمندان و دولت‌ها در تلاش‌اند تا راهی رهایی از وابستگی دیرینه به سوخت‌های فسیلی پیدا کنند. در این میان، خورشید و باد که زمانی فقط پدیده‌هایی طبیعی و شاعرانه بودند، اکنون به‌عنوان ناجیان زمین مطرح شده‌اند. آیا واقعاً می‌توان به جهانی بدون نفت و گاز فکر کرد؟
تا چند دهه پیش، استفاده گسترده از انرژی خورشیدی و بادی تنها در حد یک رویا یا پروژه‌هایی محدود و آزمایشی بود. اما امروزه، این دو منبع انرژی نه‌تنها وارد جریان اصلی بازار انرژی شده‌اند، بلکه در بسیاری از کشورها جایگاه اقتصادی واقعی پیدا کرده‌اند.
یکی از مهم‌ترین دلایل رشد انرژی‌های نو، نگرانی‌های زیست‌محیطی است. سوخت‌های فسیلی عامل اصلی آلودگی هوا، گرم‌شدن زمین و بروز بسیاری از بحران‌های زیست‌محیطی هستند.
در مقابل، انرژی خورشیدی و بادی نه‌تنها منابع پاک محسوب می‌شوند، بلکه به کاهش هزینه‌های تولید برق، کاهش وابستگی به کشورهای نفت‌خیز و ایجاد اشتغال نیز کمک می‌کنند. 
یکی از عوامل کلیدی در توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، پیشرفت فناوری‌های مربوط به تولید، ذخیره‌سازی و توزیع این نوع انرژی است. در حال حاضر پنل‌های خورشیدی ارزان‌تر و کارآمدتر از همیشه هستند، و توربین‌های بادی قادرند در سرعت‌های بسیار پایین‌تر هم برق تولید کنند.
همچنین، باتری‌های هوشمند و شبکه‌های برق هوشمند (smart grids) امکان استفاده مؤثرتر از این انرژی‌ها را فراهم کرده‌اند.
آلمان، دانمارک، چین و حتی کشورهای حاشیه خلیج‌فارس مانند امارات در سال‌های اخیر میلیاردها دلار در انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌گذاری کرده‌اند. در آلمان، بیش از ۴۰ درصد برق از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود. چین نیز یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان پنل خورشیدی و توربین بادی در دنیاست.
این کشورها با استفاده از سیاست‌گذاری‌های هوشمند، یارانه‌های هدفمند، و حمایت از بخش خصوصی توانسته‌اند تحول عظیمی در بازار انرژی خود ایجاد کنند.
در کنار فناوری، سیاست‌گذاری و اراده دولت‌ها نیز در موفقیت یا شکست گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر نقش تعیین‌کننده دارند. حذف تدریجی یارانه‌های سوخت‌های فسیلی، وضع مالیات بر کربن، و تشویق صنایع به استفاده از انرژی سبز از جمله ابزارهایی است که در این مسیر مؤثر واقع شده‌اند.
از منظر اقتصادی نیز، تولید انرژی از خورشید و باد در بسیاری از نقاط جهان به‌صرفه‌تر از سوخت‌های فسیلی شده است.
باوجود رشد چشمگیر، انرژی‌های تجدیدپذیر هنوز با چالش‌هایی مانند نوسان تولید، نیاز به ذخیره‌سازی گسترده، مشکلات زیرساختی و حتی مخالفت برخی صنایع مواجه هستند. به‌ویژه در کشورهای درحال‌توسعه، تأمین سرمایه و ایجاد زیرساخت‌های لازم می‌تواند مانعی جدی باشد.
همچنین انتقال کامل از انرژی فسیلی به انرژی پاک نیازمند زمان، هماهنگی و همکاری جهانی است.
پیش‌بینی آینده انرژی کار آسانی نیست. اما نشانه‌ها و روندهای موجود حکایت از یک تغییر جدی در نظام انرژی جهانی دارند. ترکیب فشارهای محیط‌زیستی، پیشرفت‌های فناورانه و خواست عمومی برای پاک‌تر زندگی‌کردن، موتور محرک این گذار بزرگ است.
اگرچه نفت و گاز برای مدتی همچنان در اقتصاد جهان نقش دارند، اما خورشید و باد در حال شکل‌دادن به آینده‌ای متفاوت‌اند؛ آینده‌ای که شاید دیگر با بوی نفت همراه نباشد. 
تحول در دنیای انرژی، نه‌تنها یک انتخاب هوشمندانه، بلکه ضرورتی تاریخی است. حرکت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر نه فقط برای نجات محیط‌زیست، بلکه برای ایجاد اقتصادی پایدار، کاهش تنش‌های ژئوپلیتیکی و بهبود کیفیت زندگی نسل‌های آینده است.
خورشید و باد منبع امید برای سیاره‌ای هستند که سال‌هاست زیر بار سنگین سوخت‌های فسیلی نفس می‌کشد.
