در سال‌های اخیر، طب ایرانی با استقبال گسترده‌ای از سوی مردم روبه‌رو شده است. اما در این میان، افراد زیادی هم فعالند که بدون آموزش دانشگاهی و تنها بر پایه تجربه یا اطلاعات پراکنده، اقدام به تجویز داروهای گیاهی یا توصیه‌های درمانی می‌کنند. افرادی که در فرهنگ ایرانی به "دکتر علفی" معروفند.
بعضی از این افراد که معروف هم شده‌اند و برای خود دفتر و دستک و طرفداران زیادی هم دارند، گاهی تجویزهای افرطی و غیرمنطقی‌ای می‌کنند که با عقل جور درنمی‌آید. مثلا ادعا می‌کنند که می‌توانند سرطان پیشرفته را بدون شیمی‌درمانی و فقط با چند داروی گیاهی درمان کنند! یا از بیمار دیابتی می‌خواهند که دارودرمانی را کنار بگذارد و فقط از داروهای تجویزشده آنها استفاده کند تا معجزه آن را ببیند. موضوعی که می‌تواند به قیمت جان بیماران تمام شود.
خیلی‌ها سوال‌شان این است که آیا واقعا راهی برای تشخیص متخصصان واقعی طب ایرانی از دکترهای علفی وجود دارد که مجبور نشوند به نسخه‌های آنها رو بیاورند. چون می‌دانند که استفاده از توصیه‌های افراد غیرمتخصص می‌تواند منجر به تشخیص‌های نادرست، عوارض دارویی و حتی تأخیر در درمان بیماری‌های جدی شود.
جواب به این گروه از افراد این است که بله، راه‌های زیادی برای این تشخیص وجود دارد که در این گزارش به چند راهکار مهم اشاره می‌کنیم.
یک متخصص طب سنتی/ایرانی حرفه‌ای باید دارای مدرک دکترای حرفه‌ای در رشته «طب ایرانی» از یکی از دانشگاه‌های علوم پزشکی معتبر کشور باشد. این رشته تحت نظارت وزارت بهداشت تدریس می‌شود. فردی که فاقد این مدرک است و صرفاً با ادعای «تجربه» یا «شاگردی استاد» فعالیت می‌کند، صلاحیت ندارد.
پزشکان طب ایرانی حرفه‌ای دارای شماره نظام پزشکی هستند و اطلاعات آنها در سامانه سازمان نظام پزشکی قابل جست‌وجو است. افراد غیرحرفه‌ای معمولاً فاقد این شماره یا مجوز هستند و اطلاعات‌شان در هیچ سامانه رسمی ثبت نشده است.
یک متخصص طب ایرانی، روند تشخیص را بر اساس اصول علمی شامل شرح حال‌گیری دقیق، معاینه فیزیکی و گاهی ارجاع بیمار برای انجام آزمایش‌های پاراکلینیکی انجام می‌دهد. در مقابل، افراد غیرمتخصص اغلب تنها به دیدن زبان، نبض یا ظاهر بیمار اکتفا می‌کنند، بدون در نظر گرفتن الگوی تشخیصی استاندارد.
یک متخصص حرفه‌ای هیچ‌وقت ادعای «درمان قطعی» برای همه بیماری‌ها ندارد و محدودیت‌های درمان با طب ایرانی را قبول دارد. اما افراد غیرمتخصص اغلب وعده‌های اغراق‌آمیزی مانند «درمان سرطان با عرقیجات» یا «قطع فوری انسولین» می‌دهند که غیرعلمی و خطرناک است.
متخصص حرفه‌ای از روش‌های درمانی مانند حجامت، زالودرمانی یا گیاهان دارویی با احتیاط و بر اساس شواهد علمی استفاده می‌کند. اما افراد غیرحرفه‌ای ممکن است به‌طور غیرعلمی و افراطی این روش‌ها را توصیه کنند که خطرناک است.
در طب ایرانی، داروها باید متناسب با مزاج فرد، فصل، سن و شرایط جسمی-روانی تجویز شوند. متخصص واقعی این موارد را رعایت می‌کند اما متخصص‌نماها معمولاً برای همه مراجعین، نسخه‌های عمومی و یکسان دارند.
متخصص حرفه‌ای طب سنتی را به‌عنوان مکمل طب مدرن به کار می‌برد و در موارد پیچیده (مانند سرطان یا دیابت) بیمار را به متخصص مربوطه ارجاع می‌دهد، اما درمانگران تجربی معمولاً طب نوین را رد می‌کنند و اصرار به حذف داروهای شیمیایی دارند و اغلب ادعاهای غیرواقعی درباره درمان همه بیماری‌ها دارند.
یک متخصص طب ایرانی از یک طرف به منابعی مثل «قانون ابن‌سینا» و «الحاوی» و از طرف دیگر به پژوهش‌های روز علمی در این حوزه استناد می‌کند. اما افراد غیرحرفه‌ای اغلب اطلاعات خود را از جزوه‌های پراکنده، رسانه‌ها یا تجربه شخصی می‌گیرند.
متخصصان طب ایرانی در کلینیک‌های دارای مجوز یا مطب‌های رسمی فعالیت می‌کنند. در حالی که بسیاری از افراد غیرمتخصص در عطاری‌ها، خانه‌های شخصی یا بدون تابلو رسمی طبابت می‌کنند.
