اگرچه ارسال سیگنال‌های «مثبت» درباره روند گفت‌وگوها ازسوی طرف آمریکایی، بر امیدواری محافل سیاسی – رسانه‌ای درباره امکان‌پذیر بودن «توافق» افزوده، اما واشنگتن همچنان بر اتخاذ مواضع «تهدیدمحور» و «ابهام‌آمیز» اصرار دارد و اکنون بیش از هر زمان دیگری، شاهد اوج گرفتن نبرد روایت‌ها در میدان مذاکرات هستیم؛ رویکردی گه درصدد تحمیل برخی انتظارات بر تهران است.
واشنگتن از یک‌سو از «روند گفت‌وگوها» ابزار رضایت می‌کند و برخی منابع آمریکایی توافق را «قریب الوقوع» می‌دانند و ازسوی دیگر همچنان می‌کوشند با دست رو شده تل‌آویو درباره تهدید «حمله نظامی به تاسیسات هسته‌ای ایران»، تهران را به عقب‌نشینی از مواضع اصولی‌اش، به‌ویژه در حوزه «غنی‌سازی اورانیوم» وادار کند. براین اساس هم هست که طی روزهای اخیر شاهد طرح ادعاها و گمانه‌های متعددی درباره وضعیت و روند گفت‌وگوها بوده‌ایم که در ادامه به بررسی و صحت‌سنجی برخی از آنها می‌پردازیم.
۱
توافق موقت
- رویترز: ایران و آمریکا به توافق موقت نزدیک شده‌اند که براساس آن ایران، به مدت یک سال غنی‌سازی را متوقف می‌کند. آمریکا هم در مقابل، پول‌های بلوکه شده ایران را آزاد می‌کند. براساس این چارچوب پیشنهادی، تهران غنی‌سازی اورانیوم را برای مدت یک سال متوقف و بخشی از ذخایر اورانیوم با غنای بالا را به خارج از کشور ارسال می‌کند یا آن را رقیق کرده و به سوخت مناسب برای مصارف غیرنظامی تبدیل می‌کند.
- رویترز: ایران ممکن است در چارچوب «توافق سیاسی» در ازای آزادسازی دارایی‌های مسدود شده‌اش و به رسمیت شناختن حق غنی‌سازی برای مقاصد غیرنظامی ازسوی آمریکا، غنی‌سازی اورانیوم را موقتا متوقف کند.
- یورونیوز: منابع آگاه به مذاکرات گفته‌اند که استیو ویتکاف، مذاکره‌کننده آمریکا، اخیرا مخالفت اولیه با توافق اولیه را کنار گذاشته است.
موضع ایران
- یک اصل غیرقابل مصالحه: اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امورخارجه درباره گزارش‌های اخیر مبنی بر امکان تعلیق غنی‌سازی ازسوی ایران، ضمن تکذیب قاطع این ادعا، تاکید کرد که ادامه غنی‌سازی در ایران یک اصل غیرقابل مصالحه است؛ «ادعای جدید خبرگزاری رویترز از جنس همان خبرسازی‌هایی است که قبلا بارها مردود اعلام شده و نادرستی آنها نیز به اثبات رسیده‌است».
۲
توافق نزدیک است؟
- سی. ان. ان: این شبکه خبری آمریکایی در روزهای اخیر به نقل از منابع مطلع خود مدعی شد تهران و واشنگتن به توافق نزدیک شده‌اند و احتمال دارد در نشست بعدی آن را امضا کنند.
- دونالد ترامپ: رئیس‌جمهور آمریکا در گفت‌وگوی رسانه‌ای روز پنجشنبه خود با اشاره به اینکه پیشرفت زیادی در مذاکرات با ایران داشته‌ایم، تاکید کرد که ممکن است در آینده شگفت زده شوید؛ موضوعی که رسانه‌ها از آن به عنوان «توافق قریب‌الوقوع با ایران» تعبیر کردند.
- سخنگوی وزارت خارجه آمریکا: تمی بروس در نشست‌خبری اخیر خود با خبرنگاران درباره قریب‌الوقوع بودن توافق با ایران گفت: ایران پای میز مذاکره بوده و پیشرفت حاصل شده است.
موضع ایران:
- مسیر واقعی توافق: سید عباس عراقچی، وزیر امورخارجه ایران روز پنجشنبه طی پستی در فضای‌مجازی به گمانه‌زنی‌ها درباره «توافق قریب‌الوقوع میان ایران و آمریکا» واکنش نشان داد و نوشت: مطمئن نیستم واقعاً در چنین نقطه‌ای قرار داشته باشیم. وی درعین‌حال تاکید کرد که ایران با صداقت به‌دنبال راه‌حل دیپلماتیکی است که منافع همه طرف‌ها را تأمین کند، اما این مستلزم توافقی است که همه تحریم‌ها را لغو و حقوق هسته‌ای ایران، از جمله غنی‌سازی، را محقق کند. مسیر توافق از میز مذاکره می‌گذرد، نه از طریق رسانه‌ها.
۳
برگ سوخته تل‌آویو
- کانال ۱۲ اسرائیل: ترامپ از ترس اینکه حمله احتمالی به تأسیسات هسته‌ای ایران، مذاکرات جاری با تهران را از مسیر خود خارج کند، دستور توقف هماهنگی نظامی با اسرائیل را صادر کرده‌است.
- دونالد ترامپ: رئیس‌جمهور آمریکا در گفت‌وگوی رسانه‌ای اخیر خود، اگرچه از پیشرفت در مذاکرات با ایران سخن به میان آورد، اما در عین حال تهدیدهای نظامی خود علیه تهران را تکرار کرد و گفت: «به نظر من فقط دو نتیجه ممکن در رابطه با ایران وجود دارد: یکی نتیجه‌ای عاقلانه و هوشمندانه و دیگری نتیجه‌ای خشونت‌آمیز».
- روزنامه معاریو: این رسانه صهیونیستی روز جمعه در ادامه جنگ روانی علیه تهران، مدعی شد چند وزارتخانه این رژیم در روزهای اخیر جلسه‌ای محرمانه برای بررسی آمادگی در مورد سناریوی حمله احتمالی اسرائیل به ایران و واکنش جمهوری‌اسلامی به چنین حمله‌ای برگزار کرده‌اند.
موضع ایران:
- آمادگی برای واکنش: مقام‌های سیاسی – نظامی ایران در روزهای اخیر بارها تاکید کرده‌اند که نیروهای‌مسلح ایران برای مواجهه با هر تهدیدی در اوج آمادگی قرار دادند و هر اقدام حماقت‌آمیزی علیه کشور، با پاسخ قاطع و سریع جمهوری‌اسلامی مواجه خواهد شد.
- واقعیت ماجرا: استیو بنن، استراتژیست ارشد پیشین کاخ سفید، روز پنجشنبه ضمن اذعان به ناتوانی اسرائیل در مقابله با ایران، نسبت به هرگونه اقدام نظامی اسرائیل علیه ایران بدون پشتیبانی آمریکا هشدار داد و تاکید کرد که چنین حمله‌ای می‌تواند روابط آمریکا و اسرائیل را نابود و منطقه را وارد جنگی فراگیر کند.
- چالش نتانیاهو: پایگاه تحلیلی «شورای آتلانیک» اخیرا در گزارشی نوشت که اختلاف با آمریکا برسر حمله احتمالی به تأسیسات هسته‌ای ایران، می‌تواند پیامدهای فاجعه‌باری برای تل‌آویو داشته باشد. نتانیاهو در تنگنای حفظ ائتلاف داخلی و مدیریت روابط خارجی، در موقعیتی شکننده قرار دارد.
- یک شکاف جدی: یک کارشناس شبکه صهیونیستی «کان»، اخیرا تاکید کرد که «ترامپ متوجه شده نتانیاهو سعی دارد او را به جنگ با ایران بکشاند. ترامپ می‌داند این فشارهای نتانیاهو بود که باعث شد وی از توافق با تهران خارج و ایران تبدیل به کشوری در آستانه هسته‌ای شود. بنابراین او اینبار می‌خواهد به گونه‌ای دیگر باشد و به اسرائیل اعتماد نکند».
۴
هشدار عربستان به ایران؟
- رویترز: خبرگزاری انگلیسی رویترز در ادامه خبرسازی‌ها و فضاسازی‌های خود درباره ایران، در گزارشی ادعا کرد که «عربستان در پیامی به ایران هشدار داده با ترامپ به توافق هسته‌ای برسد یا با خطر حمله اسرائیل روبه‌رو شود».
واقعیت ماجرا:
- رویکرد دولت‌های عربی: پایگاه خبری آمریکایی «آکسیوس» اخیرا در گزارشی تاکید کرد که رهبران عربستان سعودی، قطر و امارات در جریان سفر اخیر رئیس‌جمهور آمریکا به غرب‌آسیا، با حمله به تأسیسات هسته‌ای ایران مخالفت و او را تشویق کرده‌اند که به تلاش برای دستیابی به توافق هسته‌ای جدید ادامه دهد.
۵
خبرسازی درباره غنی‌سازی
- وال استریت ژورنال: این رسانه آمریکایی طی روزهای اخیر در گزارشی به نقل از «یک مقام ارشد آمریکایی» مدعی شد که آمریکا در حال آماده‌سازی ارائه یک «برگه شرایط» به ایران است که در آن پایان غنی‌سازی گنجانده خواهد شد.
- رویترز: این خبرگزاری انگلیسی که در روزهای اخیر در خط مقدم خبرسازی ضدایرانی قرار گرفته، اخیرا در گزارشی ادعا کرد که ایران ممکن است با توقف موقت غنی‌سازی هسته‌ای موافقت کند، به‌شرطی که آمریکا حق تهران برای غنی‌سازی اورانیوم با اهداف غیرنظامی را به رسمیت بشناسد.
موضع ایران:
- خط قرمز محوری ایران: ادعاها و خبرسازی‌های رسانه‌ای با کلیدواژه «توقف غنی‌سازی ایران» در حالی در روزهای اخیر بار دیگر اوج گرفته که مقام‌های ایرانی بارها تاکید کرده‌اند غنی‌سازی در داخل خاک ایران «خط قرمز» محوری جمهوری‌اسلامی به‌حساب می‌آید و هر گونه توافقی تنها با رعایت این خط قرمز به دست خواهد آمد.
- نگرانی تل‌آویو: رسانه آمریکایی وال‌استریت ژورنال اخیرا در گزارشی نوشت که تل‌آویو نگران است آمریکا، در تلاش برای دستیابی سریع به یک توافق جدید هسته‌ای با ایران، برخی از بندهای کلیدی توافق را، که این رژیم آنها را خطوط قرمز می‌داند، کنار بگذارد.
